İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu, Marmara sarsıntısı riskine karşı tüm kamu kurumları ve sivil toplum örgütlerine davette bulunarak, “Başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de zelzeleyle gayret konusunda işbirliği kural. Bunun için yeni bir model oluşturmalıyız. Bu süreçte yerelden yönetilmeli. Mevcut sistemle sarsıntıya önlem almaya kalkarsak lakin 110 yıl sonra Türkiye’deki konutları sarsıntıya sağlam hale getiririz. Onun için bir sarsıntı kurulu kurulmalı ve ortak çalışma yürütülmeli” dedi. Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan İmamoğlu şunları söyledi:
Türkiye’nin en değerli gerçeğinin zelzele olduğuna dikkat çekiyorsunuz. Pekala İstanbuldaki mümkün bir sarsıntıya karşı neler yapılmalı?
Başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de zelzeleyle çaba konusunda işbirliği koşul. Yeni bir model oluşturulmalı ve bu süreç yerelden yönetilmeli. Bütünlükçü kavramla zelzelenin, bir kurul halinde ele alındığı bir sisteme oturtulmalı. Tüm paydaşlar, işin içinde olmalı. Yurttaşların karşısına ortak akılla çıkmalıyız. Zelzeleden evvel yapılaşma sorunu çözülmeli, çürük binaları kuvvetlendirilmeli, dönüşüm ortaya konulmalı. Bunlar yapılırken birde işin finans ayağı var. Finans ayağının olmadığı bir ortamda bu söylenenler lakin suya yazı yazılır. Esasen geçenlerde Cumhurbaşkanımız, TOKİ ile 18 yılda 975 bin konut yapıldığını söyledi. Türkiye’de dönüştürülmesi gereken daha 6 milyon 750 bin bina olduğu bilgisini de ekledi. Yani mevcut sistemle bu işe devam edersek Türkiye, 110 yılda zelzeleye sağlam konutları olan bir ülke haline gelecek. Hasebiyle bu sıkıntı siyaset üstü olarak ele alınmalı ve kurumlar bir an evvel bir ortaya gelmeli. Bir zelzele kurulu kurulmalı. Biz, bunu daha evvel de Şehircilik Bakanımızla konuşmuştuk. Buna ilgi gösterdi. Heyetimiz Ankara’ya gitti, bunun sunumunu yaptı. Artık bu istikamette bir adım atılmasını bekliyoruz. Biz, hazırız.
Hasarlı binalardan bahsediyorsunuz. Bunlar nasıl tespit ediliyor?
İstanbul’un risk haritasını çıkarmak ve zelzelede ağır hasar alması mümkün yapıları tespit ederek müdahale haritasını oluşturmak üzere, 2000 yılı öncesinde yapılmış tüm yapı stoğunu, süratli tarama formülleriyle taramaya başladık. Kentsel Dönüşüm faaliyetlerimizi, yapılan taramalar uyarınca afet odaklı riskleri azaltmak üzere, yine düzenledik.
Avcılar Denizköşkler Mahallesi ve Silivri Piri Mehmet Paşa Mahallelerinde genişletilmiş bir pilot çalışma yapıyoruz. Bu iki ilçede, pilot alanda toplam, 500 binanın tespiti tamamlanmıştır. Pilot çalışma sonrası yine değerlendirip kesin halini verdiğimiz usul ile buralarda, 32.000 yapının taranmasını 2020 yılı sonunda tamamlayıp öbür ilçelere geçeceğiz. 39 ilçemizde taramaların 2023 yılında bitirilmesi hedefliyoruz. Silivri’deki tespit çalışmalarında yapıların yüzde 32.2’sinde, Avcılar’da ise yüzde 12.7’sinde, bina maliklerinin tespit yaptırmak istememesi, sarsıntı yönetmeliğine nazaran tahlil yapılmış olması, binada kimsenin bulunmaması üzere sebeplerden bu çalışma gerçekleştirilemedi. Birinci sonuçlara nazaran, yapıların ortalama beton dayanımı 9.8 Mpa’dır. Dprem yönetmeliğine nazaran bu kıymetin, 25 MPa’ın altında olmaması gerekir. Kolon bölgelerinde de yeniden teknik problemler olduğunu söylemeliyim. Lakin sonuçta görünen o ki ve de ne yazık ki, yapıların yapıların 68.7’si, sarsıntı kuvvetinin lakin 1/3’ünden azını karşılayacak düzeydedir. Bu tespitler doğrultusunda Avcılar ve Silivri’den başlayarak tahliyeleri yapıp, riskli binaları güçlendirme ya da tekrar yapma sürecine başlanmasını teşvik edeceğiz, süreci de İstanbullular için kolaylaştıracağız. Binalarını boşaltan İstanbullular için, gereğinde mevcut stoklarımızı ya da satılamayan konutları kullanarak, kira yardımı yoluyla hemşehrilerimizin canını korumak istiyoruz.
İktidarın zelzele konusunda size takviye olmadığını söylüyorsunuz. Pekala İBB’nin zelzeleyle ilgili ayırdığı bir bütçesi var mı?
Biz sürece iktidar ya da lokal idareler olarak farklı bakmıyoruz. Bu topyekün bir seferberlik hali ilan etmemiz gereken bir süreç; ne iktidar ne de biz tek başımıza bu işin altından kalkabiliriz. Daima birlikte bu yükü sırtlanırsak başarılı olabiliriz. Etraf Bakanımıza da bu mevzuyu anlattım; tüm paydaşların bir ortada olacağı bir Zelzele Kurulunu kendilerinin yürütücülüğünde kurmamız gerektiğini söyledim. Ayrıyeten Kentsel dönüşüme bakışımız, hem kamu, hem de kentlilerimiz açısından değişmelidir. Kentsel dönüşüm rant odaklı bir çerçeveden, sağlıklı konutlarda ömür hakkını savunan bir çizgiye gelmelidir. Bu toplumsal bir seferberliği gerektirir. Toplum olarak, hayat hakkımızı savunarak konutlarımızın sağlıklı hale getirilmesi için topyekün bir uğraşa girişmeliyiz. Binaları ya da binalardan elde edilecek geliri değil, canlarımızı ve yaşama hakkımızı savunmalıyız. Bu bakış açısına sahip olmayan yaklaşımların bugüne kadar başarılı olmadığı ortadadır, yeni bir süreç tasarlamamız hayat hakkını ön plana çıkarmamız gerekmektedir.
İBB olarak bu süreçte birinci öncelerimizin zelzele olduğunu bir çok defa söz ettik. Bu nedenle maddi ve manevi tüm imkanlarımızı zelzele çalışmalarına ayırmak konusunda kararlıyız.
Toplanma alanları kâfi mi, artırılması için neler yapılmalı ya da yapıyorsunuz?
Faal bir çalışma ile sarsıntı sonrasına yönelik toplanma ve süreksiz barınma alanlarını belirledik. Bu alanların altyapı sorunlarını çözerek hayata geçiriyoruz. “Kentsel Dayanıklılık İndeksi Belirlenmesi” çalışması kapsamında, 39 ilçe için toplam 32 milyon m² büyüklüğünde, 21 milyon kişi kapasiteli 859 adet toplanma alanı, 1.017 adet açık süreksiz barınma alanı ve 2.662 adet kapalı süreksiz barınma alanı belirlenmiştir. Sarsıntı Seferberlik Planı içeriğinde yer alan “Afet sonrası toplanma / Barınma alanları” başlığı kapsamında belirlenen toplanma ve süreksiz barınma alanları İstanbul Kent Haritaları (https://sehirharitasi.ibb.gov.tr/) internet sayfamız üzerinden 28 Ocak 2020 tarihinde tüm vatandaşlarla paylaşıldı. Çalışmada güncellemeler devam ediyor; bitince bilgi tabanı da güncellenecek.
İstanbul İmar Yönetmeliği’nde çatılarla ilgili yapılacak değişiklik önerisi AKP ve MHP’li meclis üyelerinin oylarıyla reddedildi. Bu teklif neden kabul edilmedi?
Sizin uzmanlarla bir çalışmanız var mı? Size ne sunuyorlar?
İBB olarak, tüm çalışmalarımızda bilhassa zelzele ve kentsel dönüşüme ait projelendirme çalışmalarında bilim kurullarımızla birlikte hareket ediyoruz. Örneğin; İstanbul’un 2000 öncesi yapılmış tüm yapı stoğunu süratli tarama sistemleri ile taramaya bilim şuramız ile gerçekleştirdiğimiz sıkı işbirliği ile başladık. Teklifleri ile bu çalışmayı tamamlayarak uygulama etabına geçtik. Ayrıyeten, bir sonraki evreyi, binalarımızı nasıl güçlendireceğimizi de kendileriyle görüşüyor ve teklifleri ile çalışmalarımızı şekillendiriyoruz.
Öte yandan, Zelzele Kurulu bünyesinde kurulan öteki bir bilim şurasında yer bilimci hocalarımız ile İstanbul’un depremselliği ve yapılması gerekenler hakkında görüşmeler yapıyor, tekliflerini alarak projelendiriyoruz. Hepimizin önceliği sarsıntı ve İstanbul’u sarsıntıya karşı güçlü bir kent haline getirmek, bu hususta bize dayanak veren tüm hocalarımıza bir kere daha teşekkür ederim.
“DEPREM, YALNIZCA İZMİR YA DA İSTANBUL’UN SORUNU DEĞİL”
İzmir’de büyük bir sarsıntı yaşandı. Zelzelenin akabinde İBB grupları de takviye olmak üzere İzmir’e gitti. Oradaki süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?
Öncelikle ömrünü yitiren 114 yurttaşımıza Allah’tan rahmet yakınlarına başsağlığı diliyorum. Tedavisi süren vatandaşlarımıza acil şifalar dilerim. İzmir Büyükşehir Belediyesi, zelzelenin çabucak akabinde tüm imkanlarıyla yurttaşlarımızın yarımına koştu. Biz de İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bu bahisteki deneyimimiz ve ilgili gruplarımızla, sarsıntının birinci saatlerinden itibaren İzmir’in yanındaydık. İtfaiyelerimizle, aşçılarımızla, hasar tespit elemanlarımızla İzmirlilerin yardımına koştuk. 267 işçi 64 aracımızla… Birebir vakitte günde 4 bin şahsa 10 gün boyunca yemek sağlayacak bir sistem de kurduk. Akabinde hasar tespit elemanlarımız yola çıktı. Toplam 20 kişilik bir takım vakit kaybetmeden bölgede çalışmalara başladı. Ben de o süreçte hastanede olmama karşın Tunç Soyer Liderimizle daima irtibat halinde kaldım. Çalışmalar, ahenk içinde yürütüldü. Epeyce başarılı bir dayanışma örneği sergilendi.
İzmir ziyaretinizde enkaz altında çıkarılan çocukları hastanede ziyaret ettiniz. Çocuklar nasıldı? 91 saat annesinin oluşturduğu ömür üçgeninde hayatta kalmayı başaran Ayda bebek köfte istediği için seferber olunurken hastaneden tek başına çıktı. Sizce süreç çabuk mu unutuldu?
Ziyaretlerim sırasında hem aileler hem de çocuklarla yakından ilgilenmeye çalıştım. Elimden geldiğince üzerlerindeki yükü hafifletmek istedim. Tunç Liderimiz da zati üzerlerine titriyor. Onları yalnız bırakmıyor. Gruplarımızın özverili çalışmalarıyla Elif kızımızı kurtardı. Öteki kahraman arkadaşlar da Ayda bebeği kurtardı. Ancak Ayda bebek, annesiyle girdiği enkazın altından, kendisine ömürde en çok kol kanat geren sıcacık bir yüreği bırakıp çıktı. Anne sevgisi yerine yenisi konulabilir mi? Giden malın yenisini getirirsiniz, ya giden canın? Hele de bir annenin…
Artık hastaneden çıkarken “Tek başına taburcu oldu” kısmı işin biraz magazini. Ayda bebeğin süreci çabuk mu unutuldu diyorsunuz ya binlerce cana mal olan 1999 sarsıntısı o bile unutuldu. Fakat unutan milletimiz değil. Bunu unutan, rant peşinde koşan muhakkak bir kesim. Yoksa zelzele gerçeği toplumun hafızasından hiç çıkmıyor.
İzmir’e tekrar bir ziyaretiniz olacak mı? Sarsıntıyla ilgili CHP Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve CHP’li Büyükşehir Belediye Liderleriyle bir toplantı gerçekleştirdiniz mi?
CHP’li 11 belediye lideri olarak son seçimlerin akabinde daima irtibat halindeyiz. Mahallî idarelerin problemlerini, bulduğumuz tahlilleri, ortak akılla değerlendirip kamuoyuyla paylaşıyoruz. Zelzele esasen gündem unsurlarımızdan biriydi. İzmir’de meydana gelen afetten sonra daima birlikte bu bahse daha da yakından eğiliyoruz. Sarsıntı, yalnızca İzmir ya da İstanbul’un sorunu değil. Türkiye’de altından fay çizgisi geçen tüm kentlerin sorunu. Genel Liderimiz Kemal Kılıçdaroğlu da bu mevzuda son derece hassas. Şu an İzmir’e dönüşümlü olarak ziyaretlerde bulunuyoruz. Öte yandan hem İBB hem de iştirak şirketlerimiz kira kampanyasına takviye olacak.
İzmir’deki arama kurtarma çalışmalarına katılan bir itfaiye çalışanının koronavirüs testi olumlu çıktı. Son durumu nasıl?
Arkadaşlarımız, orada gece gündüz demeden büyük bir özveriyle çalıştılar. Lakin tüm hami tedbirlere karşın maalesef koronavirüs onları da buldu. O grupta 8 arkadaşımızın testi müspet çıktı. Şu an hepsi konutlarında dinleniyor. İBB Lideri olarak onların durumlarını yakından izliyorum.
“VAKALAR ANKARA’NIN 5 KATINA ÇIKTI”
Koronavirüse yakalandınız. 10 günlük tedavinin akabinde taburcu oldunuz. Sürecinizden bahseder misiniz?
23 Ekim Cuma gecesi, yüksek ateşle Amerikan Hastanesi’ne geldim. Burada yaptırdığım koronavirüs testi müspet çıkınca yatmak zorunda kaldım. On gün boyunca çok tedavi gördüm. Testimin olumlu çıkmasından sonra, tedavi sürecimi burada çok iyi bir formda geçirdiğimi söz edebilirim. Ateşim 4 gün civarında sürdü. Yüksek ateşle gelmiştim ve o yüksek ateşi 4 gün boyunca yaşadım. Sonra yüksek ateş, yerini olağan ateşe bıraktı fakat tedavi sürecimiz devam etti. Her şey denetim altındaydı, ateşin dışında öbür bir meşakkat, semptom yaşamadım. Tüm sıhhat grubuna sizin vesilenizle tekrar teşekkür ediyorum. Bu süreçte 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına yalnızca hastaneden katılabilmiş olmak içimi burktu açıkçası. Ben de yurttaşlarımla birlikte bayram coşkusunu yaşamayı çok arzuluyordum. Ayrıyeten 28 Ekim’de 6 milyonluk bir nüfusu kent merkezine bağlayan Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattı’nın hizmete alımında da yoktum, buna da üzüldüm. Merasimi de o nedenle erteledik. Fakat hemşehrilerimin ulaşım imkanını bir nebze rahatlattıysak, ki günde elli bini aşkın vatandaş kullanımı var ve kısa müddette bu sayı çok daha yükselecek olması gösteriyor ki bir rahatlama kelam konusu. Bu da üzüldüğüm hadiselerden biri oldu; ancak hizmete girmesi daha büyük memnunluk.
Koronavirüs İstanbul’da artış gösteriyor. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüs için “Evde bulaş oranı daha yüksek” dedi. Kelamlarını nasıl değerlendiriyorsunuz. İstanbul’un son bilgileri nedir?
İstanbul’da koronavirüs hadiseleri, Ankara’nın 5 katına çıktı. Şu an Türkiye genelinde de çok vahim bir durum var. Resmi sayılara nazaran ağır hasta sayısı 3 bine yaklaştı. Sayın Bakan, “Evde bulaş oranı daha yüksek” diyerek misafirliklerin askıya alınması konusunda bir ihtar yaptı. Bence de yerinde bir ihtardı. Kapalı ortamlarda olabildiğince az kişinin bulunması, hastalığın yayılmasını yavaşlatacaktır. Lakin kâfi mi? Değil. Zira, yeni olağan ismi altında kontrolsüz bir biçimde toplum sokağa çıktı. Toplumsal uzaklık kalmadı. Temmuz ayına geldiğimizde, marta nazaran toplu ulaşımdaki doluluk yüzde 250 arttı. Tüm kısıtlamalar kalktı. Virüs de alabildiğine yayılmaya başladı. Biz, sürecin daha başında söylemiştik. “İki, üç haftalık bir sokağa çıkma yasağı ilan edelim. Salgının yayılmasına radikal bir darbe vuralım” dedik. Lakin olmadı. Artık bakıyoruz, Avrupa’da ikinci dalgaya karşı yine sert tedbirler alınmaya başladı. Fransa, en az Kasım boyunca ikinci bir ulusal kısıtlamaya gitti. Almanya çok daha sert tedbirleri yürürlüğe soktu. Hükümet yalnızca 65 yaş üstü yurttaşlarımıza kısıtlamalar getirdi. Yani yüz yıl sonra tarihçiler diyecek ki, 2020’de bir pandemi oldu. Virüs dünyada genç- yaşlı demeden herkesin hayatını tehdit etti lakin Türkiye’de yalnızca 65 yaş üstündekilere ve ulusal bayram kutlamalarına katılanlara bulaşma özelliğine sahipti. Evet, alınan tedbirlerin bir ekonomik maliyeti var. Bu yanlışsız. Lakin insanımızın canının hiç değeri yok mu? Biz, bilim heyetimizin kararları doğrultusunda adım atacağız. Lakin kuşkusuz genel tedbirler bakımından yetki Ankara’nın.
Geçtiğimiz haftalarda Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın İstanbul’da düzenlediği toplantıya çağırılmadınız. Koca ile bu husus üzerine bir görüşmeniz oldu mu?
En hafif sözle bir garip olduk. Türkiye’de, neredeyse iki pandemi olayından birisi İstanbul’da. İstanbul’da siz, pandemi için bir toplantı yapacaksınız, işin tam da göbeğinde olan bir kurumunu, İBB’yi davet etmeyeceksiniz. Anlaşılır üzere değil. Sayın Koca ile bu mevzuyu görüşmedik. O günlerde koronavirüs olunca sağolsun bakan beyefendi geçmiş olsun telefonu açtı o vakit kısa bir görüşme yaptık. bu hususun gündeme geleceği yer değildi o konuşma, konuşmadık.
Cumhuriyet
