Bu şartları yerine getiren personeller Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan ( SGK) “kıdem tazminatı yazısı” alarak patrona başvurmak suretiyle tazminatlarını isteyebilirler. Burada emekçi açısından dikkat edilmesi gereken en kıymetli konu, iş akdini feshetmeden evvel SGK’dan yazıyı alıp, bu yazıyla birlikte patrondan kıdem tazminatı talebinde bulunmaktır. SGK’dan yazıyı iş akdini feshettikten sonra alıp patrona başvuranlar kıdem tazminatı hakkını kaybediyorlar.
Sistem bu türlü işlemekle birlikte 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü doldurduğuna dair yazıyla kıdem tazminatı almak isteyen emekçiler patronun itirazıyla karşı karşıya kalıyorlar. Kimi patronlar, kanunun, yaş dışındaki şartları dolduran çalışanların artık çalışmayı bırakıp emekliliği beklemeleri halinde tazminat alabileceklerini öngördüğünü savunuyor. Yargıtay daha evvel verdiği çeşitli kararlarda, kıdem tazminatını bu yolla alarak işten ayrılan personelin yeni bir işte çalışmasının önünde pürüz bulunmadığına hükmetti. Lakin yeniden de kimi patronlar çeşitli münasebetlerle kıdem tazminatı ödemekten kaçınabiliyor.
PATRON “KANUNA KARŞI HİLE” TEZİNDE BULUNDU
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 5 Kasım 2020 tarihli (Esas No: 2016/29768, Karar No: 2020/14937) kararına bahis belgeye nazaran, bir şirkette 2008-2015 yılları ortasında yönetici olarak çalışan personel, 4 Eylül 2015 tarihinde 15 yıllık sigortalılık mühleti ve 3600 prim gününü tamamladığına dair SGK’dan yazı alarak patrona sunduğu halde kıdem tazminatını alamadığı için dava açtı.
Habertürk’ün haberine nazaran; patron, personelin iş akdini haksız bir formda tek taraflı iradesi ile sona erdirdiğini, kanundaki haktan yararlanmak için iş akdini feshetse de asıl hedefinin öteki bir işyerinde çalışmak olduğunu, kanuna karşı hile yapmak suretiyle hak etmediği halde kıdem tazminatı talep ettiğini belirterek talebe itiraz etti. Patron çalışanın talebinin ayrıyeten Türk Uygar Kanunu’nda tanımlanan hakkın berbata kullanılması niteliğinde olduğunu savundu.
İŞ MAHKEMESİ PERSONELİN TALEBİNİ REDDETTİ
İş mahkemesi, personelin iş akdinin sona erdiği 4 Eylül 2015 tarihinden evvel farklı bir şirkete iş müracaatında bulunduğunu, 14 Eylül’de yeni işyerine başladığını, dava açtığı patronun işyerinde çalışmaya devam ederken yeni işyerine verilmek üzere evrak topladığını, hasebiyle yasanın tanıdığı hakkı berbata kullandığını münasebet göstererek kıdem tazminatı talebini reddetti.
“ÇALIŞMA ÖZGÜRLÜĞÜ ANAYASAL TEMİNAT ALTINDA”
Çalışanın temyiz başvurusu üzerine evrak Yargıtay’a geldi. Yargıtay kararında, 1475 Sayılı Kanunu ile personele yaş hariç başka emeklilik kriterlerini yerine getirmesi halinde kendi isteği ile işten ayrılma imkânı tanındığı belirtildi. Diğer bir anlatımla, sigortalılık müddetini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan çalışanın, yaş şartı sebebiyle emeklilik hakkını kazanmamış olsa da işyerinden ayrılabileceği ve kıdem tazminatına hak kazanacağı vurgulandı.
Çalışanın maddeden doğan bir hakkı bulunduğuna dikkat çekilen kararda, daha sonra öteki bir patrona ilişkin işyerinde çalışmaya başlaması, ayrılmadan evvel öteki işyeri ile görüşmesi ve hatta mukavele yapmasının kanuna karşı hile olarak değerlendirilemeyeceği kaydedildi. Yargıtay kararında şu sözlere yer verildi:
“Dosya içeriğine nazaran, davacı personel, fesih tarihinde yaş hariç başka emeklilik şartlarını sağlamış, bu tarih prestiji ile kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Ayrıyeten davacının iş kontratını feshettikten sonra öbür bir işyerinde çalışmaya başlaması, Anayasal garanti altında olan çalışma özgürlüğü kapsamında olup, yasanın kendisine verdiği hakkı kullanan davacı emekçinin makus niyetli davrandığından kelam edilmesi mümkün değildir. Kanunda tanınan bu hakkın emeli, işyerinde çalışarak yıpranan ve bu ortada sigortalılık yılı ile prim ödeme müddetine ilişkin yükümlülükleri tamamlayan personelin, emeklilik için yaşı beklemesine gerek olmadan iş kontratını etkin sonlandırabilmesine imkan tanımaktadır. Davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü yerine reddine karar verilmesi yanlışlı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
Cumhuriyet
