Yönetim Hukuku kompetanı Prof. Dr. Günday, 1934 yılında alınan bir kararın üzerinden geçen devir nedeniyle yargı önüne getirilemeyeceğini belirterek “Bu hükümet 18 yıldır iktidarda. 18 yıl boyunca 1934 tarihli Bakanlar Konseyi kararını yeni bir karar almak suretiyle değiştirebilirlerdi. Fakat yapmadılar. 20 yıl neden beklediler” dedi.
Dava açma mühletinin çoktan geçtiğine vurgu yapan Günday, “Danıştay 10. Dairesi’nin, bu müddetin geçmiş olmasını bilmemesi mümkün değildir. Bunu, 2. sınıf hukuk talebesi bile bilir. Danıştay’ın başından bu davayı reddetmiş olması gerekirdi. Bu karar idari yargılama adabına münafi bir karardır” diye konuştu.
Davanın esasına da değinen Günday özetle şunları söyledi: “Süre aşımı dikkate alınmıyor gelgelelim 1934 tarihli kararı hukuka elverişlilik cihetinden denetliyor. Bunu Fatih Sultan Mehmet’in Vakıf Senedi’ne istinaden yapıyor. Bu Osmanlı hukukunun Cumhuriyet hukukuna aktarılması, Cumhuriyet hukukunun mekanına Osmanlı hukukunun ikame edilmesi demek. Cumhuriyet hukuku hiçe sayılmıştır. Bu türlü hareket edilirse Osmanlı’da devlet padişahın mülküdür. O vakit bir kişi de kalkıp ‘ben Abdülhamit Han’ın mirasçıyım, Galatasaray Adası bana aittir’ derse duruşma, mülkiyet hakkı çerçevesinde bunu haklı görecek mi?”
‘TOPLUM OYALANIYOR’
Tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar ise diyanete dayalı bir devlet yapısından bir ulus devlete geçildiğine dikkat çekti.
Uyar, “Bu devletin merkezinde iktisat var. Kılıç yok, fetih yok. ‘Kılıç hakkı’ deyimi bu süreçte kullanıldı. Lakin bu deyimin çağdaş dünyada muteberliği olamaz. Fatih’in Vakıf Senedi’den bahsediyorlarsa o vakit İş Bankası’ndaki Atatürk paylarına el koyma vakasına da dikkat çekmek lazım” dedi.
“Ayasofya’yı ibadete açmak Türkiye’nin hangi problemini çözecek” diye soran Uyar, “İşsizliği mi, ekonomiyi mi, yoksa dış siyaset sıkıntısını mu çözecek? Yalnızca topluluğa oyalanacak bir şey verildi. Bu, popülist siyasetlerin bir yansıması. Bu durumun Cumhuriyetin kurucu bedelleriyle de sorun oluşum ettiği çok açık” dedi.
Muhalefetin işbirliğiyle aştığı kutuplaştırma siyasetini hükümetin yeniden devreye soktuğunu söyleyen Uyar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, tek parti periyodunu “tarihe ihanet” etmekle suçlamasına karşılık ise “1918’de memleket ve İstanbul işgal edildiğinde Türkiye’yi ve İstanbul’u işgalden kurtaran, Ayasofya’yı bir kilise olmaktan çıkaran zat Mustafa Kemal’dir. Vatana ihanet değerlendirmesi çok yakışıksızdır” tabirlerini kullandı.
İLAHİYATÇILAR DA KARŞI
İlahiyatçı Cemil Kılıç da Ayasofya’nın cami yapılmasının İslamın temel öğretilerine uymaz olduğunu belirterek, “Bu karar Kuran’a hilâf bir karardı. Hz. Muhammed, Yahudilere ve Hıristiyanlara ilişkin bir mabedi camiye çevirmiş değildir. Tam aksine İslam için unsur şudur. Bütün yeryüzü müminlere mescit kılınmıştır. Münasebetiyle hükümdarların, sultanların yaptığı mekânlara müminlerin muhtaçlığı yoktur. Fetihçi anlayış bu çağda beğenilen değildir. Bu kararı sahih görmüyorum. Tarih içerisinde bu kararın mahkum edileceğine inanıyorum” dedi.
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tedrisat üyesi Prof. Hayri Kırbaşoğlu da “Hac Suresi’nde fethedilen mahaldeki mabedlerin camiye çevrilmesi yasaktır. Şu an bu yapılan İslama alışılmamıştır. Kılıç haklı kavramı kullanılıyor. Bu kavramın İslamla alakası yoktur” dedi.
Yapılanın, oy kaybeden bir iktidarın attığı bir adım olduğunu söyleyen Kırbaşoğlu, “Politik bir karar. Bu durumun içeride ve dışarıda çok büyük meseleler çıkaracağı ortada. ‘Denize düşen yılana sarılır’ derler, ama iktidar bu hamle ile kendi ayağına sıkmıştır’ diye konuştu.
‘İHANET NİTELEMESİ HADDİ DEĞİL’
CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç, Meclis’te yaptığı açıklamada Ayasofya’nın ibadete açılmasıyla ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kullandığı tabirlere reaksiyon gösterdi. Özkoç, “Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasını tartışmaya açmak ve bunu ‘ihanet’ olarak nitelendirmek onun haddi değildir. Devletimizin Kurtuluş Savaşı’nı yürütmüş; Ayasofya’nın, Süleymaniye’nin, Sultan Ahmet’in düşman işgalinden kurtulmasını sağlamış bir başkanın önünde duyması gereken his, saygıdır” yansısını gösterdi.
Cumhuriyet
