KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALINAN MÜHLETLER İÇİN PRİM BORÇLANMASI YAPILABİLİR Mİ?
Habertürk muharriri Ahmet Kıvanç, çalışma hayatı ve emeklilik hakkında pandemi dönemini mercek altına aldı. Okuyuculardan gelen soruları cevaplayan müellif, emeklilik tarihi yakın olup, primleri eksik olanların emekliliklerinin gecikmesi riski bulunduğunun altını çizdi.
Kıvanç’ın yazısındaki ilgili soru ve karşılık şöyle:
Bir belediye şirketinde taşeron kapsamında çalışıyorum. 2019’da idare değişikliği oldu ve fiyatlarımız değerli ölçüde düşürüldü. Bizden rastgele bir onay alınmadı. Bu devir ise Covid-19 nedeniyle -tam vakitli çalıştığımız halde- 6 aydır primlerimiz kısa çalışma kapsamında eksik yatırıldı. Emeklilik bekleyen biri olarak hem emekli maaşım düşüyor, hem de emeklilik tarihim gecikiyor. Bu durumda, dava açarak primlerimi eski maaşıma nazaran geriye dönük yatırtabilir miyim? Kısa çalışma nedeniyle eksik bilidirilen primleri borçlanmayla tamamlayabilir miyim? (İsmi saklı)
Tam vakitli çalışmakta olan personelin kısa çalışma kapsamında gösterilmesi yahut emekçinin kısa çalışma kapsamında gösterildiği saatlerde iş yerinden yahut meskenden çalıştırılmasının iki boyutu var. Birincisi, bu durum şikayet üzerine yahut kontrol sonucu tespit edildiğinde emekçilere verilen ödenekler faiziyle patrondan alınır.
İkinci boyutu ise personel ile patron ortasındaki hukuksal duruma ilişkindir. Kısa çalışma kapsamındaki saatlerde emekçinin çalıştırılması yahut tam vakitli çalıştığı halde kısa çalışma kapsamında gösterilmesi emekçinin fiyatının ödenmediği, toplumsal güvenlik primlerinin yatırılmadığı manasına gelir. Fiyatı ödenmeyen, sigorta primi yatırılmayan emekçi bunu haklı fesih münasebeti yaparak, kıdem tazminatı talep edebilir. Tam vakitli çalıştığınız halde kısa çalışmada gösterildiğinizi kanıtlayabilirseniz, hizmet tespiti davası açtığınızda ödenmeyen sigorta primlerinizin yatırılmasını sağlayabilirsiniz.
Kısa çalışma devrinde primlerin yatırılamaması, emeklilik yaşını yakın tarihte dolduracak ama prim günü eksik olanların emeklilik tarihini geciktirebilir. Yaklaşık 3.5 milyon kişi kısa çalışma kapsamında yer aldı. Hala de 1 milyonu aşkın kişi kısa çalışmaya devam ediyor.
Toplumsal güvenlikte hangi durumda borçlanma yapılabileceği, 5510 Sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’nun 41. unsurunda düzenlenmiştir. Kısa çalışma mühleti, borçlanma yapılabilecek mühletler ortasında yer almamaktadır. Hasebiyle, kısa çalışma nedeniyle yatırılmayan primleri borçlanma imkanı bulunmamaktadır. Emeklilik tarihinde gecikme riski bulunan şahısların mağduriyetinin önlenebilmesi için yasa değişikliği yapılması gerekir. Böylelikle, muhtaçlığı olan şahısların mağduriyeti önleri.
Cumhuriyet
