Ege Yeri’nde son devirlerde sık sık meydana gelen sarsıntılar, akıllara ‘İzmir zelzeleye hazır mı?’ sorusunu getirdi. Bilirkişiler İzmir’deki yapı stokunun hem yaşlı hem de yumuşak bir tabanın üzerinde olması nedeniyle büyük risk içerdiğini söylerken, düşük basınçtaki materyaller ile üretilen binalarla ilgili ihtarlarda bulundu.
İzmir’in etkin bir sarsıntı coğrafyasının içinde konum aldığını söz eden Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Bürosu Lideri Sinan Can Öziçer, son 120 yıla bakıldığında İzmir’de en yüksek 6.6 büyüklüğünde zelzele olduğunu söyleyerek kentte 6 ya da 6.6’lara kadar çıkabilecek büyüklükte zelzele beklediklerini söz etti. Zelzelesi 3 bilinmeyenli bir denkleme benzeten Öziçer, taraf, vakit ve büyüklük haberlerinin evvelce bilinemediğine dikkat çekti. İzmir’in 6.6 büyüklüğünde bir sarsıntıya hazır olup olmadığıyla ilgili bir kıymetlendirme yapan Öziçer, “Olası bir zelzelenin Ege açıklarında meydana gelmesiyle yapılaşmanın altındaki faylarda meydana gelmesi farklı sonuçlar doğurur. Karada meydana gelirse risk fazladır. İzmir’deki yapı stoku yaş mealinde miadını doldurdu. Binaların mekan taraf alüvyon dediğimiz yumuşak yerin üzerinde olması ve kaçak yapılaşmanın fazla olması riski artırıyor. İzmir’de 6 büyüklüğündeki bir zelzelenin olması bile bu riskler yüzünden bizleri üzücü durumlara sürükleyebilir” dedi.
“ÜZERİMİZE DÜŞEBİLECEK HER EŞYAYI SABİTLEMELİYİZ”
İzmirlilerin de zelzeleyle ilgili bilince sahip olmadığını vurgulayan Öziçer, zelzelenin unutulduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Herkes meskenlerinde yapısal olmayan gereçleri sabitlemeli. Kolon, kiriş, duvar, döşeme haricinde sarsıntı anında üzerimize düşüp bize zarar verebilecek olan her eşya sabitlenebilir. 1999 sarsıntısında yaklaşık bin vatandaşımız yapısal olmayan gereçlerden ötürü hayatını kaybetti. Ufak aparatlarla eşyaları sabitlediğinizde riski yarı yarıya indirmiş olursunuz. Bir sarsıntı hissedildiğinde konutlarda sandık ya da bazası olan bir yatak, çamaşır makinesi belirlenmeli. Bir sonraki sarsıntıda sırtımızı o eşyaya dayayıp cenin durumda hacmimizi küçülterek sarsıntının geçmesini beklemeliyiz. Belediyeler vatandaşlara bununla ilgili paneller düzenleyebilir. Mekteplilere temel afet bilinci eğitimi verilebilir. Afet toplanma sahalarıyla ilgili revize çalışmalar yapılabilir. Her yapılaşmadan evvel taban etütleri yapılarak son zelzele yönetmeliği incelenmeli. Murakabe olmazsa düzmece raporlarla o yere mütenasip olmayan parametreler verilerek yanlış bir tasarım yapılabilir. Bunu önlemenin tek tahlili her belediyede jeoloji ve jeofizik mühendisleri istihdam edilmesidir. İzmir bu bahiste beklediğimiz öncülükte değil. İzmir ilçelerinde en fazla 5 belediyede jeofizik mühendisi çalışıyor. Bu teftişlerin gerçek yapılması için eksikler giderilmeli.”
“YAPI STOĞU İNCELENMELİ”
İzmir’deki yapı stoku ile ilgili farklı yıllarda oda ve belediyelerle ortak çalışmalar yapıldığını kaydeden Öziçer, binaların eski olduğunu ve o tarihlerdeki yönetmeliğe müsait hazırlandığını lisana getirdi. Binaların inşasında kullanılan materyallerin düşük basınçta ve standartların altında olduğuna dikkat çeken Öziçer, “İzmir’de bir pilot yer seçerek ilçe ve mahalle bazında binalardan materyaller alınmalı. Beton kaliteleri ölçülerek çalışılmalı. Sembolik bütçelerle bu çalışmalar yapılabilir. Kentsel dönüşümün sahih biçimde hızlanması ile vatandaşların hayat kalitesini bozmadan hayatlarına devam etmesi sağlanabilir. Sarsıntı anında binalardan sağlıklı biçimde çıkılsa bile, ayan bir birikimle alınan bir meskenin bir daha oturulamayacak hale gelmesi tüm hayatı tesirler. Bilincin artması, mahallî belediyelerdeki murakabenin akıllıca olması gerekir. Biz sivil topluluk kuruluşları olarak yapabileceklerimizi yapıyoruz. İstiyoruz ki sorumluluğu olanlar bu hizmeti noktasına getirsin” diye konuştu.
Cumhuriyet
