ReutersJaponya’da son 20 yılda büyük uğraşlar sonucu azalan intihar oranı koronavirüs salgınıyla birlikte bu yıl bilhassa genç bayanlar ve kız çocukları ortasında yine artıyor. Ülkede eylül ayında 1800’den fazla kişi intihar etti. Birebir periyotta 20 yaşın altındaki bayanlar ortasında intihar oranı geçen yılın birebir devrine kıyasla dört kat daha fazla. Japonya hükümeti, koronavirüs salgınının birçok gencin ömrünü değiştirdiğini belirtiyor ve sıkıntı durumdaki gençlerden sıkıntılarını gizlememelerini istiyor.
Japonya’da son iki ayda intihar edenler ortasında dört de ünlü vardı. Ülkede akıl sıhhati hakkında konuşmak hala tabu.
Bir vakitler OECD ülkeleri ortasında Güney Kore’den sonra en yüksek intihar oranına sahip ülke pozisyonundaki Japonya, ekonomik ve toplumsal önlemleri arttırarak bu oranı büyük ölçüde indirmeyi başarmıştı. 2019 yılında intihar edenlerin sayısı birinci defa 20 binin altına düştüğünde herkeste bir umut belirmişti.
Ta ki bu yılın başında koronavirüs salgını ortaya çıkana dek.
1990’larda yaşanan intiharların birden fazla hayat uzunluğu iş garantisinin kaybolmasıyla işini kaybetmekten duyduğu utançla yaşamak istemeyen orta yaş ve üstü erkeklerden oluşuyordu. Lakin bu yıl ocak ayından beri 30 yaş ve altı genç bayanlarda intihar olayları yüzde 74 artmış durumda.
Çoğunlukla yarı-zamanlı işlerde çalışmak zorunda bırakılan Japon bayanlar, salgın nedeniyle işlerini en erken kaybeden küme oldular.
Arkadaşlarla buluşmaların salgın nedeniyle bittiği “yeni normale” alışamayan, işyerlerinin ve okulların kapatılmasıyla bir anda hem koca hem de çocuklarıyla dar bir konutta tüm günü geçirmek zorunda kalan, çalışıyorsa hem mesken ve hem de işi bir arada götürmeye çalışan bayanların geriliminin arttığı görülüyor.
ÜNLÜ ÜNSÜZ HERKES UMUTSUZ
Dışarıdan bakıldığında sinema oyuncusu Yuko Takeuchi’nin ömrü epeyce parıltılı görünüyordu. Gişe rekorları kıran sinemalarda yer alan, Japonya’nın en kıymetli sinema ödüllerinden birini üç kez kazanan 40 yaşındaki bu genç bayan ve en az kendisi kadar ünlü aktör eşi, daha yeni ikinci çocuklarını kucaklarına almışlardı.
Lakin Takeuchi geçen ay intihar etti. İntiharının nedeni bilinmiyor.
Getty ImagesYuko Takeuchi
Kişinin iç dünyasında yaşadıklarının (honne) üstünü örtüp dış dünyaya verdiği izlenimi (tatamae) her şeyin üstünde tuttuğu Japonya’da toplumun uyumlu işlemesi için beşerler kendi ferdî istek, gereksinim ve dileklerine gem vurup otoritenin yönlendirmelerine nazaran yaşamak zorunda bırakılıyor. O denli ki Japoncada “Başını gösteren çivi çekiçle yerine oturtulur” formunda bir atasözü bile var.
Toplumun iyiliği için “dayanmak zorunda” oldukları bu durum, örneğin salgın nedeniyle maske takma konusunda Japon sıhhat uzmanlarının komutlarına harfiyen uyan 125 milyon nüfuslu Japonya’nın, dünya giderek artan sayıda koronavirüs olayı ile boğuşurken salgınla uğraşta inanılmaz bir muvaffakiyet yakalamasını sağladı.
Lakin oburlarının size biçtiği bir yaşama zorlanma, bilhassa göz önünde olan ve daima “mükemmel” manzarası çizmek durumda bırakılan sanatkarların kendi hayranları tarafından bile toplumsal medyada zalimce eleştirilmelerine neden oluyor.
JAPON ÇEŞİDİ MAHALLE BASKISI
İntiharının yarattığı şok geçer üzere olunca kimi hayranlarının Yuko Takeuchi’nin geride yeni doğmuş bebeğini bırakmasına atıfta bulunarak genç bayanı sorumsuz ve makûs bir anne olarak eleştirdikleri görüldü. Kimileri ise Takeuchi’nin yaşadığı konutun yüksek kirasını kastederek paranın memnunluk getirmeyeceği konusunda hemfikirdi.
Halbuki ki uzmanlar, koronavirüs salgınıyla bir arada işlerini kaybedip buhrana sürüklenen lakin psikologdan yardım aldığı duyulursa bunun mesleğini olumsuz etkileyeceğini düşünenler ortasında pek çok sanatçı yahut Japonya’daki ismiyle “tarento” (İngilizce “yetenek” manasındaki talent sözünden türetilmiş) olduğunu belirtiyorlar.
Akıl sıhhati konusunda konuşmayı ve yardım almayı hala zayıflık addeden bir kesim insan nedeniyle bu mevzu Japonya’da hala tabu olarak görülüyor.
Amerikan New York Times gazetesine konuşan Japonya İntihar Aykırısı Tedbirleri Tanıtım Merkezi yöneticisi Yasuyuki Shimizu, “İnsanlar bir danışman yahut terapiste gidebileceklerini düşünmedikleri üzere zayıf istikametlerini en yakınlarına bile gösteremiyorlar” diyor.
Artan intihar vakaları nedeniyle yeni kurulan hükümet kanadından bir açıklama yapmak zorunda kalan eski Sıhhat Bakanı ve yeni kabine sözcüsü Katsunobu Kato, “İnsanların kendi kaygılarından ötürü kendilerini yalnız hissetmemeleri için birbirimizi sıcak bir biçimde kucakladığımız ve gözkulak olduğumuz bir toplum yaratmaya çalışmalıyız” diyor.
Japon toplumunun bir günde değişmeyeceğini bilenler ise bir şeyler yapılmazsa bu dileğin hayalden öteye geçemeyeceği görüşünde direniyorlar.
Cumhuriyet
