Yüksek besin fiyatlarına karşı ya “market baskını” ya da besinle hiç alakası olmayan PTT üzere kurumların devreye sokulmasının “önlem” olarak gösterilmesi, yansılara yol açtı.
Zincirin birinci halkasındaki üreticiyle son halkasındaki tüketici kaybederken, suçlanan da yalnızca esnaf oluyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, besin fiyatlarındaki artış ile ilgili esnafı uyararak, “Eğer bu süreci bu türlü devam ettirecek olursanız çok ağır cezalar sizleri bulabilir” dedi. Halbuki esnafın da zincirin son halkalarında yer aldığına dikkat çeken tarım uzmanları, “ortada bir hatalı varsa onun da yanlış siyasetler uygulayan hatta rastgele bir tarım siyaseti olmayan hükümet” olduğunu söylüyor.
Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Lideri Şemsi Kopuz, “Sorun market, pazar ve toptancı hallerinde baskınlar yapılarak çözülmeye çalışılıyor. Devlet girdi maliyetlerini düşürmedikçe besin fiyatları düşemez” dedi. Tarım uzmanı ve eski ÇiftçiSen Lideri Abdullah Aysu ise, “Suçu esnafa atmak göz boyamaktır. ‘Bakın ben bir şeyler yapıyorum’ demektir. Tarımla hiç ilgisi olmayan PTT’yi görevlendirmek yerine, üreticiyi direkt tüketiciyle buluşturacak bir yasa çıkarıp, bunun pratiği uygulanmalı. Tarım mutlak surette desteklenmeli. Piyasayı regüle edecek kurumlar inşa edilmeli. Bunlar yapılırsa sorun kıymetli ölçüde çözülecektir” diye konuştu.
‘KENDİMİZE YETEBİLMELİYİZ’
Aysu, Türkiye’de çiftçiliğin ortadan kaldırılıp, besindeki denetimin şirketlerin eline verilmesinin de yüksek fiyatlarda kıymetli bir rol oynadığını anlattı. Birçok ülke, kuraklık nedeniyle hububat eserlerinde randıman kaybı yaşadığı için, kendine yeterliliği öne çıkarıp, ihracatına kısıtlama koyuyor. Yani bu eserleri ithal etme kolaylığına kaçan Türkiye, ülkelerin korumacılık siyasetlerinden ötürü istese de ithalat yapamıyor. Lakin hal böyleyken, çiftçinin desteklenip de yurtiçindeki ziraî üretimin artırılmasına yönelik hiçbir adım yok. Aysu, “Aksine, şirketleri mutlu etmek için ihracatçı ve ithalatçı firmaları destekliyoruz, ülkede tüketime yetecek üretim yokken, ihracatın önünü açıyoruz. Tercihimiz, öncelikle kendine yetebilmek olmalı” diyor.
‘HALKI KORUYUN’
TMMOB Besin Mühendisleri Odası’ndan yapılan açıklamada da besin enflasyonunun sebebinin yanlış üretim ve iktisat siyasetleri olduğuna dikkat çekilerek şöyle denildi: “Ülkeler kendi üretimlerini ve stoklarını artırır ve ihracat yasakları ile korumacılık tedbirlerini sıkılaştırırken, ülkemizde yerli üretimi artırmaya yönelik adımlar şimdi atılmadı. Yönetici pozisyonunda bulunanlar, tercihlerini halktan yana kullanmalı.”
ONLİNE BESİNDE MAĞDURİYET!
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Lideri Bendevi Palandöken, “Online besin alışverişlerinde ne yazık ki çok sayıda mağduriyet yaşanıyor” dedi. Palandöken, “Özellikle soğuk havalarda artan yoğunluk nedeniyle siparişler geç teslim edilirken, vatandaşlara eksik yahut yanlışlı eserler gönderilebiliyor. Süratli tüketim malları ve market alışverişlerini online tercih eden vatandaşlarımız uygulamaları kullanırken daha dikkatli olmalı. Verilen siparişler, seçilen eser ve markalar, fatura vb. üzere dokümanlar dikkatli bir biçimde incelenmeli” diye konuştu. Palandöken, şöyle devam etti: “2020’de online alışveriş harcamaları evvelki yıla nazaran yüzde 85 arttı. Araştırmalara nazaran ise son vakitlerde online market alışverişleri 5 kat artış gösterdi. Vatandaşlarımız uygulamalar üzerinden besin eserleri sipariş ederken görselde seçtikleri eser yerine benzeri ya da farklı eserler, seçilen markanın dışında daha değerli ya da daha ucuz markalar gönderilebiliyor. Hatta sipariş listesindeki kimi eserler fiyatı ödendiği halde stokta tükendiği gerekçesiyle gönderilmiyor. Yerine sipariş listesindeki öbür eserlerin ölçülerinde değişiklik yapılarak faturaya yansıtılıyor.”
PTTAVM’DEN DAVA
Öte yandan PttAVM’nin 10 litresini 176.89 TL’den sattığı yağları, üretici olan Helvacızade’nin 145.90 TL’ye sattığı ortaya çıkınca PttAVM, şirket ile ilgili tüzel yollara başvurduğunu açıkladı.
Cumhuriyet
