İspanyol hükümeti, faşist diktatör General Francisco Franco’nun anıt mezarını kaldırmayı planlıyor. Plan hayata geçerse alan, İspanya İç Savaşı’nda her iki taraftan ölen beşerler için bir mezarlığa dönüştürülecek.
Franco’nun, “Valle de los Caídos” (Düşkünler Vadisi) ismi verilen anıt mezardan kaldırılarak El Pardo ismindeki küçük bir mezarlığa gömülmesi planlanıyor.
Sol koalisyon, işaretsiz mezarlara gömülen kurbanları da tespit etmek istiyor.
Başbakan ve Sosyalist Parti Genel Lideri Pedro Sanchez tarafından önerilen Demokratik Hafıza Yasa Tasarısı kanunlaşırsa, kamu tarafından finanse edilen kümelerin Franco’yu yüceltmesi de engellenecek. Franco periyodunda siyasi davalarda verilen cezaları bozulacak, Franco’nun verdiği unvanlar da kaldırılacak.
Meclis onayını bekleyen yasa tasarıda hâlâ birtakım değişiklikler olabilir.
Başbakan Yardımcısı Carmen Calvo, yasa tasarısına ait olarak, “30 binden fazla kurban huzur ve hürmet içinde yatacak” diye konuştu.
Franco, 1939’dan 1975’teki vefatına kadar İspanya’yı yönetti. Vefatının akabinde ise Madrid’in dışında Valle de los Caídos’a gömüldü.
Valle de los Caídos’ta, Franco’nun milliyetçi güçlerinin Cumhuriyetçi hükümeti mağlup ettiği 1936-1939 yılları ortasındaki İspanya İç Savaşı’nda her iki taraftan hayatını kaybeden 30 binden fazla kişinin mezarı var.
Anıt mezarın büyük kısmı, Franco güçleri tarafından tutsak edilen siyasi mahkumlar tarafından inşa edildi.
Mezarlık, Franco taraftarlarının odağında yer aldı ve çok sağ için de bir kutsal bir yer haline geldi.
Karar, İspanya’daki sağ siyasetçiler tarafından “ülkeyi bölmek” ve “mezarlara saygısızlık” olarak yorumlandı.
Çok sağcı Vox Partisi’nin önderi Santiago Abascal, Twitter’da yaptığı paylaşımda, “İç savaşı kazanmak ve İspanyol aykırısı bir komünist cumhuriyet kurmak için tarihi tekrar yazmak istiyorlar” tabirlerini kullandı.
https://twitter.com/Santi_ABASCAL/status/1305935444593573895
Getty ImagesBir kişi, Franco devrinde kaybolan bir bayanın fotoğrafını tutuyor.İspanya, Franco periyoduyla nasıl başa çıkabildi mi?
İkinci Dünya Savaşı’nda mağlup olan Mussolini İtalyası ve Nazi Almanyasının bilakis, İspanya demokrasiye kademeli olarak geçti.
Artık demokrasi iyice yerleşmiş olsa da, halkın büyük kısmı ülkenin faşist geçmişiyle hiçbir vakit yüzleşmediğine inanıyor. Faşizmden demokrasiye geçiş sırasında Franco’nun mirasıyla uğraşmaktan kaçınmak için Pacto Del Olvido (Unutma Paktı) isminde bir siyasi karar da alındı.
Unutma Paktı, geçmişi geride bırakma ve İspanya’nın geleceğine konsantre olma teşebbüsüydü.
1977’de kabul edilen Af Yasası ise Franco yıllarında yapılmış rastgele bir cezai soruşturmayı engelliyor.
Ülkede Franco’nun heykelleri kaldırıldı ve içinde Franco olan birçok caddenin ismi değiştirildi.
Getty ImagesFrancisco Franco2007 yılında devrin sosyalist hükümeti tarafından kabul edilen Ley de Memoria Histórica (Tarihsel Hafıza Yasası), savaşın her iki tarafında kalan kurbanlarını da tanıdı ve Franco diktatörlüğünde hayatta kalan
O periyotta sosyalist hükümet tarafından 2007’de kabul edilen Tarihî Hafıza Yasası, her iki taraftaki savaş kurbanlarını tanıdı ve Franco’nun diktatörlüğünün hayatta kalan bireylere ve ailelerine bir ölçü yardım sağladı.
Lakin ülkede iç savaşta ömrünü yitirmiş binlerce insanın cesedini bulma ve yine gömme çalışmaları yavaş ve tartışmalı.
İç savaşta hayatını yitirmiş 100 binden fazla insanın cesetleri de hâlâ kayıp.
Cumhuriyet
