Tommy Trenchard/ GreenpeaceShaama Sandooyea dünyanın birinci su altı “iklim grevi” hareketini Mart ayında gerçekleştirdi.
2021 yılının iklim krizi konusundaki tartışmalar bakımından değerli bir yıl olması bekleniyor. ABD Lideri Joe Biden bu ay 40 ülke başkanıyla sanal iklim tepesi yaptı. Kasım’da Glasgow’da Birleşmiş Milletler’in (BM) düzenleyeceği COP26 iklim konferansında ise iklim krizine karşı uzun vadeli yeni amaçların belirlenmesi bekleniyor.
Mauritiuslu Shaama’nın deniz çayırları kampanyası
Shaama Sandooyea, Mart ayında dünyanın en geniş deniz çayırını korumak gayesiyle, dünyanın birinci sualtı “iklim grevi” hareketini gerçekleştirdi.
24 yaşındaki Shaama, “Gençlerin İklim Grevi” yazılı pankartla, Seyşeller’e 735 km arada Hint Okyanusu’na dalış yaptı.
Tommy TrenchardShaama, Greenpeace etraf örgütünün gemisinden Hint Okyanusu’na dalış yaptıDeniz bilimci Shaama, bölgedeki varlıklı biyoçeşitliliğin iklim krizi nedeniyle tehdit altında olduğunu, deniz çayırlarının artan sıcaklığa ahenk sağlayamayacağını söylüyor.
Deniz çayırlarının atmosferdeki karbondioksiti emme kapasitesi Amazon ormanlarından çok daha fazla.
Bilim insanları, sıcaklık artışının 1,5 dereceyi aşmaması maksadı açısından bu bölgelerin korunmasının kıymetli olduğunu söylüyor.
GreenpeaceSaya de Malha’daki deniz çayırları sayesinde okyanuslar karbon emiyorMauritiuslu Shaama, başta Saya de Malha bölgesi olmak üzere, dünya başkanlarını, özel alanlar oluşturulması yoluyla okyanusların en az yüzde 30’unun korunması için adım atmaya çağırıyor.
“Saya de Malha’yı korumak artık herkesin sorumluluğu. Herkesin birlik olup harekete geçmesi gerekiyor” diyor.
GreenpeaceDeniz çayırlarının çok yakınında görülen mercanlarSri Lankalı Bhagya: Ağaç bölümü nedeniyle çölleşme olacak
“Kim Milyoner Olmak İster?” programının Sri Lanka versiyonuna katılan 19 yaşındaki Bhagya Abeyratne, birçok habere bahis oldu. Programda Sinharaja ormanındaki ekosistemin ağaç kısmı ve inşaatlar nedeniyle tehdit altında olduğunu söylemişti.
UNESCO’nun Dünya Mirası listesinde yer alan bu ormana komşu Rakwana köyünde yaşayan Bhagya’nın programda bu mevzuyu lisana getirmesi çevrecilerden takdir topladı.
BBCBhagya Abeyratne, çevreyi korumak için “son nefesine kadar” gayret edeceğini söylüyorFakat yetkililer onu yanlış savlarda bulunmakla suçladı. Polis ve orman yetkilileri meskenine gidip onu sorguya çektiler. Yabanî ömürden sorumlu bakan da Bhagya’yı yalanladı.
Bütün bunlara karşın Bhagya çabasından vazgeçmiş değil.
“Ben her sabah, her akşam kendi gözlerimle gördüğüm etraf yıkımından kelam ediyorum. Bu türlü devam ederse köylerin etrafı çölleşecek” diyor.
HandoutSri Lanka basını Bhagya’yı Greta Thunberg’e benzetiyorSri Lanka Cumhurbaşkanı Gotabhaya Rajapaksa ise etrafın korunması ile çiftçilerin eser yetiştirmesi ortasında istikrar olması gerektiğini belirterek, “Hükümet kimsenin ağaç kesmesine yahut etrafa ziyan vermesine müsaade vermiyor. Muhalefet yanlış bilgi yayıyor” diye konuştu.
Toplumsal medya yıldızı haline gelen ve Sri Lanka basınında da yer alan Bhagya, Greta Thunberg’e benzetiliyor. Bhagya, “Nefes almamı sağlayan ağaçları ve hayvanları korumak için” kampanyaya devam edeceğini söylüyor.
BBCSinharaja ormanı UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyorİngiltere’den Katie: Sorun yalnızca kutup ayıları ve buzullar değil
İngiltere’nin Bristol kentinde yaşayan Katie Hodjetts, erimekte olan buzul üzerindeki kutup ayısı imgesinden birkaç yıl evvel çok etkilenmiş, lakin bunun kendi hayat üslubuyla ilgili bir sorun olduğunu düşünmemiş.
Üniversiteye başladığında ve İklim Değişikliği ile ilgili ders aldığında ise bu görüşü değişmiş.
İngiltere Gençliği İklim Koalisyonu kümesine katılarak 2018’deki kaya gazı çıkarma zıddı kampanyanın tertibinde yer almış.
HandoutKatie Hodjetts, kaya gazı çıkarma teşebbüslerine karşı şovdaSonraki yıl ise İklim için Gençlerin Grevi kampanyasının Bristol’daki birinci düzenleyicilerinden oldu. Havaalanının genişletilmesine karşı protestolarda yer aldı, Greta Thunberg’in yanı sıra 30 bin iştirakli şovlarda konuşmuş.
2020’de etraf ile ilgili tasaları mevzu edinen Resilience Project’i kurdu. Kasım’daki COP26 BM İklim konferansı sürecinde de bu kuruluşun çalışmalarını yürütecek.
HandoutKate, gençlerin iklim ve etraf korkularına yönelik çalışmalar yapıyor“Son beş yılda gençlerle çalışma sonucu edindiğim tecrübeler, gençler ortasında ruh sıhhati meselelerinin fazla olduğunu, ancak gençlere yardımcı olacak ve gençler tarafından yürütülen çalışmalar bulunmadığını gösterdi” diyor.
Katie’ye nazaran, “sıfır-karbon ömür tarzı” genç nesiller açısından suçluluk duygusu getiriyor; bu nedenle kişisel davranışlarda değişiklik yerine sistemle ilgili değişiklikler sağlanması üzerinde ağırlaşıyor.
“Gençlerin hükümetleri çabucak harekete geçmeye çağırma kapasitesinin geliştirilmesi üzerinde duruyorum. Batılı ülkelerde benim üzere insanların ‘iyi bir hayat’ anlayışını yine tanımlamak gerek.”
“Gençlere, düşük karbon salımını hedefleyen bir hayat usulüyle da memnun bir hayat sürülebileceğini, örneğin hoş bir tatil için vilayetle de Bahamalar’a gitmek gerekmediğini, İskoçya’da da büyüleyici bir tatil yapılabileceğini anlatmak istiyorum.”
İranlı Sophia: Hava kirliliği sıhhate çok ziyanlı
Sophia Kianni iklim değişikliği konusunu birinci kere 6. sınıfta, 12-13 yaşlarında duymuş ve krizin boyutunun farkına varmıştı.
İran ve ABD ikili vatandaşı olan Sophia, bir gece gökyüzüne baktığında, hava kirliliği nedeniyle hiç yıldız göremediğini fark etmişti.
HandoutSophia Kianni, iklim değişikliği ile ilgili gereçlerin 100’den fazla lisana çevrilmesini sağlayan bir kampanya başlattıTahran’da hava kirliliğinin ne kadar büyük bir sorun olduğunu biliyordu.
“Akrabalarım Tahran’ın büyük bir kent olduğunu, sanayi yüzünden hava kirliliği yaşandığını söylüyor ve sıhhatlerine ne kadar ziyan verdiğini düşünmeden bu durumu kabul ediyorlardı.”
Carbon Brief web sayfasındaki datalara nazaran, sera gazı salımı bakımından İran 2015’te dünyada 8. sırada yer alıyordu. Kasım 2019’da Tahran’da tüm okullar hava kirliliği nedeniyle kapanmıştı. Fakat araştırmalar, üniversite öğrencilerinin yüzde 95’inin sera gazı salımının tesirlerini düzgün bir formda açıklayamadığını gösteriyor.
Getty ImagesTahran, hava kirliliği çok yüksek olan kentlerden biriSophia iklim değişikliğinin tesirlerini insanlara kendi lisanlarından anlatmak emeliyle Climate Cardinals isimli kuruluşa ön ayak oldu.
“Birleşmiş Milletler yalnızca altı lisanda gereç hazırlıyor. Bunu genişletmek istedim. 40 ülkede 8 bini aşkın istekli ile bu gereçleri 100’den fazla lisana çeviriyoruz” diye anlatıyor Sophia.
Bu çalışmaları nedeniyle Sophia, BM Genel Sekreterliği İklim Değişikliği Gençlik Teklif Grubu’na dahil edildi. Bu mevzuda çalışan en genç üye olmanın yanı sıra hem ABD’yi hem de Ortadoğu’yu temsil ediyor.
HandoutSophia, BM Genel Sekreterliği İklim Değişikliği Gençlik Teklif Kümesi’nde yer alıyor“İklim değişikliği konusunda herkesin bilgisini artırmayı ve bu mevzuda harekete geçmelerini sağlayacak biçimde hükümetlere baskı yapmalarını sağlamayı hedefliyorum” diyor.
“Bunun için de şovlara katılmak, iklim konusunda yasal düzenlemeleri destekleyen adayların kampanyalarına bağış yapmak ve seçilmeleri için oy vermek gerekiyor.”
Amerikalı Sarah: Dünya önderleri gereğince efor göstermiyor
ABD’nin San Francisco kentinde yaşayan Sarah Goody, fen bilgisi dersinde iklim değişikliği konusu işlenip de hayatında kıymetli değişikliklere neden olduğunda 12 yaşındaydı.
HandoutSarah Goody, iklim konusunda adım atılması için gençleri siyasetçilere baskı yapmaya çağırıyor“Sorunun ne kadar büyük olduğunu anlamaya, kendi yaşantım ile iklim değişikliğinin yol açtığı felaketler ortasında ilişki kurmaya başlamıştım. Belgeseller izledim, bahisle ilgili kitaplar okudum, kendi araştırmamı yaptım” diye anlatıyor.
14 yaşında iken Climate Now isimli memleketler arası gençlik örgütünü kurarak gençleri iklim değişikliği konusunda eğitmeyi ve harekete geçmelerini sağlamayı amaçlamış. Farklı ülkelerde 30 genç bir ortaya gelip 10 bin kadar öğrenciye sunumlar yapmışlar.
HandoutÖğrencilerin iklim için okul grevi aksiyonlarıSarah bu çalışmalarından dolayı geçen yıl Prenses Diana Mükafatı alanlardan biri olmuş.
Sarah klinik depresyon ve astım hastası. San Francisco’da geçen yıl meydana gelen orman yangınları hava kalitesini daha da kötüleştirdi. ABD’de Vogue Gençlik mecmuasında iklim değişikliği ile ilgili yazısı yayımlandı.
“Dünya başkanları gereğince gayret göstermiyor. Her şeyden evvel bir iklim acil durumu ilan etmeliler. Sonra birlik halinde global karbon salımını büyük ölçüde azaltacak önelmler almalılar. Bu bahisteki tartışmalar COP26 sonrasında da devam etmeli.”
“Geleceği öngörmek güç, lakin daha fazla gencin iştirakine, durumun aciliyetini gündeme getirmelerine şahit olacağız. Daima birlikte karbon ayak izini azaltmayı umut ediyoruz.”
BBC Sinhala’dan (Sri Lanka) Shirly Upul Kumara‘nın katkılarıyla…
Cumhuriyet
