Türkiye ile münasebetlerin ana gündem başlıklarından olduğu Avrupa Birliği (AB) önderler doruğu dün başladı. Almanya Başbakanı Angela Merkel, güç, aktiflik çabasının kilit noktalarından biri haline gelen Doğu Akdeniz’deki son gelişmelerin ele alındığı dorukta yaptığı açıklamada Türkiye ile Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Idaresi (GKRY) ortasında yaşanan gerginliğin “barışçıl bir halde çözülmesi” için davette bulundu.
Toplantı öncesinde de Yunanistan, GKRY ve Fransa’nın Ankara’ya baskının artırılmasından yana tavrı gündeme yansıdı. Son günlerde Ankara-Atina sınırında NATO, AB ve Berlin’in devreye girmesiyle diyalog gayretleri dikkat çekiyor. Doruğun daha evvel 24- 25 Eylül tarihlerinde yapılması öngörülmüştü.
Lakin AB Kurulu Lideri Charles Michel’in bir yardımcısının koronavirüse yakalanmasının akabinde karantina tedbirleri gerekçesiyle son anda ertelenmişti. AB tepesinin birinci gününde açıklama yapan Almanya Başbakanı Merkel, “Tüm zorluklara karşın AB’nin Türkiye ile gerçek manada yapan bir ilgi geliştirmeye büyük kıymet verdiğini” belirtti. Diplomasinin bu sıkıntıya tahlil bulmada kıymetli bir rol oynadığını söyleyen Merkel, Türkiye’nin hem NATO üyesi hem de göçmenler konusunda AB’nin partneri olduğunu tabir etti.
‘HER SEÇENEK MASADA’
Ankara-Atina, NATO bünyesinde askeri heyetlerarası toplantıları sürdürürken önderlerden de karşılıklı ihtar bildirileriyle birlikte uzun vakittir donmuş haldeki öngörüşmelerin (istikşafi) başlayabileceğine yönelik demeçler gelmişti. Michel evvelki gün AB önderlerine tepe daveti mektubunda “Hedeflerinin bölgede istikrar ve güvenliği sağlamak için Türkiye ile yapan bir diyalog alanı yaratmak ve tüm AB üyesi devletlerin egemenlik haklarına hürmet duyulmasını sağlamak” olduğunu belirtmişti. Bunun “ancak Türkiye’nin yapan olarak devreye girmesiyle mümkün olabileceğini” söyleyen Michel’in, AB ve üye devletlerin legal çıkarlarının korunması için “her seçeneğin masada olduğu” çıkışı da dikkat çekmişti.
Toplantı öncesinde dün AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen “Türkiye-AB bağlarında iki ihtimal var. Ya gerginlik tırmanacak, -ki bunu istemeyiz- ya da gerginlik düşürülecek ve yapan bir alakaya hakikat ilerleyeceğiz. Bizim istediğimiz ikincisi” dedi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise birlik üyelerinin Yunanistan ve GKRY ile şartsız dayanışma göstermesi gerektiğini belirtti. Yunanistan Başbakanı Kyriyakos Miçotakis ise Türkiye’nin “provokatif hareketlerine geçit verilmemesi gerektiği” çıkışı yaptı. GKRY de Türkiye’ye yaptırım uygulanması talebini belirtti. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz da Türkiye ile üyelik müzakere sürecinin sonlanması, yaptırımların uygulanması gerektiği tezini yineledi.
GKRY’NİN BELARUS KARTI
Toplantı öncesinde yapılan kimi yorumda AB içinde Türkiye’ye karşı Atina, GKRY’nin istediği sert yaptırım kararının alınması konusunda fikir birliğinin olmadığına işaret edildi. GKRY’nin buna karşılık AB’nin Belarus’taki tartışmalı seçimler sonrasında Lukaşenko idaresine karşı uygulamak istediği yaptırımları veto etme misillemesi yaptığı haberleri hatırlatıldı.
Türkiye’ye yönelik sonuç bildirgesinde AB’nin diplomatik tahlil, diyalog vurgusunu yineleyeceği fakat öteki yandan da Yunanistan ve GKRY ile güçlü dayanışma vurgusu yapacağı, Türkiye’nin faaliyetlerine son vermemesi halinde bir sonraki adımda sert yaptırımları uygulayacağı bildirisi verebileceği lisana getirildi. Ayrıyeten Kıbrıs müzakerelerinin BM çatısı altında başlatılması davetinde bulunabileceği savunuldu. Türkiye’deki hak ve özgürlükler konusunda tenkitlerin sonuç bildirisinde yer alabileceği de toplantı öncesi gündeme gelen iddialardandı.
Cumhuriyet
