Getty Images
New York Times gazetesi, ABD Lideri Donald Trump idaresinin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talebi üzerine uzun bir mühlet Halkbank’a karşı suçlamaların düşürülmesi için çalıştığını kaleme aldı.
Gazetenin hadiseleri kronolojik bir sırayla anlattığı kapsamlı haberine nazaran Türkiye’nin lobi faaliyetleri sonucu Trump uzun bir mühlet boyunca yargı üzerinde Halkbank’a karşı suçlamaların yöneltilmemesi için efor harcadı.
Onlarca Türkiye ve ABD’li hükümet yetkilisi, lobici ve avukatla yapılan görüşmeler sonucu hazırlandığı belirtilen haberde, Beyaz Saray’ın Halkbank’a suçlamaların yöneltilmesine fakat Ekim 2019’da Barış Pınarı Harekâtı’yla Türkiye’nin Suriye’ye asker göndermesi üzerine yeşil ışık yaktığı belirtildi.
Gazeteye nazaran ABD Adalet Bakanı William Barr, Haziran 2019’da Halkbank soruşturmasını yürüten New York Güney Bölge Başsavcısı Geoffrey Berman ile bir toplantı yaparak Halkbank ile bir muahede yapılmasını istedi.
Barr’ın, Halkbank’ın suçlamanın bir kısmını kabul ederek ve bir ölçü ceza ödemesiyle Türk yetkililere ve banka yöneticilerine yönelik suçlamaların düşürülmesini ve bir muahedenin yapılmasını istediği öne sürüldü.
Habere nazaran Berman ise ofisinin hala kilit isimler üzerindeki soruşturmasının sürdüğünü söyledi; bu türlü bir şeyi kabul edemeyeceklerini, bunun etik olmadığını lisana getirdi.
New York Times, her ne kadar Beyaz Saray’dan yeşil ışık yanmasıyla Halkbank iddianamesi ekim ayında hazırlansa da, Trump’ın bu yaz Geoffrey Berman’ı vazifeden almasında bu tavrının rol oynadığını sav etti.
‘Trump Erdoğan’ı şad etmeye çalıştı’
15 Ekim 2019’da New York Güney Bölge Savcılığı, İran’a uygulanan yaptırımların delinmesinde rol oynadığı gerekçesiyle Halkbank hakkında bir iddianame hazırladı.
45 sayfalık iddianamede, paylarının büyük çoğunluğunun Türk devletine ilişkin olduğuna dikkat çekilen Halkbank’a ortalarında dolandırıcılık ve kara para aklamanın da olduğu 6 farklı suçlama yöneltildi.
İran’a yönelik yaptırımların delinmesi için kurulduğu tez edilen sistemin Türk hükümetinin üst seviye yetkilileri tarafından da desteklenip korunduğu öne sürüldü.
New York Times gazetesi, iddianamenin hazırlanmasında Türkiye’nin Suriye’ye ekim ayında Barış Pınarı Harekâtı’yla asker göndermesinin rol oynadığını aktarıyor.
Gazeteye nazaran bu tarihe kadar Trump idaresi, New York Güney Bölge Başsavcısı Geoffrey Berman’a Halkbank’a ve Türk yetkililere yönelik suçlamaların düşürülmesi için baskı yaptı.
Bunun nedeni olarak ise Trump’ın Erdoğan’ı şad etme uğraşı gösterildi.
Haberde, Beyaz Saray’dan kimi üst seviye yetkililerin bile Trump’ı, Erdoğan’la bu kadar samimi bir ilgisinin olmasını eleştirdiği belirtildi.
Trump’ın bu duruşunun, İran’a ve Suriye’ye karşı dış siyasetiyle uyuşmaması hasebiyle da eleştirildiği söz edildi.
New York Times’a konuşan ABD’nin eski ulusal güvenlik danışmanı John R. Bolton, “Yabancı bir başkan için bir şeyler yapmak ismine hükümetin sıradan bir sürecine bile karışabiliyor. Neyin uğruna? Yolunda giderken o şahıstan göreceği bir iyilik uğruna” dedi.
New York Times gazetesinin eylül ayında yayımladığı araştırmasına nazaran Trump, Türkiye’deki işlerinden 2015-2018 yılları ortasında en az 2,6 milyon dolar net gelir elde etti.
Gazeteye konuşan kimi eski Beyaz Saray yetkilileri, Trump’ın kendi ajandasını uygulamak ismine yargı sistemini görmezden gelmeye hazır olduğunu öne sürdü.
Biden’a da tıpkı talep yöneltildi
Halkbank’a yönelik davanın düşürülmesi için Türkiye hükümetinin ve yetkililerinin uzun yıllar boyunca lobicilik yaptığı haberde tabir edildi.
Obama idaresine de tıpkı talebin iletildiği aktarıldı.
Ağustos 2016’da Erdoğan’ın o vakitler ABD lider yardımcısı Joe Biden’dan, devrin New York güney bölgesi başsavcısı Preet Bharara’yı vazifeden almasını istediği öne sürüldü.
Tıpkı vakitte Erdoğan’ın ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımların delinmesiyle suçlanan iş adamı Reza Zarrab’ın da iade edilmesini istediği belirtildi.
ABD’nin eski ulusal güvenlik danışmanı John R. Bolton, yazdığı kitabında, 2018’de Arjantin’deki G-20 toplantısında da Erdoğan’ın Trump’tan New York Güney Bölge Savcılığı’ndaki savcıların misyondan alınmasını istediğini anlattı.
Kitaba nazaran Erdoğan, Halkbank ile yapılan ticaretin altın ve yiyecek bazında olduğu, dolar ve ABD bankaları aracılığıyla olmaması hasebiyle yasa dışı olmadığını aktardı.
Bolton, Trump’ın da bunu mantıklı bulduğunu yazdı.
Bolton kitabında ayrıyeten Nisan 2019’da Barr’ı, Trump’ın, ‘diktatörlere ferdî yararının bulunduğu’ konusunda uyardığını da söz etti.
New York Times gazetesi ise Ekim 2019’a kadar Trump idaresinin yargı üzerinde Halkbank davasıyla ilgili baskının devam ettiğini aktardı.
- ABD’de Halkbank hakkında “dolandırıcılık ve kara para aklama” cürümlerinden iddianame hazırlandı
- Zarrab’ın İran yaptırımlarını delen ağında BAE Merkez Bankası ve yabancı bankalar nasıl rol aldı?
Cumhuriyet
