Motor nöron hücrelerinin marazı olarak bilinen ALS (Amiyotrofik Lateral Skleroz) hem hasta, hem de hasta yakınlarının hayatını önemli biçimde etkiliyor. 100 binde 1 ile 3 kişiyi etkileyen illette tedaviyle ilgili çalışmalar sürmekle birlikte illetin şimdi kesin tedavisi yok. Nöroloji Bilirkişisi Doç. Dr. Burcu Örmeci, bu nedenle illette erken tanının değerine dikkat çekerek “Hastalık belirtilerinin çok sayıda illetle karıştırılması tanıyı geciktirebilir” ikazında bulundu.
Bilhassa kimi tanınmış sporcularla birlikte anılmaya başlanmasıyla birlikte ismi daha çok bilinen ALS, dimağda ve omurilikte bölge alan ve kaslarımızın çalışmasını sağlayan motor nöron denilen hücrelerin bilinmeyen bir nedenle kendi kendine hastalanması ve ölmesi sonucu ortaya çıkan bir motor nöron illeti olarak tanımlanıyor.
ÇOK SAYIDA NEDENİ VAR
Doç. Dr. Örmeci, âlemşümul faktörler olarak sıralanan radyoaktivite, çeşitli zararlı ışınlara, zararlı ilaçlara ve kimyasal hususlara maruz kalmak, ağır metaller, kimi enfeksiyonlar, beslenmenin iyi olmaması, haddinden fazla yük altında kalmak üzere çok farklı nedenlerin illetin ortaya çıkmasında etken olabileceğini söyledi.
‘ÇOK ÇALIŞTIM ONDANDIR’
Hastaların yüzde 10 kadarında ise genetik faktörlerin tesirli olduğunu anlatan Örmeci, bu hastalarda da kimi genlerin çalışmaması ya da yanlış çalışmasının kelam konusu olduğunu kaydetti. Marazın erken periyotta çoklukla muayyen bir kas kesimini içine alan hafif bir güçsüzlük ve kasta erimeyle kendini gösterdiğini söyleyen Örmeci, özetle şunları lisana getirdi:
“İlk bulgular çoğunlukla tek taraflı ve elde ortaya çıkıyor. Örneğin sağ elde başparmakta güçsüzlük ve başparmağın avuç içi kısmındaki kabarıklığında azalma olabilir. Birtakım hastalarda yutma bozukluğu, kimilerinde da konuşma bozukluğu birinci bulgu olabiliyor. Daha az olasılıkla da bacak kaslarındaki erimeye bağlı olarak düşük ayak ortaya çıkabiliyor. Hasta ayağını kaldıramadığı için yürürken ayak parmaklarının takılmasına ve düşmelere neden olabiliyor. Hastalar hafif güçsüzlüğü uyuşma üzere algılayabiliyor. Birinci bulgulara çoklukla “çok çalıştım, ondandır”, “çok paklık yaptım, ondandır” üzere bahaneler bulunuyor. Bu nedenle de hafif güçsüzlükler bir mühlet göz arkası edilebiliyor. Hudut sıkışmalarının ve kas marazlarının ayrımında EMG denilen test ALS tanısı için çok kıymetlidir. Tanı koyma yaşı düştükçe hastanın yaşayabileceği ıstıraplar da artar.”
Cumhuriyet
