Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel uyardı: “Bu son dalga hiçbirisine benzemiyor. Genç hastalar, daha fazla doku tahribiyle geliyor. Virüs silah değiştirdi. Çocuk hastalarımız da artıyor. Ağır bakımlar alarm veriyor. Lütfen herkes artık bir adım geri dursun, seferberlik varmış üzere kurallara riayet etsin. 15 gündür kırmızı alarm çanları çalıyor. Ağır bakımlar hastanelerin sigortasıdır, büsbütün dolduğu an o sigortayı kaybedersiniz ve sistem kilitlenir.”
Türkiye, salgının başladığı 13 aydan bu yana, hadise ve ağır hasta sayısında en yüksek sayılara ulaştı. Olay sayısının 62 bin 606, ağır hasta sayısının ise 3 bin 240’a ulaştığı bu hafta itibariyle artık herkesin seferberlik varmış üzere salgınla çabada bilhassa kurallara riayet etmek manasında bu işi ciddiye alması gerektiğini söyleyen Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, artık çok daha genç yaşta hastaların kaybedilmeye başlandığını ve ağır bakım takımlarının de ağır bir travmatik süreçle karşı karşıya kaldığını vurguladı.
DHA’ya değerli değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Cinel, “Bunun majör olarak üçüncü bir üst gidiş olduğunu düşündüğümüz vakit, birinci dalgada adeta bir seferberlik hali vardı ve hadise sayıları tepede 13 bin 300’lerdeydi. Ağır bakımlara yansıması da 1980 hasta oldu. İkinci üste gidişte, hadise sayısı 33 bin 500, ağır bakımlara yansıması ise 5 bin 970’lerde olmuştu (maksimum). Biz, tam kapanmaya gitmeden, harikulade bir sıhhat altyapısının yanında üstyapı diyebileceğimiz ağır bakım gruplarının inanılmaz özverili uğraşı ile bunun da üstünden gelmiştik ve ağır hasta sayılarımız 500’lere kadar inmişti. Ama artık durum farklı. Üste gerçek gidiyoruz. Son 15 gündür kırmızı alarm çanlarının çaldığı açık ve net” dedi.
“KARŞIMIZDA MUTASYONA UĞRAMIŞ BİR VİRÜS VAR”
“Şimdiki gidişte karşımızda mutasyona uğramış bir virüs var, toplumda süratli yayılabiliyor ve dokuları biraz daha fazla tahrip ediyorö diyen Prof. Dr. Cinel, bunun sonuçlarının ise daha ağır olduğunu söyledi ve ekledi: “Çok daha genç hastalarımız var. Aşılamanın da yararı ile (65 yaş üstünü aşılamayı başardık), artık ağır bakımlarda ortalama 78 üzere yaşlardan şu an 60’lara 59’lara geri geldik. Bu çok kıymetli bir ayrıntı. Zira artık 38 yaşında da hastamız var, 45 yaşında da hastamız var. Bunlar da dokuları daha tahrip olmuş bir halde geliyorlar ağır bakımlarımıza. Şu anda ağır hasta sayısında 3 bin 200’lerdeyiz. Son 6 haftadır her gün artıyor. Ağır bakım ihtiyacı de artıyor süratle. Sıhhat çalışanları için çok sıkıntı bir devir. 10 tane ağır bakımınız var, ikisini Kovid ağır bakıma çevirdiniz, yetmedi altısı yedisi, hepsini Kovid ağır bakım yapamazsınız. Zira non Kovid yani Kovid olmayan hastaların da, örneğin trafik kazası, beyin kanaması, önemli kalp krizi geçirdiklerinde ağır bakıma gereksinimleri oluyor.”
“VATANDAŞLARIMIZDAN SEFERBERLİK HİSSİYLE SÜRECE KATKI İSTİYORUZ”
“Herkesin artık bir adım geri çekilmesi gerektiğini” söyleyen Prof. Dr. Cinel, bunun da seferberlik hissiyle yapılabileceğini söyleyerek “Nisan başından beridir çok önemli ikazlarda bulunuyoruz. Hala 62-63 binlerde olay sayısı. Aşağı düştüğünü göremedik. Onu görsek de ağır bakımlardaki hadiseler 1 hafta 10 gün daha artmaya devam edecek. Çok önemli sayıdaki servis Kovid hastalarını da göz önüne aldığımızda, biz ağır bakımcılar olarak çok tedirginiz. Durum hakikaten önemli. Bu yüzden herkesin bir adım geri çekilmesini istiyoruz. Bu da şu manaya geliyor. Seferberlik hali üzere durumun ciddiyetini anlayıp gönülden bu seferberliğe katkı vermek gerek. Kendi Ramazanımızı 10 gün erken getirelim demiştim daha evvel. Burada şunu kastetmiştim, Ramazanın manevi tarafı vardır. Kendimizi dinleriz, yalnız kalırız. Bu türlü bir periyoda muhtaçlığı var Türkiye’nin. Fren yapmaya muhtaçlığı var” dedi.
“BU HAFTA AĞIR BAKIMLAR AÇISINDAN ÇOK ENDİŞELİYİM”
Türkiye’nin yeni kısıtlamalarla biraz frene bastığını lakin bunun da kâfi olup olmayacağının görüleceğini söyleyen Prof. Dr. İsmail Cinel, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bakın biz freni yaptık ancak, bu fren kâfi mi değil mi, Ramazan’ın tesirini nasıl olacak, bunlar önümüzdeki hafta Cumartesi-Pazar ortaya çıkacak. Ancak bu bir hafta nasıl geçecek, ben ağır bakımlar ismine bunu düşünüyorum, bundan telaş duyuyorum. Zira örneğin 50 ağır bakım yatağınız vardı, 80 oldu, 100 oldu, 120 oldu doldu. Bu da neyi getiriyor biliyor musunuz? Taşın altına elini koymak isteyen, ağır bakımdan uzak olan doktor kümesi dahi tasa ediyor. Zira örneğin bir göz tabibini ağır bakımda çalıştırarak randıman alamazsınız.”
“YOĞUN BAKIMLAR HASTANELERİN SİGORTASIDIR”
Ağır hasta sayılarının çok yüksek seyretmesinin ağır bakımları “hastanelerin sigortası olmaktan çıkaracağını” da belirten Prof. Dr. Cinel, “Sayı muhakkak bir sayının üzerine çıktığı anda ağır bakımlar sigorta olma özelliklerini kaybederler. Tüm hastane için sigorta işlevini göremeyen ağır bakım demek, tıka basa dolu ağır bakımlar demektir. Tıbbi kalitenin, istemeden düşmesi demektir. Ağır bakımcıları da ruhsal olarak önemli manada çok örseler bu, yılgınlığa, bitkinliğe düşürür. Düşünsenize bir ağır bakımda mesela ayda ortalama 100 vefat yaşarken, bir bakıyorsunuz 300-400’lere çıkıyor. Bu hastalara 20 gün 30 gün emek vermiş ağır bakımcının içinden bir modül kopar. Hele de hastalar daha gençse, tesiri daha yıkıcı oluyor. Çocuklara dahi yöneldi bu virüs, silah değiştiriyor. Aşı demek, bilim demek. Kesinlikle aşıya ulaşmamız gerekiyor” biçiminde konuştu.
YATAKLAR BÜSBÜTÜN DOLARSA SİSTEM KİLİTLENİR
Türkiye’nin salgında ağır bakımlar açısından vakit kazanmaya muhtaçlığı olduğunu da söyleyen Prof. Dr. Cinel, “Bizim şu anda vakit kazanmaya gereksinimimiz var. Herkesin olayın farkına varıp, sıhhat sistemine yardımcı olmasını istiyoruz. Bunu çok ısrarla, en acil halde yapmamız gerekiyor. Son 7-8 haftadır aralıksız artıyor ağır hasta sayısı. İstanbul’da şu anda doluluk oranlarımız hakikaten en üst düzeyde. Bu, (yoğun bakımlarda) yatakların büsbütün dolu olduğu manasına gelmiyor, yatak yok demek değil. Biz hastamızı kapıda, sokakta bırakacak bir millet değiliz. Lakin ben, Türk Ağır Bakım Derneği Lideri olarak şunu vurgulamak zorunda hissediyorum kendimi: Ağır bakımın birinci seviyesi olur, kardiyoloji, nöroloji ağır bakım, olur buralarda Kovid hastalarına süreksiz mühletle hizmet verebilirsiniz. Asıl hizmet alacakları yer, üçüncü basamak ağır bakımdır bu hastaların. Genel ağır bakımlardır, anestezi ağır bakımlardır, göğüs hastalıkları ilgili ağır bakımlardır. O yüzden diyorum ki, daha fazla doluluk, ağır bakımların sigorta olma işlevini kaybetmesi manasına gelir. Ağır bakım çalışanları açısından da ruhsal açıdan da bu yük daha fazla güç taşınır” dedi.
“İLK İKİ DALGADAKİ ÜZERE ÖZEL HASTANELER DE DAHA FAZLA TAKVİYE OLMALI”
Birinci pik sırasında ve Kasım-Aralık ayındaki pikte, özel hastanelerin salgın sürecinde sisteme çok büyük takviyesi olduğunu, lakin bu dalgada bu takviyenin düştüğünü de belirten Prof. Dr. Cinel, özel kesime de davette bulunarak kelamlarını şöyle noktaladı: “Üçüncü üste gidişin farklı noktaları var. Hassasiyetler azaldı, aldırmazlık, vurdumduymazlık oluştu. Algıda farklar var. Pandemi uzadıkça insanların direnci azalmaya başladı. Ekonomik dertler da gelişti. Kimi özel hastanelerin daha fazla takviye vermesi lazım. Burada bahis para konusu değil. Biz üçüncü basamakta birtakım hastalarımıza 30-40 gün ECMO takviyesi de verdiğimiz oluyor ve bunu da SGK geri ödemesi bakımından aslında ziyan ederek yapıyoruz. Yüzde 60-70 ziyan olarak yansıyor bize. Lakin sıhhatle kar-zarar hesabı olamaz. Pandemi devrindeyiz. Acil müdahalede, ağır bakımda para, sayı, bunların düşünülmemesi lazım. Siz, 1-2 yıllık hemşirelerle cansiperane savaşa girersiniz, İtalya üzere olmazsınız, koridorlarda hasta kaybetmezsiniz. Fakat genel olarak ağır bakım mortalite oranlarınız artar. Ben bunun artmasını istemiyorum. Bunun için de öncelikle bulaşın katiyetle alanda önlenmesi lazım. İkincisi de bir tertiple acil bir halde kısa bir mühlet için aciller dışında hastalarımızın hastanelere gelmemesi lazım. Polikliniklerin aşikâr oranda bir müddetliğine büsbütün iptal edilmesi lazım.”
Cumhuriyet
