Getty ImagesAş ermek, her kültürde görülen bir durum değil.
Hepimiz, yalnızca dondurma ya da turşu yemek isteyen, eşlerini gecenin 1’inde kızarmış tavuk ya da malûm bir çikolata markasından beş tane almaya yollayan gebe bayan hikayelerini duymuşuzdur.
Tahminen de, bunu kendiniz de yaşadınız.
Umumide, gebelikte aşermenin, bayanın ya da fetüsün beslenme gereksinimini giderdiği söylenir ve bunun biyolojik bir gerçekliği yansıttığını düşünmenin cazibeli bir yanı da var.
Zira sonuçta, baş karıştırıcı ve bazen çekişmeli bir süreç.
Karın boşluğunuzda bir beşere gebe olmak, aslında uzun, yorucu, rahatsız bir süreç ve binaenaleyh bir yiyeceğe aşermek üzücü bir şey değil.
Fakat bahisle ilgili ilmî araştırmalara bakarsanız, şaşırtıcı ve biraz daha karmaşık bir durumla karşılaşıyorsunuz.
PİRİNÇE AŞERMEK
Araştırmacılar, gebelikte aşermenin tüm kültürlerde görülmeyen bir durum olduğunu tespit etti.
Getty ImagesPirinç, Japon bayanların en çok aşerdiği yiyecek.
Ve bu İngilizce konuşmayan kültürlerde bayanların aşerdiklerini söyledikleri yiyecekler, örneğin ABD ve İngiltere’dekilerden çok farklı.
Örneğin Japonya’da en çok aşerilen yiyecek pilav.
Çalışmalar başkaca, gebelikte sık sık aşerilen yiyeceklerin, gebeliğe yardımcı olan belli besinleri sağlamak bir yana, çok da iyi besin kaynakları olmadıklarını ortaya koydu.
ÇİKOLATA TESTİ
Aslında, aşeren bayanlar sağlıklı olarak kabul edilen seviyelerden daha fazla kilo almaya yatkın. Bu da daha çok komplikasyona yol açabiliyor.
Bu, bayanların aş ermeyi uydurdukları ya da aşermenin biyomedikal muhtaçlık dışında bir şeylerden kaynaklandığı manasına da gelmiyor.
Farklı koşullarda aşermeyi inceleyen New York State Üniversitesi’nden psikoloji profesörü Julia Hormes, neden bazen kişilerin canının belli yiyecekleri çektiğine bakmanın daha yararlı olabileceğini söylüyor.
Getty ImagesÇikolatayla yapılan bir araştırma, makul bir yiyeceğe dilek duymanın, besleyici özelliklerinden olmadığını gösterdi.
Örneğin, ABD’deki bayanların yüzde 50’si, adet periyotlarından evvelki hafta canlarının çikolata çektiğini söylüyor.
Bilim kişileri, çikolatadaki kimi besinlerin adet görülmesi açısından değeri olup olmadığın, ya da bunun değişen hormonal istikrardan mi kaydaklandığını araştırdı.
Bir deneyde bir psikolog, bayanlardan canları çikolata çektiğinde, kendilerine verilen bir kutuyu açmalarını ve içindekini yemelerini istedi.
Birtakım kutularda sütlü çikolata (genelde çikolatalarda bulunan tüm besinlerin olduğu ve ağızda eriyen türden) vardı.
Başkalarına ise, çikolataya koyu kahverengi rengini veren kakao bulunmayan, ama tekrar ağızda eriyen tipten olan beyaz çikolata konulmuştu.
Ve son olarak, üçüncü çeşit kutularda ise kakao hapları, yani çikolataki besinler vardı, fakat çikolata yeme deneyimini yaşatmıyordu.
Getty ImagesUzmanlar, yiyeceklere duyulan isteğin, biyolojik değil, ruhsal olduğunu düşünüyor.
Aşerme hissini gidermekte en başarılı olan beyaz çikolataydı. Hasebiyle, yeme dileksin besleyen kakaodaki yararlı besinler değildi.
Çikolataya isteğini inceleyen gayri çalışmalarda da, hormon seviyeleriyle arasında bir ilgi tespit edilemedi.
Hormes, bayanların menapoza girdiklerinde de çikolata isteklerinin sürdüğünü belirtiyor.
Tüm bunlar, aşermekteki kültürel ya da ruhsal nedenlere işaret ediyor. Tereyağıyla pişmiş bir kurabiyeye, çikolataya ya da kızartmalara duyulan dilek, kıymetsiz bir mütalaayla başlayıp, yavaş yavaş karşı konulması çetin olan bir saplantıya dönüşebilir.
YİYECEK, YANINDA SUÇLULUK HISSIYLE GELDİĞİNDE
Tıpkı devranda, ABD’de ve çeşitli seviyelerde öteki memleketlerde de, güzele giden yiyecekler yanında güçlü bir suçluluk hissiyle geliyor.
Hormes “Net bir duygusal çatışma var” diyor.
“Çok keyif verici ancak ben tıpkı devranda bu çikolatayı yememem gerektiğini söyleyen bir kültürde yaşıyorum”
“Gerçekten istiyorum lakin yememeliyim. Bunun detaycı bir süreci özendiren bir kültürün kesimi olduğunu düşünüyoruz”
Getty ImagesBelirli bir yiyeceği, asla yememeniz gerektiğini düşünüyorsanız, yediğinizde kendinizi durdurmanız çok daha sıkıntı oluyor.
Münhasıran, kendinizi bir müddettir kısıtlıyorsanız, bu çeşit yiyecekleri asla yememeniz gerektiğine inanıyorsanız, bu yiyecekleri bir sefer tattığınızda kendinizi denetim etmeniz çok sıkıntı oluyor.
Yani bir kesim kek yediğinizde, tatmin olup, orada bırakmak zorlaşıyor ve üç modül daha yiyorsunuz.
Buna ek olarak, bayanlar gebelikleri sırasında aşikâr yiyecekleri kısıtlayabiliyorlar. Ya daha sağlıklı beslenmek ya da tabiplerin gebelikte yemenin sakıncalı olduğunu söylediği yiyeceklerden uzak durmak için.
Tüm bunlar. en azından dünyanın muayyen kısımlarında, aşermenin ortaya çıkma ihtimalinin daha da büyümesine, denetim altına alınmasının zorlaşmasına ve tahminen de daha çok kilo alınmasına yol açan bir duruma yol açıyor.
GEBELİKTE HER ŞEY ÖZGÜR Mİ?
Gebelik de bu yeme dürtüsüne boyun eğmenin, çok sert yargılanmayacağı bir devir olarak da görülüyor olabilir.
Hormes, “Bu kültür birebir vakitte, bayanların olağanda uzak durdukları şeyleri yiyecebilecekleri belli periyotlar ve bahaneleri de tespit ediyor üzere görünüyor” diyor.
“Adet ve gebelik bayanların yeme güdülerine boyun eğebilecekleri, toplumsal açıdan kabul gören devirler olarak görülüyor.”
Getty ImagesBir şeyi canınız çok çekiyorsa, en kalitelisini alıp, bir modül yemek iyi bir fikir olabilir.
Hormes canınız çikolata çektiğinde, nitekim kaliteli bir çikolata alıp, her gün birkaç ufak kare yedikten sonra hayatınmıza devam etmemizi tavsiye ediyor. Bunun, çikolatanın hayatımızdaki değerini biraz azaltabileceğini belirtiyor.
Bİr vesair yol de dikkatimizi dağıtmak. Görsel dikkat dağıtıcılar ve tıpkı devirde kokuların kullanıldığı birtakım araştırmalar da yapıldı.
FARKINDALIK VE MEDİTASYON
Bir öteki usul de, yeme dileğini kabul edip, geçmesini sağlamak için, farkındalık ve meditasyon.
Aşermede ek bir kültürel faktör de rol oynuyor olabilir. Gebelik güçlü bir süreç ve yardım almadan geçirmek çetin olabilir.
Tanzanya’da kırsal kesimde yaşayan bayanlar üzerinde yapılan bir araştırmada, bayanların canının, et, balık, tahıl, meyve ve zerzevat çektiği bildirildi ve aşerilen yiyeceği sağlamanın eşin ve ailesinin toplumsal desteğine işaret ettiği vurgulandı.
Aslında, gece saat 1’de kızarmış tavuk almaya yollanan ve bulup, getiren bir eş, gebe bayan için eşinin kendisine destek verdiğinin göstergesi.
Kızarmış tavuk kanatları çok lezzetli ve keyif verici olabilir, gelgelelim onu sevdiğini birinin getirmesinin kalorilerin ötesinde bir besleyici pahası var.
Cumhuriyet
