Eski Dışişleri Bakanı Şükrü Sina Gürel, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) tanınması için şartların oluştuğunu fakat bunun için Türkiye’nin mevcut dış siyasetinde revizyona gitmesinin kural olduğunu belirtti.
Dışişleri Bakanlığı ve Kıbrıs’tan sorumlu Devlet Bakanlığı vazifelerini yürütmüş olan, Kıbrıs konusunda akademik çalışmaları da bulunan Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel, KKTC’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tamamlanmasıyla başlayan yeni devri Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. KKTC’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin, Rum tarafının uzlaşmaz haline rağmen her şartta adada federasyonu savunanlarla federal tahlile alternatif olarak iki devletli tahlili savunanlar ortasında referanduma dönüştüğünü belirten Gürel, “Kıbrıslı Türkler, ‘Federasyonu görüşmeye devam edelim’ diyen adayı değil, ‘Artık masada öteki tahlil olmalı’ diyen Ersin Tatar’ı cumhurbaşkanlığına getirdiler” dedi.
‘ADIM ATILMADI’
2004’te Annan Planı’nın Rum Bölümü tarafından büyük bir çoğunlukla reddedilmesinin akabinde o periyot Türkiye’nin ve KKTC’nin tanınma tarafında bir adım atmadığını anımsatan Gürel, “O vakitlerde merhum Denktaş bana birtakım görüşme tutanaklarını göstermişti; o görüşme tutanaklarında hem Türkiye Dışişleri Bakanı hem de o zamanki KKTC Başbakanı’nın Annan referandumundan sonraki birinci milletlerarası toplantıda masaya ‘Biz tanınma istemiyoruz’ diye oturduğu görülüyor. Rastgele bir bağda görüşmeye ‘Beni tanımayın’ diye başlarsanız kimse sizinle eşitliğe dayalı bir görüşme yürütmez. Şimdiye kadar olan biten budur” diye konuştu.
Kıbrıs’ta Rum tarafının müzakerelerin hiçbir evresinde Türk tarafıyla eşit bir paydaşlık kurmayı kabul etmediğini vurgulayan Gürel, “Rum tarafı taleplerinde daima maksimalist olmuştur, adanın hepsini, idarenin tamamını ve bunun çabucak olmasını isterler. Bunu daima göstermişlerdir. Son olarak Crans Montana’da KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın hem toprakların bir kısmından vazgeçen haritayı vermesi hem hâkim eşitlikten büyük ölçüde vazgeçmeye ve garanti sisteminin ortadan kalkmasına razı olacağını ima etmesine karşın Rum tarafı bu tahlili bile kabul etmemiştir” dedi.
Gelinen noktada Kıbrıs’ta iki devletli bir tahlilden diğer bir tahlilin muhtemel olmadığını söyleyen Gürel, “KKTC’nin tanınması konusunda da en büyük sorumluluk Türkiye’ye düşüyor. Ben yeni oluşan memleketler arası konjonktürde KKTC’nin tanınması lehinde bir durum olabileceğini de düşünüyorum. Şayet Kafkasya’daki durum değişip Azerbaycan, Karabağ konusunda kendi istediği tahlile ulaşabilirse ve Türkiye Doğu Akdeniz’deki istikrarları iyi hesaplar, şimdiye kadar uyguladığı herkesi düşman edinme siyaseti yerine yeni dostlar kazanmak ve yeni işbirlikleri kurmak yolunu seçerse KKTC’nin tanınmaması için bir sebep yoktur. Ki bana sorarsanız artık KKTC’nin isminin Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne dönüştürülmesi de düşünülmeli” dedi.
İngiltere’nin eski Dışişleri Bakanı Jack Straw’un uzun müddettir Kıbrıs’ta lakin iki devletli bir tahlilin mümkün olduğunu savunduğunu kaydeden Gürel, “Dolayısıyla milletlerarası alanda artık sürüncemede kalan bu mevzunun iki devletli bir tahlile yanlışsız götürülmesinden diğer bir deva kalmadığı konusunda anlayış birliği oluşuyor. Kıbrıslı Rumlar ve Yunanistan ne kadar direnirlerse dirensinler sonunda varılacak olan yer burasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; Doğu Akdeniz’de artık problemlerin çözülmesi için, daha evvel nedensiz ya da ferdî nedenlere bağlı olarak kendimizden uzaklaştırdığımız siyasal aktörlerin, devletlerin de bir işbirliği ortamına çekilmesini sağlamak olmalı. Bunları yapabilirsek dış siyasette son derece süratli ve iyi tahliller yakalayabiliriz” tabirlerini kullandı.
‘YENİ BAKIŞA MUHTAÇLIK VAR’
Gürel, tarihi olarak Türkiye’nin Kıbrıs sıkıntısında yaşanan gelişmelerden kaynaklı geliştirdiği dış siyaset hareketlerinin benzerlerine bugün de muhtaçlık duyduğuna dikkat çekerek “1964’te ABD, Türkiye’ye Johnson mektubunu gönderdi, o vakitten itibaren Türkiye, NATO muahedesinin nasıl yorumlanabileceğini görüp münasebetlerini bölge devletleriyle, Sovyetler Birliği’yle çeşitlendirmeye çalıştı ve büyük ölçüde başarılı oldu. 1974’te ise Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra ABD’nin silah ambargosunu yaşadık. O da hem ulusal savunma sanayiinin geliştirilmesiyle ve Akdeniz’deki dostlukları geliştirerek, Kaddafi’nin takviyesiyle aşıldı. Bunların unutulmaması gerekiyor ancak unutuluyor. O vakte nazaran bugün yanlış çizgilerde yürütülen bir dış siyasetten kelam etmek mümkün. Bir ulus devletin dış siyaseti ümmetçilikle, mezhepçilikle, hele hele Müslüman Kardeşler destekçiliğiyle uyuşmaz, bu bahiste Türkiye’nin artık bu iktidarla ya da öteki bir iktidarla yeni bir bakışa gereksinimi var” dedi.
‘İÇ SİYASET GERECİ YAPILMASIN’
Kıbrıs konusunda Kıbrıs Türklerinin çıkarına bir sonuç elde edilmesi için Türkiye’de iktidarın sıkıntıyı iç siyaset hesapları üzerinden değerlendirmemesi gerektiğini söyleyen Gürel, şöyle konuştu: “Kıbrıs konusunun bir iç siyaset materyali yapılması, iç siyaset hesapları üzerinden dış siyaset geliştirilmesi büyük yanlış olur. Kıbrıs, bütün iç siyaset bahislerinin üzerinde yer alan ulusal bir davadır, iktidarın bunu teslim etmesi gerekiyor. İktidarın ‘Kıbrıs’ı lakin biz çözeriz, Kıbrıs’ta yeni adımları biz atarız, hatta bu işi ilhaka kadar götürürüz’ telaffuzundan geri durması gerekiyor. Bir de ‘AKP iktidarı 2023 seçimlerinden evvel Kıbrıs’ı ilhak etmeye hazırlanıyor’ üzere söylentiler var. Esasen son periyotta AKP’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın milletlerarası alanda pek iyi bir şöhreti bulunmuyor, içeride baskıcı, dışarıda yayılmacı bir siyaset izlediği savı öne sürülüyor. Artık hepimizin bu izlenimi değiştirmek için harekete geçmesi gerekiyor. Lakin burada en büyük sorumluluk iktidara düşüyor. Kıbrıs Türkünün bağımsızlığını savunmak diğer bir şeydir, Kıbrıs Türkünü yine bağımlı hale getirmeye çalışmak öteki bir şeydir. Bunun ayrımının iyi yapılması gerekiyor.”
Cumhuriyet
