İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer idaresinde harika toplanan İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nde 30 Ekim 2020’de meydana gelen zelzelenin akabinde ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen ruhsatlı yapılar ile 1 Ocak 1998 tarihinde yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik” öncesinde ruhsat alarak yapılan yapılar yahut 6306 sayılı kanun kapsamında riskli yapı olarak belirlenen ruhsatlı yapıları kapsayan düzenleme oy birliğiyle geçti.
Düzenleme sayesinde tıpkı vakitte zelzelede meskenleri hasar gören yurttaşlar, yeni yapacakları konutlarda hak kaybı yaşamayacak. Düzenlemeyle İzmir’de planlı ve sağlıklı kentsel yerlerin oluştuğu bölgelerde risk kümesinde bulunan ruhsatlı yapıların ayrıntılı yer etütleri doğrultusunda sarsıntı yönetmeliğine uygun olarak dönüşümü amaçlanıyor.
SOYER’DEN “ORTAK AKIL” VURGUSU
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, “30 Ekim sarsıntısı sonrasında, bundan sonra bu kentte misal felaketlerle karşılaştığımızda tahribatların azaltılması ve can kaybı yaşanmaması için yapı stoğumuzla ilgili neler yapılabileceği, planlarımızda ne tıp inisiyatiflerin ortaya konulması gerektiğine dair kapsamlı bir çalışma başlattık. Bu çalışma Meclis gündemine gelecek olgunluğa gerişti. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile müzakere edilerek, onların da onayı alınarak yol alındı. Bu bahsin olgunlaşması için emek veren Meclis üyelerine, Bakanlık temsilcilerine ve bürokratlarımıza teşekkür ediyorum” dedi.
Lider Soyer ortak akılla Türkiye’ye örnek olacak bir çalışmaya imza atıldığına dikkat çekerek “Bu çalışma sayesinde ortak aklın ne kadar değerlidir gördük. Tüm Türkiye’ye örnek olacak bir adım attık. Bu depremzedelerimiz için bir müjde. Süratli yol almayı sağlayacak bir tablo oluşturuyoruz. Geleceğimizle ilgili riskleri, tehditleri azaltan bir adım atmış oluyoruz” dedi.
“CAN KAYBI OLMAMASI İÇİN YOLA ÇIKTIK”
Yeni düzenlemeyle ilgili farklı seslerin çıkabileceğine dikkat çeken Soyer, “Birinci olarak bu düzenleme kaçak yapılara meşruiyet kazandırmak için yapılan bir çalışma değil. Ruhsatlandırılmış, planlı alanda yer alan binalarla ilgili verilen bir karar. Ne nüfus yoğunluğunu ne de yapılaşmayı arttırıyoruz. Mevcut durumu koruyarak sarsıntı nedeniyle kaybolan haklarını vatandaşa iade ediyoruz. Bu düzenleme yalnızca hasarlı yapılarla ilgili değil, emsal bir felaket yaşanırsa hasar alma ihtimali olan yapıları da ilgilendiriyor. Biz bir daha bu türlü bir felaket yaşandığında can kaybı olmasın diye yola çıktık” diye konuştu.
“İLÇE BELEDİYELERİNE MİSYON DÜŞÜYOR”
Lider Soyer bu düzenlemeyle ilçe belediye liderlerine kıymetli vazife düştüğünü vurgulayarak şöyle dedi: “Mevcut durumu korunacak alan değimimiz alanlarla ilgili ilçe belediye liderlerinin çalışma yürütmesini istiyoruz. Bu alanlar hem hasarlı yapılar hem hasara uğrama ihtimali olan yapıları kapsıyor. Burada çok tiziz çalışarak süratli biçimde tespitlerin yapılması ve bunun Büyükşehir Meclis’ine gelmesi gerekiyor. Biz bu düzenlemeyle ilçe belediye liderlerimizin işlerini kolaylaştıracak bir çalışma yapmış oluyoruz.”
DÜNYA BANKASI’NDAN KAYNAK
30 Ekim sarsıntısının akabinde kentteki yapı stoğu envanterini çıkartmak için süratle çalışmaya başladıklarını hatırlatan Soyer, “İnşaat Mühendisleri Odası ile önümüzdeki hafta yapı envanteri çalışmasını başlatıyoruz. Bu da çok değerli bir dataya sahip olmamıza imkan verecek. İkinci olarak geçen hafta Cumhurbaşkanımız İzmir’e gelmişti. Ona da zelzele sonrası oluşan ziyanların telafisiyle ilgili Dünya Bankası ile müzakere sürecinde olduğumuzu arz ettim. 250 milyon dolarlık düşük faizli ve 30 yıl vadeli bir kaynak yaratmıştık. Vilayetler Bankası üzerinden aktarılacak kaynak. Bunu anlattım. Benim şahsi izlenimim Cumhurbaşkanı’nın buna olumlu baktığını tarafında. Mevzuyu inceleteceğini söyledi. Bir an evvel olursa bu kaynağı Dünya Bankası’nın bir iki ay içinde aktarması mümkün. Bu kaynağın en değerli yanı, orta hasarlı yapılarla ilgili ken tsel dönüşüm başlatacak olmamız. Hükümet ağır hasarlı yapılar için tahlil ortaya koyuyor lakin mevzuatımızda orta hasarlı binalarla ilgili boşluk var. Biz bu kaynağı bu tarafta kullanmak istiyoruz ve can suyu olsun istiyoruz” biçiminde konuştu.
RİSKLİ İLÇELER İÇİN ÖZEL KARARLAR
Bu kapsamdaki yapıların dönüşümüne ait süreçte, ilgili ilçe belediyelerince öncelikle yürürlükteki imar planlarında “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” sonları tespit edilecek. Bu alanlarda kalan risk kümesindeki ruhsatlı yapıların yıkılıp tekrar yapılmasının talep edilmesi halinde yeni yapılacak yapılar için yürürlükteki imar planı kullanım kararlarına uyulması kaydıyla prensip ve temeller (plan notları) çerçevesinde uygulama yapılabilecek. Kentteki öteki ilçelere nazaran zelzele konusunda çok daha riskli bölgeler ortasında yer alan ve Genel Hayatı Tesirlilik Kararı verilmiş olan Bayraklı, Bornova, Karaburun, Seferihisar ilçelerinde “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” hudutlarının belirlenmesi gerekmeyecek.
Mevcut ruhsatlı yapının, taban alanlarında ve toplam yapı inşaat alanlarında yürürlükteki mevzuatlar nedeniyle yaşanan kayıplarının önüne geçilmesi için yapılan düzenlemede, yapı stoğu olarak risk kümesinde bulunan yerleşmelerin tespit edilerek bu bölgelerde yapı bazlı gerekli tedbirlerin alınması, mevcut yapıların yapılaşma haklarında, mevcut kitle ve gabarisinde rastgele bir kayıp olmadan tekrar yapılabilecek.
İlçe belediyeleri ada içerisinde yer alan mevcut ruhsatlı yapıların bahçe aralarını dikkate alarak ada bazında kitle etüdü hazırlayacak. Bu doğrultuda mevcut ruhsatlı yapının taban alanında rastgele bir kayıp olmadan, parsel alanının yüzde 60’ına kadar yeni yapı için kullanabilecek. Ayrıyeten mesken sahipleri yürürlükteki mevzuata nazaran mecburî olan yangın merdivenleri, yangın güvenlik holleri ve asansörlerden ötürü taban alanlarında kayıp yaşamayacak.
TOPLAM İNŞAAT ALANINDA KAYIP YAŞANMAYACAK
Yurttaşların risk kümesindeki mevcut ruhsatlı yapısının yıkılıp yine yapılmasını talep etmesi halinde, mevcut ruhsatlı yapısının ruhsat eki mimari projesi üzerinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanını rastgele bir kayıp yaşamadan kullanabilecek. Ek olarak, mevcut ruhsatlı binasında bulunmayan lakin yürürlükteki mevzuatlar doğrultusunda yapılması zarurî olan korunumlu ya da korunumsuz olağan merdiven dışındaki yangın merdiveni, korunumlu koridorun taban ölçülerdeki alanı, yangın güvenlik holleri ve asansörler ile binanın bodrum katlarında bütün cepheleri büsbütün gömülü ve ortak alan niteliğindeki otopark, sığınak, su deposu ve güç odası alanlarının toplam yapı inşaat alanında kayıp yaşanmadan yapılması sağlanacak.
Hazırlanan çalışmaya nazaran mevcut ruhsatlı yapının kat adedinin, yürürlükteki imar planında belirlenen kat adedinden fazla olması halinde, mevcut yapının kat sayısı korunacak. Yeni yapılaşacak parseller ile komşu parsellerdeki kitleler ortasında yükseklik farkı oluşmaması için, bina gabarilerini belirlemeye ilçe belediyesi yetkili olacak.
Yeniden birden fazla yapının yer aldığı parsellerde, yapılardan birinin ya da bir kısmının yıkılıp tekrar yapılmasının talep edilmesi halinde; parselde bulunan tüm mevcut ruhsatlı yapıların yapı ruhsatı ve eki mimari projeleri üzerinden taban alanları ve toplam yapı inşaat alanları hesaplanarak garanti altına alınması sağlanacak.
Ada bütününde uygulamaların teşvik edilmesi ve yol, park, otopark üzere alanların gereksinime nazaran arttırılması maksadıyla mevcut ruhsatlı yapıların toplam (yapı) inşaat alanı hesaplarından gelen haklarını birlikte kullanabilmeleri sağlanacak. Ayrıyeten bölgenin taban yapısı ile etraftaki mevcut teşekküller ve siluet dikkate alınarak kat yüksekliklerinin arttırılması tarafında ilçe belediyelerince imar planı değişikliği hazırlanması da sağlanacak.
Kamuya ilişkin yapılar da, mevcut kitle ve gabarisinde rastgele bir kayıp olmadan yıkılıp yine yapılabilecek.
DÜZENLEMEDEN KİMLER FAYDALANAMAZ?
Tarım alanları, doğal karakteri korunacak alanlar üzere hassas bölgeler, düzenleme kapsamı dışında tutuldu. Buna nazaran; yapı yasaklı alan, heyelan alanı, taşkına maruz alan, kıyı alanı, ziraî nitelikli alan, orman alanı, sit ve öteki müdafaa alanları (Koruma Emelli İmar Planı bulunan alanlar hariç), hassas alanlar, doğal karakteri korunacak alanlar, dünya mirası alanları, 5366 sayılı Kanun gereği Bakanlar Heyeti kararıyla ilan edilen yenileme alanları, Rezerv Yapı Alanları ve öbür özel kanunlar ile belirlenen alanlarda kalan taşınmazlar faydalanamayacak. Ayrıyeten yapı kayıt evrakına mevzu edilen alanlar da bu kapsamda değerlendirilmeyecek ve kazanılmış hak oluşturmayacak.
KONTROLLER TUTANAK ALTINA ALINCAK
Yapılan düzenlemeye nazaran; bu unsur ve asıllar kapsamında yıkılıp yine yapılacak yapıların bulunduğu parsellerde; Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası ve haritada tarifli zelzele dataları ile ilgili mevzuatta belirtilen asıllara uygun olarak binayı tesiri altına alabilecek sarsıntı ve öbür afet tehlikelerinin yaratabileceği hasarları engelleyecek tedbirler ile temel ve tasarım parametrelerini içerecek yer ve temel etüdü raporunun hazırlanması ve rapora uyulması mecburî olacak. Bu alanlarda hazırlanacak taban ve temel etüt raporları ile yeniden sondaj üzere arazi araştırmalarının yanı sıra gereksinim duyulan taban iyileştirmesi proje uygulamaları için ilgili belediye yerinde kontrol yapacak. Kontrollerin tutanak altına alınması da mecburî olacak. Kontrol yapıldığına dair tutanak düzenlenmeden, ruhsat verilmeyecek.
5 YIL YÜRÜRLÜKTE KALACAK
Düzenleme İzmir Büyükşehir Belediyesi İnanılmaz Meclis toplantısında görüşülüp karara bağlanacak. Bu doğrultuda belirlenen prensip ve asılların uygulanmasına yönelik ilçe belediyelerince alınacak meclis kararları İzmir Büyükşehir Belediyesine iletilecek. Onama süreçlerinin tamamlanmasının akabinde ilgili ilçe belediyelerinde askıya çıkarılacak. Askı müddetince itiraz olmaması halinde yürürlüğe girecek plan notları, risk kümesindeki yapıların dönüşümünü hızlandırmak emeliyle 5 yıl boyunca yürürlükte kalacak.
Cumhuriyet
