Kuş gözlemcileri, varlıklı ömür kaynaklarıyla yaklaşık 300 kuş tipine mesken sahipliği yapan Gediz Deltası’nda yeni çeşitlerin izini sürdü.
Gediz Irmağı’nın on binlerce yılda taşıdığı alüvyonların İzmir Körfezi’nde birikmesiyle oluşan Gediz Deltası, 40 bin hektarlık yüzölçümü ile Doğu Akdeniz’in en büyük deltalarından biri olma özelliğini taşıyor.
Ramsar Alanı, Yaban Hayatı Muhafaza Alanı ve Doğal Sit Alanları Muhafaza statülerini taşıyan ve UNESCO Dünya Tabiat Mirası ilan edilmesi için müracaat yapılan Gediz Deltası, hala yaklaşık 300 kuş çeşidine mesken sahipliği yapıyor.
Türkiye’de allı turna olarak da bilinen flamingoların iki üreme alanından biri olan bölge, her mevsim çok sayıda su kuşuna yuva oluyor.
Her yıl birçok ülkede gerçekleştirilen 2020 yılı Kış Ortası Su Kuşu Sayımı (KOSKS) kapsamında Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Şu Müdürlüğü uyumunda sivil toplum kuruluşu üyeleri ve istekli kuş gözlemcilerinin de iştirakiyle Gediz Deltası’nda da çalışma yapıldı.
Belirlenen noktalarda teleskop ve dürbünle görüş alanlardaki kuşları tek tek yahut kümeler halinde sayan uzmanlar, buradaki değerlendirmelerin akabinde bir sonraki noktaya hareket ediyor.
Gruplar, bölgede az olarak rastlanılan tiplerden Hazar martısını tek birey olarak gözlemledi.
Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar 4. Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanındaki 24 sulak alanda yürütülen ve 1 ay sürecek kış ortası su kuşu sayımında tespit edilecek kuş sayıları daha sonra ilgililerle paylaşılacak.
SAYIM TIPKI GÜN YAPILMAK ZORUNDA
İzmir Kuş Cenneti Saha Sorumlu Mühendisi Celal Murat Aslanapa, AA muhabirine, kışlayan su kuşları cinsleri hakkında popülasyon büyüklüğü ve değişimi ile alanlarının tehdit ögelerini belirlemek, elde edilen bilgilerin paylaşılarak alanları ve çeşitleri korumak emeliyle Kış Ortası Su Kuşu sayımlarının yapıldığını aktardı.
Her yıl 15 Ocak-15 Şubat’ta Avrupa ülkeleriyle birebir vakitte yapılan bu çalışmanın, biyoçeşitliliğin izlenmesi için değerli bir araç olarak tüm dünyada kabul gördüğünü tabir eden Aslanapa, Türkiye’de birinci su kuşu sayımlarının 1967 yılında gerçekleştirildiğini, 2004’ten sonra ise her yıl yapılmaya başlandığını anlattı.
Gediz Deltası’nın kuş tipleri açısından çok kıymetli bir yere sahip olduğunu ve bu kapsamda titizlikle çalışma yürüttüklerini vurgulayan Celal Murat Aslanapa, şunları kaydetti:
“Sayımlar koordinemizde su kuşu tanımlama konusunda uzman olan kuş müşahede toplulukları ve istekli sayım grupları tarafından yapılmakta, sonuçları ülke genelinde toplanmaktadır. Sayım sonuçları dünya ölçeğinde Memleketler arası Sulak Alanlar Kurumu ve Dünya Kuşları Müdafaa Kurumu ile paylaşılmaktadır. Her sayım takımında uzman kuş gözlemcisi ve ona yardımcı yazıcı ile gözlemci bulunmaktadır. Her sayım grubunun, sabahtan başlayarak akşama kadar bitirmek zorunda olduğu sayım noktaları vardır. Her sayım noktasına gelindiğinde teleskop ve dürbünle görüş alanındaki tüm su kuşları tek tek yahut kümeler halinde sayılır ve bir sonraki noktaya hareket edilir. Kuşlar, kümelerin yoğunluğuna ve küme içerisindeki çeşit çeşitliliğine nazaran tek tek sayılabilir. Büyük kümelerin sayılması için bir öteki prosedürse 5’er, 10’ar, 20’şer bireylik kümeler halinde sayımın yapılmasıdır. Bir sulak alandaki sayım, en çok bir günde tamamlanır. Kuşların gece hareketleri, sayımı farklı günlerde yapmayı geçersiz kılmaktadır. Emel alandaki sayımları ayrıntılı lakin en süratli halde bitirmek.”
“SAYILARI ORTALAMA 70-80 BİN ARASINDA”
Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar İzmir Şube Müdürü Hakan Özdur da Gediz Deltası’nın 1998 yılında, kuşağı tehlike altında olan su kuşlarına yaşama ve üreme alanları sağlayan habitat çeşitliliği ile alanda yaşayan su kuşu sayısının yüksek olması nedeniyle Memleketler arası Ramsar Kontratı kapsamına dahil edildiğini belirtti.
Buradaki Homa Dalyanı’nın 1982 yılından itibaren Yaban Hayatı Müdafaa Alanı statüsünde olduğunu ve deltanın birebir vakitte Arkeolojik Sit Alanı ilan edildiğini hatırlatan Özdur, bu manada Gediz Deltası’nın çok değerli bir yer olduğunu aktardı.
Hakan Özdur, bu yıl ki kuş sayımını da titizlikle yürüttüklerini tabir ederek, şöyle konuştu:
“Alanda bu vakte kadar 300 farklı kuş çeşidi gözlemlendi. Bu kuşlardan doruklu pelikan, bozkır delicesi, Sibirya hafriyat ve boz kiraz kuşu çeşitleri kuşağı dünya ölçeğinde tehlike altında olan tiplerdir. Kış aylarında ördek tipleri de dahil olmak üzere alanda kışlayan su kuşlarının sayısı ortalama 70-80 bin ortasında. Deltada 2020 yılı KOSK sayımlarında 60 çeşit ve 64 bin 325 birey kuş sayılmıştı. Bu yıl da tıpkı biçimde çalışmamızı yaptık.”
Cumhuriyet
