İspanya, eski kral Juan Carlos'un İsviçre bankalarındaki gizli servetinin izini sürüyor

Eski bir sevgiliyle konuşmaların ses kayıtları ve karanlık kimi mali süreçlerle ilgili haberlerin gazetelerin birinci sayfalarını doldurduğu İspanya’da Kraliyet kuruluşunun geleceği tartışılıyor.

Skandal boyutlarındaki haberlerin odağında şu anki Kral Felipe’nin babası, eski kral Juan Carlos var.

Juan Carlos’un İspanya tarihine, 1975 yılında ülkeyi kırk yıl diktatörlükle yöneten General Francisco Franco’nun vefatından sonra ustalıkla demokratik rejime geçişi destekleyen bir devlet adamı olarak geçeceği düşünülüyordu.

Lakin 82 yaşındaki eski kral şu anda birtakım kuşkulu hesapları yüzünden hem İsviçre hem İspanya’da iki farklı duruşma tarafından soruşturuluyor.

KRAL FELİPE NEDEN SEVİLMİYOR?

Juan Carlos 2014 yılında özel hayatıyla ilgili skandal niteliğinde kimi haberlerin yayılması üzerine tahttan feragat ederek yerini oğluna bırakmıştı.

Kraliyetin zati çok tanınan olmadığı ülkede Kral Felipe babasının güler yüzlü, beğenilen görülü imajından sonra çok daha sert bir görünüm sergiledi.

Felipe’nin ismi lüks bir ömür stiliyle da özdeşleşiyor; bu yüzden kraliyetin ıslahattan geçirilmesi ve mali bahislerde şeffaflık talepleri giderek büyüyor.

KRALİYET PARASININ İZİ NEREYE GİDİYOR?

2018 yılında İsviçre’de bir savcı, medyada yer alan Juan Carlos’un kapalı serveti konusundaki söylentileri ihbar kabul ederek bir soruşturma başlattı ve eski hükümdarın İsviçre’deki avukatını, mali danışmanını ve onunla bağlı öbür kimi şahısları sorguladı.

Bunlar ortasında Juan Carlos’un eski sevgilisi Corinna zu Sayn-Wittgenstein da vardı.

Savcı Yves Bertossa’nın hala devam eden soruşturmasının odağında 2008 yılında Suudi Arabistan hükümdarı tarafından Juan Carlos’a ‘hediye edilen’ 100 milyon dolar var. Savcı bu ödemenin Medine ile Mekke ortasındaki yaklaşık 7 milyar euroluk yüksek süratli tren ihalesinin bir İspanyol konsorsiyumuna verilmesiyle ilintili olup olmadığını araştırıyor.

Savcı soruşturma sürecinde vergi cennetlerinde İsviçre’deki banka hesaplarıyla bağlantılı iki fon tespit etti.

Bunlardan biri Panama merkezli Lucum Vakfı idi ve Suudi Arabistan Hükümdarı Abdullah’ın 2008 yılında yolladığı 100 milyon dolarlık ‘hediyeyi’ almak üzere kurulmuştu.

Bu para 2012 yılında çabucak tamamı Almanya doğumlu bir iş bayanı ve Juan Carlos’un sevgilisi olan Corinna zu Sayn-Wittgenstein’a bağışlanmak suretiyle harcanmıştı.

Corinna zu Sayn-Wittgenstein’ın elinde, Juan Carlos tarafından imzalanmış ve bu bağışın “geri alınamayacak bir hediye” olduğunu söz eden bir kontrat var ve bunun bir para aklama operasyonu olmadığını sav ediyor.

Lakin tıpkı vakitte kendisine Lucum tarafından yapılan bu ödemeyi İsviçre’nin Villars tatil beldesinde kendisi ve Juan Carlos tarafından kullanılmak üzere iki daire alarak geri ödediğini de söylüyor.

Hükümdarın İsviçre hesaplarıyla irtibatlı ikinci fon ise Liechtenstein’da kayıtlı Zagatka isimli bir vakıf ve ardındaki en değerli isim eski hükümdarın uzak bir akrabası olan Alvaro de Orleans. Bu kişi savcı Bertossa tarafından sorgulandı.

Kendisine, bu hesaptan bir yandan Juan Carlos’un 5 milyon euroluk özel jet uçuşlarının faturası ödenirken bir yandan da bir kadro memleketler arası iş mutabakatlarından gelen milyonlarca dolarla alakasının ne olduğu soruldu.

Alvaro de Orleans bu soruları, hükümdara “ailenin erdemini korumak” için yardımcı olduğunu, milyonlarca dolarlık ödemelerin kendisine ilişkin olduğunu söyleyerek yanıtladı.

Geçtiğimiz haziran ayında ise İspanya Yüksek Duruşması savcıları, Juan Carlos’la ilgili olarak kendi ülkesinde de birinci kere bir soruşturma başlatıldığını duyuru etti. Soruşturmanın maksadı eski hükümdarın Suudi parası konusunda maddeleri çiğneyip çiğnemediğini ve bir dava açılıp açılamayacağını tespit etmek.

Anayasaya nazaran eski kral tahttan çekildiği 2014 yılına kadar yargıdan büsbütün muaf. O nedenle lakin bundan sonraki faaliyetleri yargıya götürülebilir.

JUAN CARLOS’LA İLGİLİ SÖYLENTİLER NE VAKIT BAŞLADI?

Eski hükümdarın gösterişli ömür usulü, evlilik dışı ilgileriyle ilgili savlar ve yolsuzluklara karıştığı bahislerinde söylentiler aslında daima vardı.

Ama 2012 Nisan’ında tutkularından biri olan bir av partisi sırasında geçirdiği kazayla birlikte İspanya’nın ana akım medyası ve ana akım siyaseti tarafından da sorgulanmaya başlandı.

Kral Avrupa dağlarında yaban domuzu ya da geyik avlamıyordu, İspanya’da işsizliğin yüzde 24 ile doruğuna ulaştığı ve ekonomik gerilemenin en ağır olduğu o yıl Juan Carlos Botswana’da fil avına çıkmıştı.

Av sırasında düşerek kalçasını kıran hükümdarın hemen İspanya’ya götürülmesi gerekmiş ve böylelikle bâtın tuttuğu av macerası da ortaya çıkmıştı.

Av vakasından kısa müddet evvel de bir diğer skandal yaşanmış, hükümdarın damadı Iñaki Urdangarin hakkında bir yolsuzluk soruşturması başlatılmıştı. 2018 yılında tamamlanan yasal süreçte damat Urdangarin karar giyip cezaevine kondu.

O ana kadar hükümdarı güzel gören ana akım medya av kazasından itibaren Juan Carlos’un aleyhine döndü. Birkaç gün içinde hükümdara Botswana’da sevgilisi zu Sayn-Wittgenstein’ın da eşlik ettiği ve faturaların bir Suudi milyarder tarafından ödendiği ortaya çıktı.

Juan Carlos bir dizi sıhhat sorunu ve özel hayatıyla ilgili söylentilerin yakasını bırakmaması üzerine 2014’te tahttan çekilerek yerini oğlu Felipe’ye bırakmaya karar verdi.

Lakin “Onursal Kral” unvanı verilen Juan Carlos’u tahttan çekilmek kurtaramayacaktı.

‘BOMBA ETKİLİ’ SES KAYITLARINDA NELER VAR?

2018 yılında internet gazetesi El Español, eski hükümdarın sevgilisi zu Sayn-Wittgenstein ve şu anda mahpusta olan José Villarejo isminde eski bir polis dedektifi ortasında geçen telefon konuşmalarının kayıtlarını yayınladı.

Zu Sayn-Wittgenstein’in haberi yoktu lakin Villarejo varlıklı ve güçlü şahıslarla yaptığı konuşmaları kayda alıyordu.

2015 yılında Londra’daki konutundan, Villarejo ile konuşan zu Sayn-Wittgenstein Juan Carlos’un para aklamak için yaptığını tez ettiği kimi maharetsiz teşebbüslerden kelam ediyor, günün birinde birdenbire Fas Hükümdarı tarafından kendisine 3 milyon euroluk bir mülk ikram edilmesine çok şaşırdığını, sonra bu mülkü eski hükümdara devretmesinin istendiğini anlatıyor.

Juan Carlos’un eski sevgilisi zu Sayn-Wittgenstein kelamlarını, “Benim parayı geri vermek istemediğimi söylüyorlar. Vermeyi istiyorum lakin bu kara para aklama ve bu yüzden mahpusa girebilirim” diye sürdürüyor.

Hükümdarın eski sevgilisi yeniden kayıtlarda İspanya İstihbarat Servisi CNI mensuplarının kendisini işbirliğine zorlamak için korkutmaya yönelik bir örgütlü kampanya yürüttüklerini de söylüyor ve “Kralın neyin yasal neyin yasa dışı olduğu hakkında hiçbir fikri yok” diyor.

Telefon kayıtlarının yayınlanması direkt Cenevre ve İspanya’daki duruşmalarda soruşturma başlanmasına yol açtı.

İspanya’daki soruşturmayı artık eski bir hükümdarı soruşturabilecek tek kurum olan Yüksek Duruşma (Yüce Divan) yürütüyor.

KRALİYETİ YIPRATAN ÖTEKI VAKALAR

Adalet çarkları yavaş döner ve hiç bir vakit eski kral hakkında bir mahpus cezasıyla sonuçlanmayabilir lakin medyanın kapıları arkasına kadar Juan Carlos’la ve hayat stiliyle ilgili haberlere açılmış görünüyor.

İspanya’nın klâsik olarak Juan Carlos’u destekleyen gazetesi El Pais bile onun 2010 yılında nasıl İsviçre’ye uçup orada servetini yöneten şahsa, içinde Bahreyn hükümdarından armağan olduğunu söylediği 1 milyon 900 bin dolar bulunan bir çanta verdiğine dair bir haber yayınladı.

Ama tahminen de İspanya monarşisine en çok ziyan verecek haber, mart ayında Kral Felipe’nin şaibeli Lucum ve Zagatka vakıflarının resmi varisi olduğunun ortaya çıkması oldu. Felipe bunun üzerine Juan Carlos’un kendisine bırakabileceği tüm maddi mirası reddettiğini açıklamak zorunda kaldı.

İspanya Kraliyet Ailesi tarafından yapılan eşi gibisi görülmemiş açıklamada Juan Carlos’un bundan bu türlü devlet bütçesinden kendisine ayrılan yıllık 200 bin euroluk ödeneği almayacağı bildirildi ve o günden bu yana eski kral ortalıklarda görünmedi.

BUNDAN SONRA NELER OLABİLİR?

Eski hükümdarın, krallığı devri için ülkesinde dokunulmazlığı var lakin İsviçre’de dokunulmazlığı yok. Münasebetiyle soruşturmayı sürdüren savcı Bertossa onun hakkında önümüzdeki periyotta bir dava açabilir.

İspanya’da Yüksek Duruşma tarafından yürütülen soruşturmaya gelince; birden fazla uzman eski hükümdarın, tezlerin birçok tahttan feragatinden öncesine ilişkin olduğundan mahpus cezasına çarptırılmayacağını düşünüyor.

İspanya parlamentosu şimdiye kadar sol ve bölgesel partilerden oluşan bir azınlığın önerisi olan Juan Carlos’un vergi cennetlerindeki servetinin kaynaklarının araştırılması teklifine karşı oy kullandı.

Ancak kamuoyu yoklamalarına nazaran Kral Felipe’ye halk takviyesinin yüzde ellilerde kaldığı bir ülkede kraliyetin geleceği ne olacak?

Babasının servetini reddettiğini açıklamasından üç gün sonra Kral Felipe Covid-19 salgını hasebiyle televizyondan ulusa seslendiği konuşmasında skandallardan hiç kelam etmezken, bir kısım İspanyol balkonlardan tencere tavalarla ses çıkararak kraliyet ailesini protesto ediyordu.

FELİPE NE YAPABİLİR?

Saray, haftalardır, Juan Carlos’un “özel yaşamı” diye tanımladığı hadiselerle ilgili rastgele bir açıklama yapmayı reddediyor.

Lakin ailenin Zarzuela’daki konutuna Juan Carlos ve tuttuğu yardımcılar tarafından milyonlarca euro götürüldüğü haberleri, ve zu Sayn-Wittgenstein’a ilişkin, eski hükümdarın kendisi ve ailesine ilişkin bütün masrafları ‘nakit’ olarak yaptığının da belirtildiği telefon kayıtları ortaya çıktıktan sonra Felipe’nin babasıyla ortasına ara koyma gayretine oldukça ziyan verdi.

Bazıları Felipe’nin geçmişle bağını koparmak için daha radikal adımlar atması gerektiğini savunuyor.

Başbakan Pedro Sánchez, Juan Carlos ile ilgili suçlamaların “tedirgin edici” olduğunu kabul etti ve devletin başına mutlak yargı muafiyeti veren anayasal düzenlemenin değiştirilmesinden yana olduğunu söyledi.

İspanya’da kraliyetin önde gelen savunucularından ve kraliyetçi ABC gazetesinin eski genel yayın direktörü José Antonio Zarzalejos, Kral Felipe’nin tahttaki geleceğini garanti altına almak istiyorsa birtakım adımlar atması gerektiğini, bunlar ortasında Juan Carlos’un Zarzuela’daki kraliyet konutundan çıkarılmasının da bulunduğunu söyledi.

“Felipe, İspanya toplumuna doyurucu bir açıklama yapmalı ve tıpkı seçilmiş siyasetçiler üzere gelirlerini açıklamayı da değerlendirmelidir” diye ekledi.

Cumhuriyet