Covid-19 pandemisinde klimaların dikkatli kullanılmasının değeri bir defa daha gündeme geldi. Umumiyetle ortamın şiddetli soğutulmasının bilinçsiz klima tasarrufunun bir işareti olduğunu vurgulayan Göğüs Marazları Kompetanı Dr. Öğr. Üyesi Şirin Yurtlu Temel, “Aşırı soğuktan sıcağa çıkan ya da haddinden fazla sıcaktan soğuğa çıkan kişilerin vücutlarındaki ısı değişimleri, bağışıklık sisteminde kargaşaya neden olup zati kendilerinde bulunan bakteriler ve etraftaki virüsler için fırsat yaratmaktadır. Bunu hastalarımızda üst teneffüs yolu enfeksiyonu ve velev zatürre olarak görmekteyiz” dedi.
ORTAMI SIK HAVALANDIRMAYI UNUTMAYIN
Klima kullanırken münhasıran dikkat edilmesi gerekenin oda ısısının olağanlaştırılması olduğunu söz eden Temel, haddinden fazla soğutmadan kesinlikle kaçınılması gerektiğinin altını çizerek şu ihtarlarda bulundu:
“Klimaların yıllık bakımlarının yapılması ve filtrelerinin tertipli temizlenmesi gerekmektedir. Bütün bunlara dikkat edilse bile, klimalı ortamda ısı kaybını engellemek için yapılan havalandırma eksikliği, mahsusen günümüzde daha çok dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Klima kullanılan ortamlarda mevcut havanın sıklıkla değiştirilmesi için havalandırma yapılması kuraldır. Ama maatteessüf soğutmayı sağlarken havalandırmayı da nizamlı aralıklarla yapmamak, kolaylıkla gözden kaçırılan kıymetli bir kusurdur.”
KONUTTA BİLE RİSKLİ OLABİLİR
Ortama dışarıdan mütemadi farklı beşerler geldiğinde ve hava hacmine nazaran kişi sayısı ayarlanamadığında klimanın tehlike yaratabileceğini vurgulaya Temel, “Evde bile mahsusen Covid-19 riski düşünüldüğünde marazının farkına varmayan taşıyıcı bireylerin olabileceği düşünülerek kesinlikle ortam havalandırmasına dikkat etmek gerekir. Covid-19 dışında üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının viral etkenleri de klimalı ortamı fırsat bilmektedir. Virüsler ortamda bireyden kimseye geçebilen hastalık etkenleridir. Covid-19’un farkı ise çok çabuk bulaşabilen ve ölümcül sonuçlar doğurabilen bir virüs olmasıdır. Bu nedenle pandemi devrinde olduğumuz bu günlerde klima tasarrufuna daha çok dikkat edilmesi gerekir” diye konuştu.
HALI TOZLARIN HAVALANMASINA NEDEN OLUYOR
Alerjisi olan bireylerin ve astım hastalarının klima tasarrufuna ekstra ihtimam göstermesi gerektiğini belirten Temel, şunları kaydetti: “Klima ortamdaki havayı hareketlendirir ve bir akım yaratır. Bu durum klimanın bakımları ve filtre temizlikleri nizamlı yapılmış olsa bile ortamdaki tozun havalanmasına neden olmaktadır. Münhasıran halı ile kaplanmış yahut toz ariliği gereğince yapılmamış yanlarda akarların havada sirkülasyonuna neden olmaktadır. Havada uçuşmakta olan konut tozları alerjik şahıslarda hapşırık, öksürük, burun akıntısı, gözlerde yaşarma, gözlerde sulanma, nefes darlığına neden olabilmektedir. Bu durumda alerji tedavisini artırmak gerekmektedir. Tedavi edilmeyen alerji hastalarında oluşan üst hava yollarındaki ödem ise bakteriyel ve viral enfeksiyonlara daha çabuk yakalanmalarına neden olabilmektedir. Alerjik astımlı insanlarda de klimalı ortam, çok daha dikkatli olunması gereken bir durumdur.”
HAVUZ, HAMAM VE SAUNALAR RİSKLİ BÖLGELER
Lejyoner illeti (klima hastalığı) konusunda da bilgilendirmede bulunan Temel, illete yol açan ‘legionella pneumophila’ ismi verilen bakterilerin klimalı ortamların yanı sıra hamam, sauna, jakuzi, havuz, duş üzere sulu ve nemli ortamlarda teneffüs yoluyla bulaştığını söz etti.
Lejyoner zatürresinin bazen çok ağır seyreden ve ağır bakım muhtaçlığı oluşturabilen, velev hayati risk taşıyan bir tablo olduğunu söyleyen Dr. Temel, “Lejyoner illetine yakalanmış bir hastaya kesinlikle bilirkişi bir tabibin müdahalesi kuraldır. Aslında her gün karşılaşılan bu bakteri, bağışıklık sistemi güçlü olmayan insanlarda, birinci olarak üst teneffüs yolu marazı olarak kendini gösterir, tedavi edilmediğinde de akciğere yerleşerek zatürreye sebep olabilir. Bu durum, kişiyi komaya kadar götürebilecek önemli bir sürece yol açabilir” dedi.
KLİMA MARAZININ BELİRTİLERİ COVID-19 İLE BENZİYOR
50 yaş üstündekiler, astım ve KOAH hastaları, bebekler ve çocuklar, kanser tedavisi gören hastalar, uzun vadeli kortizon tedavisi görenler ve organ nakli olmuş insanların Lejyoner zatürresi açısından risk altında olduğunu belirten Temel, illetin Covid-19 ile nasıl ayırt edilebileceği konusunda şu haberleri aktardı:
“Lejyoner illeti, klimatizasyon yani iklimlendirme yapılan ortamlarda havalandırmadan bulaşan bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyonu biz hastalarımızda öksürük, halsizlik, ateş yükseliği, baş ağrısı, mide bulantısı, halsizlik ile görmekteyiz. Semptomları Covid-19’a çok benzediği için insanların kendisinin ayırt etme bahtı pek yoktur. Covid-19 kişiden beşere bulaşan bir virüstür. Klima marazının (Lejyoner hastalığı) ise beşerden kişiye bulaştığı görülmemiştir. Marazın akciğerlere girişi için saptanan en değerli yollar teneffüs cihazları, havalandırma sistemleri ve hastanelerde teneffüs yollarına uygulanan birtakım süreçlerdir. Münasebetiyle, klimaların bulunduğu büyük otel ve işyerlerinde çalışan şahıslar ve sıhhat işçisi riskli kümelerdir. Lejyoner marazı olarak bilinen ‘legionella pneumophila’ bakterisinin neden olduğu enfeksiyon da Covid-19’da olduğu üzere zatürreye yol açmaktadır. Tanısı için yapılması gereken hususî tetkikler mevcuttur. Bu nedenle klimalı bir ortamda bulunup üstte saydığımız şikâyetleri olan hastaların kesinlikle sıhhat kuruluşlarına başvurması gerekmektedir. Gelgelelim hastane kurallarında yapılacak tetkikler ile Lejyoner marazı ve Covid-19 ayrımı yapılabilmektedir.”
Cumhuriyet
