Londra merkezli Genethica Biyoteknoloji tarafından hazırlanan CovidRiskim testiyle insan DNA’sındaki farklılıklar genetik, epigenetik ve çevresel faktörler çerçevesinde tahlil ediliyor.
Testi tasarlayan memleketler arası grupta Harvard Üniversitesi Genetik Laboratuvarları’nda çalışmalar yürütmüş 3 Türk Genetik mühendisi de yer alıyor. Test tahlil sonuçları özel bir yapay zeka programıyla yorumlanarak uzmanlarca bedellendiriliyor. Bilimsel müşavere şurasında dünyaca ünlü Türk bilim adamları yer alıyor. Test hakkında bilgi veren Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi & PREMED Genetik Teşhis Merkezi Koordinatörü Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam, “CovidRiskim testi kovid-19 hastalığına yakalanma konusunda bireyin riski var mı yok mu? bunun sonuçlarını veren bir test. Bu testin datalarında iki tane yaklaşım var. Birincisi yatkınlık yani enfeksiyona yakalanma ile ilgili genetik yatkınlık olup olmadığının araştırılması. Öbür yaklaşım, şayet bir biçimde koronavirüs enfeksiyonuna maruz kalınırsa hastalığın ne kadar şiddetli geçirileceğiyle ilgili birtakım bilgiler veriyor. Burada bahisle bağlı çeşitli genler üzerinden riskler skorlanıyor. Hem yatkınlık hem şiddeti değerlendirebileceğiniz bir skorlama ile test sonucunu veriyoruz” diye konuştu.
“10 GÜN İÇERİSİNDE SONUÇ ALINIYOR”
Laboratuvara gelen şahıslardan kan ya da ağız içi dokusu örneği aldıklarını belirten Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam, “Eğer kişi dışarıya çıkmak istemezse internet üzerinden gerçekleştireceği müracaat ile kitleri gönderiyoruz. Bireyler konut ortamında, ağız içinden epitel hücrenin toplanmasından elde edecekleri DNA’yı bize gönderiyorlar. Örnek alımının tamamlanmasının akabinde testler başlamadan evvel epitel hücrenin kesinlikle kâfi olması gerekiyor. Örnek kâfi ise 10 gün içerisinde 10 gün içerisinde sonuca ulaşmak mümkün. En çok değer verdiğimiz mevzu izolasyon. Toplumun bu manada temasının kesilmesinin, aranın korunmasının çok değerli olduğunu söyleyebiliriz. Bu türlü bir test sonucuna ulaşabilmek için rastgele bir sıhhat kurumuna gitmeden sonuç almak da izolasyon kurallarını göz önüne aldığımızda avantaj olur. Fazla bir talep var beşerler bir riskleri olup olmadığını öğrenmek istiyorlar. Risk taşıdığı bilinen şahıslar aşılanma ile ilgili de ön plana alınabilir” dedi.
“MUTASYON COVIDRİSKİM TESTİNİ OLUMSUZ ETKİLEMİYOR”
Koronavirüsün mutasyona uğradığı tarafındaki gelişmelerin gen testini etkilemeyeceğini de belirten Dr. Sağlam, “Virüsün genomu süratli formda değişiklik gösterebiliyor. Bilhassa son birkaç aydır birtakım bağlanma bölgelerinde kimi değişiklikler oldu ve bu değişikliklere bağlı olarak yayılma suratı arttı. Bu yayılma suratının artışını koronavirüs testleri ile belirliyoruz. Hasebiyle bir kişinin enfekte olup olmadığını anladığımız PCR testleri var. PCR testleri için bu değişiklik kıymetli. Yoksa CovidRiskim testinde bireyin sahip olduğu genomik yapıya bakılıyor. Virüs ne kadar form değiştirirse değiştirsin hepimizin bu süreçte farklı periyotlarda tıpkı infulenza üzere ardışık formda virüse yakalanma olasılığımız var” değerlendirmesinde bulundu.
COVIDRISKIM TESTİ NASIL UYGULANIYOR?
Rastgele bir eczaneye ya da hastaneye gitmeden meskende yapılabilen test çarçabuk uygulanabiliyor. Test kitinde yer alan aparat yardımıyla tükürük örneği alınıyor ve telefona okutulan QR kodu ile açılan sayfaya barkod numarası ile kayıt yaptırılıyor. Belirtilen adrese kurye yoluyla gönderilen test kitinde yer alan tükürük örneği tahlil ediliyor. Yapay zeka ile genetik, epigenetik ve çevresel yaklaşık 90 parametrenin hastalık yakalanma riskini ve geçirme şiddetini hangi ölçülerde etkilediği hesaplanıyor. Elde edilen sonuçlar uzmanlarca tahlil ediliyor ve ayrıntılı bir sonuç raporu oluşturuluyor.
Cumhuriyet
