Ekonomistler, TCMB’nin Naci Ağbal başkanlığında perşembe günü gerçekleştireceği birinci Para Siyaseti Şurası toplantısının, son bir haftadır “ekonomide yeni dönem” açıklamalarının en kıymetli sınaması olacağını belirtti.
Piyasa fiyatlamasının halihazırda yüzde 14,64 düzeyinde bulunan yüklü ortalama fonlama maliyeti (AOFM) üzerinen yapıldığını söz eden ekonomistler, perşembe günkü toplantıda siyaset faizinde artış beklerken, karar metninde de enflasyonla çaba ve gelecek periyot para siyasetine ait güçlü bildirilere yer verilmesinin mümkün olduğunu söyledi.
“SADELEŞME ADIMI GELEBİLİR”
Şekerbank Başekonomisti Dr. Gülay Elif Yıldırım, mevzuya ait AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, son günlerde iktisat alanındaki açıklamaların ve açılımların piyasaya müspet yansıdığını ve gelecek periyoda ait olumlu beklentiler içinde olduğunu belirtti.
Yüklü ortalama fonlama maliyetinin yüzde 14,64 düzeyinde ve Geç Likidite Penceresi (GLP) faiz oranının yüzde 14,75 olduğunu hatırlatan Yıldırım, “TCMB’den siyaset faizinde 400-450 baz puanlık bir ayarlama bekliyorum. Böylelikle şu an kullanılmayan 1 haftalık repo faizinin de atıl biçiminde manzarasına son verilmiş olunacak. Bu aslında bir faiz artırımından çok bir faiz ayarlaması. Zira esasen bankacılık bölümü kendini yüzde 14,75’e nazaran konumlandırıyor.” sözlerini kullandı.
Perşembe günü ya da sonraki toplantıda bir sadeleşme adımının da gelebileceğini iddia eden Girgin, kasım ayı toplantısında faiz artırımının yanı sıra enflasyonla uğraşa yönelik açıklamaların da piyasanın odağında olduğunu söyledi.
Yıldırım, yapılması gerekenin yalnızca faiz artırmak olmadığını, asıl sorunun yapısal meselelere inmek olduğunu lisana getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktisat idaresinin son bir haftadır yaptığı açıklamaların bu çerçevede olduğuna dikkati çeken Yıldırım, “Üreticisinden tüketicisine tüm bölümlerin dayanağını alan enflasyon ile gayret programı açıklanmalı. Enflasyon ile gayret şu an herşeyin önünde geliyor. TOBB Türkiye İktisat Şurası çarşamba günü yapılacak. Cumhurbaşkanının burada verileceği bildiriler da çok kıymetli. Herkesin elini taşın altına koyması gerekiyor. Herkes faize odaklanmış durumda, fakat Türkiye iktisadının sürdürülebilir büyüme patikasına çıkarmak ve istihdam yaratan bir iktisat haline getirmek burada temel maksat olmalıdır ve bu istikamette açıklamaların güçlü biçimde geliyor olması memnunluk verici. Tüm meseleler 19 Kasım ile birlikte çözülecekmiş üzere davranmak orta uzun devir açısından bir katkı sağlamayacaktır.” tabirlerini kullandı.
“PİYASADA KREDİ VE MEVDUAT FİYATLAMASI YÜZDE 14,75 BAZ ALINARAK YAPILMAKTA”
Özyeğin Üniversitesi Öğretim Vazifelisi ve ekonomist Gizem Öztok Altınsaç da Merkez Bankasının ortalama fonlama maliyetinin halihazırda yüzde 14,64 düzeyinde bulunduğunu, bu fonlama faizinin altında atılacak her adımın gevşeme sinyali vermesi sebebiyle verimli olmayacağını söyledi.
Siyaset faizi olan yüzde 10,25’in şuan kullanılmadığına işaret eden Altınsaç, Merkez Bankasının piyasayı fonladığı faize fiili olarak piyasanın karar verdiğine ve bunun da klâsik ihalelerle yapıldığını söz etti.
Altınsaç, orada da piyasanın istediği faizin ihalelerde yüzde 15’e geldiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Oysa ki olması gereken Merkez Bankasının piyasanın önünde giderek kendisinin kısa vadeli faizleri oluşturması. Denetim lakin bu biçimde sağlanabilir. Şu an kullanılmayan yüzde 10,25’in en az halihazırda fiili olarak varolan faize getirilmesi lazım. Hatta bu tam manasıyla bir faiz artışı olmayıp ‘para siyasetinde düzeltme ve sadeleşme adımı’ olacaktır. O nedenle atılması çok sıkıntı bir adım değil. Piyasada kredi fiyatlaması da mevduat fiyatlaması da yüzde 14,75 referans alınarak yapılmakta. Bunun olağanda TCMB siyaset faizinden yapılıyor olması gerekir. Ancak işler o kadar karışınca fiyatlamalar buradan yapıldı. Bu durumda, TCMB 400-500 baz puan faiz artırınca yani faizi şuan zati kullanılan yere çekince de kredi ve mevduat faizi tıpkı oranda üst kaymaz, fiyatlama hali hazırda o düzeyden. Sonlu bir yükseliş olur.”
“TÜM FONLAMA SİYASET FAİZİNDEN YAPILABİLİR”
Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise anketlerde TCMB’nin bu ayki toplantıda siyaset faizini medyan beklenti olarak 475 baz puan artırmasının beklendiğini söz etti.
Ekim ayında TCMB’nin siyaset faizine dokunmayarak yalnızca Geç Likidite Penceresi (GLP) faizini yüzde 14,75’e yükseltmesi, olumsuz piyasa reaksiyonuna neden olduğunu ve dolar kurunun 8,50 düzeylerine kadar yükseldiğini hatırlatan Bürümcekçi, “TCMB Lideri Naci Ağbal’ın birinci bildirisi PPK toplantısında gerekli siyaset kararlarının alınacağı istikametinde olurken, gerek Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın ve gerekse Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın enflasyona öncelik verileceği istikametindeki açıklamaları, faiz artışının önünün açıldığını düşündürmüştü.” diye konuştu.
Bürümcekçi, beklenen artışın dışında faiz koridorunun eski haline dönüp dönmeyeceği ve tüm fonlamanın haftalık repo faizinden yapılmaya başlanıp başlanmayacağının da takip edilen kararlar olacağını söyledi.
Fonlamanın yüklü olarak aylık klasik repo ihaleleri ve GLP kanalından sağlanmaya başlandığını belirten Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Bu doğrultuda ortalama fonlama maliyeti yüzde 14,6 düzeyine ulaştı. Şayet siyaset faizi yüzde 15 civarına çıkarılırken, tüm fonlama bu kanaldan yapılmaya başlanırsa bankacılık fonlama maliyeti çok değişmemiş olacak. Lakin, olağan fonlamaya dönülmez ve haftalık repo faizinin 150 baz puan üzerinde oluşacak yeni borç verme imkanlarından kullandırım devam ederse fonlama maliyeti bugünkü duruma nazaran yükselişini sürdürüyor olacak. Hatta fonlama yüklü olarak GLP imkanına yönlendirilmeye devam eder ve ortadaki 300 baz puan fark korunursa maliyet yükselişi daha da süratli olacak. Lakin, beklenti para siyasetinde olağanlaşma olduğundan tüm fonlamanın siyaset faizinden (haftalık repo faizi) yapılmaya başlanması daha mümkün görünüyor.”
“PPK TOPLANTISI BİR SAMİMİYET TESTİ OLACAK”
Virtus Glocal Yönetici Ortağı İnanç Sözer de Türkiye’nin son üç yıldır yaşadığı külfetlerden sonra 19 yılın en keskin toparlanmasını yaşayarak yabancı yatırımcıların yine ilgi alanına girmeye başladığını söyledi.
O denli ki Merkez Bankası’nın bu ayki toplantısının olağan bir PPK toplantısından öte, Türkiye ekonomisindeki yenilenme bildirilerinin bir samimiyet testi olarak da kıymet arz ettiğini belirten Sözer, “Dahası yeni lider siyaset faizini yüzde 10,25’ten yüzde 15’e çıkararak fonlamayı ek bir risk yaşanmadıkça siyaset faizinden yapacağını açıklayarak bu samimiyet testini muvaffakiyetle geçirirse, 2023’e kadar bir daha faiz artırımına dahi muhtaçlık duyulmayacağını varsayım ediyorum. Bu türlü bir fırsatın masasına gelmesine karşın, şayet 150-200 baz puan üzere daha sonlu bir faiz artırımı yapılacak olursa dolar/TL’de tekrar 8,0’e yanlışsız yükseliş yaşanabilir.” tabirlerini kullandı.
“FAİZİNİN EN AZ YÜZDE 15 DÜZEYLERİNDE GERÇEKLEŞMESİ GEREKİYOR”
Econs Kurucu Ortağı ve ekonomist Ferhat Yükseltürk ise TCMB’nin tahminen de son yılların en kıymetli PPK toplantılarından birisini 19 Kasım’da gerçekleştireceğini söyledi.
Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve yeni atanan TCMB Lideri Naci Ağbal ile Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan son 1 haftadır gelen olumlu açıklamalar sonrasında piyasada para siyasetinde daha ortodoks bir siyaset izlenmesi konusunda beklentilerin arttığını söz eden Yükseltürk, “Beklentim, piyasa faizlerinin mevcut durumu da göz önüne alındığında siyaset faizinde 475 baz puan artış olması istikametinde.” dedi.
Yükseltürk, 2021 yılı birinci çeyreğinde baz tesiri ve kur geçişkenliğinin de tesiriyle enflasyonun yüzde 14 düzeyinin üzerinde gerçekleşebileceğini, bu kapsamda enflasyonla çaba maksadıyla siyaset faizinin en az yüzde 15 düzeylerinde gerçekleşmesi gerektiğini bildirdi.
Birebir vakitte, dolarizasyon döngüsünün de kırılması gerektiğine dikkati çeken Yükseltürk, şunları kaydetti:
“Bu kapsamda TL tasarruf sahiplerine müspet gerçek faiz sunmamız gerekirken, birebir vakitte uzunca bir müddet hanehalkı tarafını ikna etmek için beklenen enflasyon yerine gerçekleşen enflasyon üzerinden bu gerçek faizi yatırımcıya sunuyor olmamız lazım. TCMB’nin bu toplantıda aldığı faiz kararının yanı sıra karar metni de yakından takip edilecek. Bundan bu türlü enflasyon odaklı para siyaseti çerçevesinin ön plana çıkacağına ve gerekirse ek sıkılaşmaya gidilmesine yönelik iletiler olumlu olacaktır. Son olarak, şu anda piyasada çok fazla konuşulmasa da enflasyon hedeflemesi siyasetinde da önemli bir revizyona gereksinim duyduğumuzu düşünüyorum. Uzunca bir müddettir yakınına bile yaklaşamadığımız yüzde 5 enflasyon amacı açıklamasını bir kenara bırakıp daha gerçekçi gayeler ve bu gayelere yönelik olarak uygulanacak siyasetlere yönelik bir siyaset çerçevesinin 2021 öncesinde kamuoyu ile paylaşılması bu manada değerli oranda TCMB açısından kredibilite sağlayıcı bir adım olacağı kanaatindeyim. Umarım yeni idare, bu çerçevede piyasa açısından olumlu bir sürprize imza atar.”
Cumhuriyet
