AKP, evvelki gün 45 milletvekilinin imzasıyla “Kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine ait kanun teklifi”ni TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklifin içeriğinde Cumhurbaşkanı ile İçişleri Bakanı’na tanınan yetkilerin artırılması da isteniyor.
TÜRKİYE’YE GRİ LİSTE UYARISI
Teklifin hazırlanma nedeni olan OECD bünyesindeki FATF’nin (Mali Aksiyon Vazife Gücü-Financial Action Task Force), Türkiye ile ilgili 2018 yılı datalarına dayanarak 2019’da paylaştığı raporda, 40 teklif bulunuyordu. FATF, Türkiye’nin coğrafik pozisyonu nedeniyle insan, göçmen, uyuşturucu ve yakıt kaçakçılığı riski ile terör saldırısı tehdidinin yüksek olduğu bir ülke olduğuna dikkat çekerek, kara para aklamaya ve terörün finanse edilmesine karşı çabada önemli eksiklikleri bulunmasına karşı “standartlarını yükseltmesi” uyarısı yapmıştı. Türkiye’nin bir yıllığına izleme sürecine girdiği, kriterler yerine getirilmezse “gri listeye” alınacağı da açıklanmıştı.
KARAR YETKİSİ CUMHURBAŞKANI’NDA
Kanun teklifi ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) yaptırım kararlarının uygulanması için gereken yasaklama kararları ile bu kararların kaldırılmasına ait kararlar, Cumhurbaşkanı’nın Resmi Gazete’de ilan edeceği kararlarla uygulanacak. Cumhurbaşkanı, “tavsiye” üzerine Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yaptırım listesine alınan kişi ve kuruluşların hesapları ile bu kişi ve kuruluşlarla dolaylı olarak ilgisi bulunan ya da onun ismine hareket eden hesapları dondurabilecek.
BANKALAR BİLGİ VERECEK
Teklif ile Yardım Toplama Kanunu’nda da değişiklik öngörüldü. Dernek yardım toplamak için başvurduğunda, İçişleri Bakanlığı ve valilik tarafından konusu ile sonlu olmak kaydıyla kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar dahil tüm kişi ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemeye yetkili olacak. Müsaadesiz yardım toplayanlara mevcut kanunla 700 TL ceza verilirken, teklifle para cezası ölçüsü 5 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar yükseltilecek. İnternet ortamında yapılması halinde ise verilecek ceza 10 bin TL’den 200 bin TL’ye kadar yükseltilecek. Teklif ile Dernekler Kanunu’na “merkezleri yurt dışında bulunan dernekler ve vakıflar” da eklendi. Merkezleri Türkiye dışında bulunan dernek ve vakıflar da İçişleri Bakanlığı kontrolüne girmiş olacak.
İÇİŞLERİ BAKANI DERNEK KAPATABİLECEK
Dernekler Yasası’nda yapılacak öteki değişiklikle; terör, uyuşturucu ve malvarlığının aklanmasından karar giyenler dernek yöneticisi, denetçisi olamayacak. İçişleri Bakanı, hakkında bu cins soruşturma başlatılanları vazifeden uzaklaştıracak. Bunu kâfi görmediği takdirde idarelerine kayyım atayabilecek, “gecikmesinde sakınca bulunması durumunda” da derneği süreksiz olarak faaliyetten alıkoyarak mahkemeye başvuracak. Mahkeme 48 saat içinde kararını verecek.
JET SÜRATİYLE ADALET KOMİSYONU’NDA
TBMM Başkanlığı’na evvelki gün sunulan kanun teklifi, jet süratiyle Adalet Komisyonu’na geldi. Adalet Komitesi Lideri Yılmaz Tunç başkanlığında toplanan kurulda, teklif sahibi AKP İstanbul Milletvekili Abdullah Güler, teklifin gayesini “Terör örgütleri ve terörizmin farklı biçimleri ile yıllardır uğraş ediyoruz. Uzun yıllardır yaptığımız uğraştan çıkardığımız ise memleketler arası iş birliği olmadan terörizmle çaba olmayacağıdır. Milletlerarası standartlarda tespitlerin yapılması ile ilgili değerli organlarından biri de FATF. FAFT, kuruluş hedefi doğrultusunda ülkeleri incelemektedir. Alınan rapor kapsamında ülkemizce gerekli düzenlemelerin yapılması önerilmiştir” diye açıkladı.
CHP’Lİ EMRE’DEN ‘ACİLİYET’ ELEŞTİRİSİ
Adalet Kurulu CHP Sözcüsü Zeynel Emre, getirilen kanun teklifinin son ana sıkıştırılmasını ve münasebette açıklananlar dışında mevzuyla ilgisiz unsurların yer almasını şöyle eleştirdi:
“Çalışmalarda aşamadığımız ve artık iyi niyet görmediğim bir konunun altını çizmek istiyorum. Böylesine değerli bir sıkıntı, dün 11.00 itibariyle teslim edildi. ‘Gruplar anlaştı’ üzere tabir edilemez. Bu türlü kanun teklifleri kurul üyelerine makul bir müddette teslim edilmeli ki kaliteli bir yasama yapılsın. Burası tuğla fabrikası değil, süratli değil kaliteli üretim yapılmalı. ‘Acil’ olarak nitelendirilemez. Türkiye’nin eksik olduğu kısımlar, 2019 Aralık ayında uyarılmış. Mali Hareket Vazife Gücü’nün 40 tavsiye kararı var, uygulamadaki aktifliği görebilmek için 11 kriter belirlenmiş. Bu mühlet zarfında aralıksız sizin iktidarınız var, son 24 saate nasıl sıkıştırıldığının birinin izah etmesi lazım. Bir, yumurta kapıya gelince ‘aman gri listeye gireceğiz’ diye getiriliyor. İki, kaliteli yasama istenmiyor. Üç, ‘muhalefet bizim yanlışımızı ifşa etmesin.’ Bu konuştuğumuz yasa hususlarına baktığımızda, mevzuyla ilgili olmayan unsurlar de var. Bir şeyi ıskalamayalım. Türkiye’deki yargıya inancın bu kadar düşük olduğu ortamda, inancı artırmak bu komitenin misyonları ortasında.”
İRFAN FİDAN YANSISI
Emre, Yargıtay’da yapılan Anayasa Mahkemesi seçimlerinde İrfan Fidan’ın en yüksek oyu almasını da “Yargının içinde bulunduğu durumu görmemiz açısından ibretlik. ‘Gözümüzü kapatırız, içinde bulunduğumuz durum böyle’ üzere kaygılar taşınıyorsa; bu kurul, bu ülkeye en büyük ziyanı vermiş olur” diyerek eleştirdi.
‘KANUN TEKLİFİ, POLİTİK ÇIKARLAR EKSENİNDE GETİRİLMİŞ’
Komite Üyesi ve HDP Ağrı Milletvekili Abdullah Koç, kanun teklifine dün ulaşabildiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Bu kanun teklifinin Türkiye’deki hukuk kurumlarının istekleri doğrultusunda şekillenmediğini biliyoruz. BMGK’nin Türkiye’ye dayatmasıyla getirilen kanun teklifi. Türkiye’ye ait milletlerarası hukuktan dayalı birden fazla talepleri var. BM, insan hakları ve temel özgürlüklerinin korunması istikametinde ihtar yapıyor. Söz özgürlüğünün kısıtlanmamasına ait tavsiye kararları var. Türkiye gerçek manada insan hakları konusunda sorunla karşı karşıya olan bir ülke. Bilhassa BM’nin Türkiye’ye sunmuş olduğu insanların zorla kaybettirilmesine ait olaylar var. Mehmet Bal’dan 24 Ocak’tan bu yana haber alınamıyor. 500 gündür Yusuf Bilge Tunç da kaybedilen insanlardan birisi. Türkiye, fikir özgürlüğü konusunda gazetecilerin içeride olmasına ait dünyada birinci sıralarda yer alıyor. RTÜK’ün yayınlar üzerindeki baskıcılığı yüksek. Yargının bağımsızlığının olmadığı ortamda, acelece bu kanun teklifinin önümüze gelmesi manidar. Bir hukuk ıslahatı olacak bir yasa teklifi olabilseydi, politik çıkarlar eksenin de getirilen bir kanun teklifi olduğunu görüyoruz. Bu torba yasalar çıktıktan sonra düşünceler yaratıyor ortadan bir yıl geçmeden yeni düzenlemeler ile karşı karşıya kalıyoruz.
ARINÇ VE FİDAN REAKSİYONU
Komite Üyesi ve UYGUN Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı, “Bu mevzuyu bir an evvel değil, enine uzunluğuna tartışmak gerekir. Yıllardır bize çok çektiren terörde, çok önemli uzaklıklar alındı. İçişleri’nin açıkladığı üzere terörist sayısı 320’lere düştüyse bu değerli bir gelişmedir lakin yalnızca kolluk güçlerinin çabası ile olmayacağını 30 yılda görmüşüzdür. Terör ile gayrette hukuk ve adalet garantisi aktiftir. İktisattaki zorluklar nedeniyle hükümet, ‘adalet ve hukuk reformu’ diye teklif getirmektedir. Olgunlaştıramadığımız için son derece rahatsızız” dedi.
Bülent Arınç’ın tahliye çıkışı yapmasını anımsatan Subaşı, “Bülent Arınç’ı beğenirsiniz beğenmezseniz, vazifesinden oldu. Hukukçular konuşamazsa, bunun sonu nereye varır” diye sordu.
Subaşı’nın bir eleştirisi de İrfan Fidan’ın Anayasa Mahkemesi seçimlerinde en yüksek oyu almasına yönelik oldu. Subaşı, “’Yükselterek kızağa mı alınır’ diye bir hava esti. Bu kadar çok sembol davaya bahis olmuş bir ismi ‘Anayasa Mahkamesi’ne nasıl sokarız’ diye düşünülüyorsa bilhassa AK Partililerin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkında düşünmesi gerekiyor” diye konuştu.
‘İLGİLİ TEK UNSUR YOK’
Kurul Üyesi ve HDP Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki de “Bunu götürelim, birinin eline verelim. İçinde kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesine ait tek somut unsur görürse alkışlayalım” eleştirisi yaptı.
‘SON GÜN ÇALIŞMASI’
Kurul Üyesi ve CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan, “Kanun teklifi ivedilikle getirildi. Ligden düşmemizin son günü bu çalışmaları yapmak, parlamentonun küçümsendiğini gösterir” dedi. Aydoğan, hususların muallakta bırakıldığını ve soyut olduğunu söyledi.
Cumhuriyet
