BÜSBÜTÜN BİR MAKYAJ
Muharrem Erkek (CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı)
İnsan hakları anayasada teminat altına alınır. Anayasa mahkemesinin vazifesi anayasada yazılı hak ve özgürlükleri korumaktır. Siz Anayasa Mahkemesi’nin kararlarını tanımıyorsunuz. Siz AİHM kararlarını tanımıyorsunuz. İşinize gelirse uyuyorsunuz, işinize gelmezse yargıya talimat veriyorsunuz. Mahkemelerin dahi uymasını engelliyorsunuz. Bu zihniyet ıslahat yapabilir mi, zihniyetin değişmesi lazım. Sorun zihniyette ve uygulamada. En eksiksiz anayasayı yapalım, en eksiksiz kanunları Meclis’ten çıkaralım lakin iktidardaki zihniyetin bunlara hürmeti yoksa samimi değilse, ne yapabilirsiniz, haklarınız ve özgürlüğünüz tehdit altındadır.
“Tutuklulukla ilgili düzenleme” deniyor. Zati mevcutta da tutuklama bir önlemdir fakat bu devirde bir cezalandırma metoduna dönüştü. Bizim maddelerimizde tutuksuz yargılamayı engelleyen bir düzenleme mi var? Bizim maddelerimiz sabaha karşı beşte insanların konutlarına girmek için kapısını kırıp, içeriye girip, çocuklarının gözü önünde karşıt kelepçeye yatırıp gözaltına alın mı” diyor. Osman Kavala üç yıldır tutuklu, hakkında mutlaklaşmış bir mahkumiyet kararı var mı? Nasıl 3.5 yıl cezaevinde tutabiliyorsunuz, bu kadar büyük bir insan hakkı ihlali yaratan yasalar mı, iktidardaki zihniyet mi?
“Uzun yargılama ziyanları karşılanacak” diyor. Mevcut yasal düzenlemelere nazaran de önlenebilir. Şov ve yürüyüş hakkı zati var. O denli bir iktidarla karşı karşıyayız ki bütün iktidarları mühletince aldatma ve aldatılma üzerine kurulmuş her şeyleri. Artık de yeniden milleti aldatmaya çalışıyorlar. Güya, “Bizim tarafımız Avrupa” diyerek vatandaşlarını aldatmaya çalışıyor. Büsbütün bir makyaj. “Siyasi Partiler ve seçim mevzuatında değişiklik yapılacak bir çalışma içinde olduklarını söyledi, bu da büsbütün “Nasıl iktidarda kalabiliriz, Meclis’teki çoğunluğumuzu nasıl kaybetmeyiz çalışması”.
BAYANIN İSMİ HÂLÂ YOK
Uğur Poyraz (İYİ Parti Genel Sekreteri)
Sayın Cumhurbaşkanının açıklamasında da belirttiği üzere Avrupa Birliği’ne vizesiz seyahate ait bir grup kuralların Türk hukukuna derç edilmesiyle ilgili bir mevzu. Örnek veriyorum burada İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili bir husus yok. Biz sayın genel liderimiz eliyle bayana yönelik şiddet, hakaret, öldürme, yaralama üzere alanlarda da bir ağırlaştırıcı husus konulmasını talep etmiştik. Eşe karşı değil, bayana karşı ibaresinin konmasını istemiştik. Burada ‘eş’ yanına ‘boşanılan eşi’ eklemişler. Hâlâ bayanın ismi yok. Bu metinde “Otel odasında gece yarısı gözaltına almaya son veriyoruz” diyor. Adam otelde kalıyorsa, firar değil, kaçak değil. Bir manası yok aslında. Şu anda hakim, savcı ya da kolluk görevlisinin açıklanan konuları yerine getirmesi için elini kolunu bağlayan hiçbir mevcut unsur yok ki. “Sabaha karşı 4’te otelden alacaksın” diye bir husus yok ki “alamazsın” diye kural koyuyorsun. “Yetersiz ve yanılgılı raporları alışkanlık haline getiren uzmanları derhal sicilden çıkarıyoruz” diye bir unsur var. Uzmanlarla ilgili bu türlü bir meseleniz varsa ihtisas mahkemeleri neden kurmuyorsunuz? Kolay bir örnek vereyim: Selahattin Demirtaş’ın terör örgütü propagandası yapıp yapmadığını bir hakim anlayamaz mı? Artık hakim bunun kararını veremiyor, uzmana gönderiyor. Söylenenler uygulanırsa, hassasiyet gösterilirse sevindiricidir. Fakat bunlar Türk yargısına inancı tekrar tesis etmek için kâfi değildir. Daha yapısal, yargıçları daha özgürleştirici kurallar gereklidir.
BİR TEMENNİLER BİLDİRİSİ
Mehmet Durakoğlu (İSTANBUL BARO BAŞKANI)
2014’te de bir aksiyon planı hazırlanmıştı, lakin bir türlü yürürlüğe girmedi. Münasebetiyle şimdikinin yürürlüğe girebileceğine ait hangi münasebetlerden hareket edeceğiz, bu kadar iyi niyetli olacak mıyız, çok emin değilim. Üç defa hazırlanmış yargı ıslahatı strateji taslağı, iki defa hazırlanmış insan hakları hareket planı var. Bunlara ne ölçüde, nasıl inanacağımız sorunu bizim için temel bir sorun. Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan cümlelerin hiçbirine karşı olmak mümkün değil lakin bizim külfetimiz o ki, bunların hiçbiri uygulamaya yansımıyor. Uygulamaya yansıyabilecek alanlar konusunda hiçbir garanti verilmiş değil. Bugün Cumhurbaşkanı bütün yargıçlara, savcılara çok açıkça “benden gelen ve benim adıma verilen talimatların hiçbirine uymayacaksınız” diyebilseydi ya da yargıçlar, savcılar için bir coğrafik garanti getirilmiş olmasaydı umut verebilirdi. Bu haliyle baktığımda benim için temenniler bildirisi olmaktan öteye geçmiyor. İlgimi çeken de nihayi gaye olarak tüm bunların anayasaya bağlı olması. Evet anayasa yapmak üzere bir sıkıntımız var ancak geldiğimiz nokta itibariyle bu anayasanın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin varlığını sürdürecek formda yapılması halinde de burada söylenenlerin tamamı sahiden temenni olarak kalacaktır. Ayrıyeten önümüzdeki hafta içinde bir ekonomik ıslahat paketi ilan edilecekmiş. Güya bugün ilan edilen şeylerin ekonomik ıslahat paketiyle yakından ilgisi olduğunu düşünüyorum. Zira başlıklardan biri mülkiyet hakkı. Bilhassa OHAL periyodunda KHK’lerle sonlandırılan mülkiyet hakkına ait kimi düzenlemeler getiriyor. Mesela ‘acele kamulaştırma’yla ilgili zati çok önemli sıkıntılarımız vardı. Bu meseleler KHK’yle getirilmişti. Münasebetiyle bunlardan vazgeçilirken görebildiğim kadarıyla bir tarafıyla yabancı sermayeye teminat vermeye çalışılıyor. Yoksa bizim avukatlar açısından örneğin savunma hakkına getirilen en küçük bir değişiklik kelam konusu değil.
HİSSETMEK İSTİYORUZ
Erinç Sağkan (ANKARA BARO BAŞKANI)
30 Mayıs 2019’da Yargı Islahatı Strateji dokümanı hazırlanmıştı. Tekrar 9 gaye, 63 amaç, 256 faaliyet içeriyordu. Bu evrak içinde de yeni bir aksiyon planı hazırlanacağı söz edilmişti. Yargı ıslahatı strateji dokümanı açıklandığında bunun ana emelinin itimat veren erişebilir bir adalet sistemi olduğu tabir edilmişti. Doğal ki burada hedefim bir niyet okuyuculuğu yapmak değil, bugüne kadar Türkiye’de çok sayıda ıslahat paketi hazırlandığını, aksiyon planları hazırlandığını, hatta bunlara ait yasal düzenlemeler yapıldığını da gördük. Lakin bunların uygulamada maalesef ki gerek tüzel güvenlik, gerekse anayadan kaynaklanan temel hak ve teminatlarımızın teminat altına alınması konusunda somut manada yaşantımızda ve bir hukukçu olarak da meslek yaşantımda görmüyorum. Sayın Cumhurbaşkanı bugünkü aksiyon planını açıklarken de bunun bir dilek ve temenni evrakı olmadığını tabir ediyor. Lakin bugüne kadarki örneklere baktığımızda çok sayıda ıslahat evrakına ve hareket planına karşın biz anayadaki tanımlanan hukuk devleti olmaktan son derece uzak kaldığımız üzere, başta adil yargılanma unsuru ve tabir hürriyeti olmak üzere en temel hak ve özgürlüklerimizin de daha ağır biçimde kısıtlandığı bir süreci yaşıyoruz. Bakın 30 Mayıs 2019’da yargı ıslahatı strateji dokümanı hazırlandığında Türkiye 2019 hukukun üstünlüğü endeksinde 126 ülke ortasında 109. sıradaydı. Halbuki bu ıslahat evrakı ve üzerinden üç tane yargı paketi Meclis’ten geçtiği halde 2020 yılında 128 ülke ortasında 107. sıradaydık. Daha somut örnekler verecek olursam, örneğin yargı ıslahatı strateji dokümanından sonra getirilen düzenlemelerden birinde terörle uğraş kanununun 7. hususuna “haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit emeliyle yapılan fikir açıklamaları hata oluşturmaz” kararı eklenmişti. Kaldı ki söz hürriyeti olarak bahsedebileceğiniz bu karar anayasamızda da teminat altına alınmış temel hak ve özgürlüğümüz olduğu halde bu düzenlemenin somut olarak kanun metnine girmesinden sonra da çok sayıda ihlal örneğini yaşıyoruz. Sorun büsbütün uygulamada. 30 Mayıs 2019’da hakim ve savcılara coğrafik teminattan bahsedilmişti, bugün tekrar bahsedildi. Haliyle bizler doküman değil, günlük yaşantımızda bunu görüp hissetmek istiyoruz. Bugün ortaya konan dokümanın çabucak hemen tamamının altına bu ülkede yaşayan herkes gönül rahatlığıyla imza atabilir. Fakat sayın Adalet Bakanımızın bundan birkaç hafta evvel söz ettiği üzere “Yargı konjonktüre bakmaz, tavsiye, telkin almaz” demişti. Bizim asıl meselemiz uygulamadan kaynaklanıyor. Bakın bu evrak içinde masumiyet karinesinden, lekelenmeme hakkından bahsediliyor. Halbuki ki bunlar zati çağdaş hukuk sistemine sahip dünyadaki tüm ülkeler tarafından kabul edilmiş üniversal hukuk kurallarıdır.
Cumhuriyet
