Kıymetlendirme notunda, iktidarın Karadeniz’deki doğalgazı 2023’e yetiştirmek için potansiyelin çeyreğine yönelik bir yatırım planlandığı, bu durumun da maliyeti yükselteceği belirtilerek indirim muştusunun ‘’başka bahara’’ kaldığı ortaya kondu. CHP’li Akın, TPAO’nun ÇED raporuna yönelik kıymetlendirme notunda şunlar yer verdi:
-Potansiyel belirlenmedi: ÇED raporunda, 780 milyon TL bedelle Sakarya Gaz Alanı Denizaltı Üretim Tesisleri, Denizaltı Nakil Çizgileri ve Kara Doğalgaz Sürece Tesisi Entegre Projesi yer aldı. Alanla ilgili teknik rapor belirli olmadan gazın çıkarılması için çalışmalara başlandı. Gazın çıkarılması için öncelikle alandaki potansiyelin tam olarak belirlenmesi gerekirken bu adım tamamlanmadan deniz ve kara tesisleri ile nakil çizgilerinin planlanmasına başlandı.
-Örneği yok: Dünyada bu üzere doğalgaz alanlarında evvel sahanın detaylı bir teknik raporu hazırlanıyor, akabinde sonuncu yatırım kararıyla ilgili süreçler yürütülüyor. Fakat iktidar, Sakarya Gaz Sahası’nda teknik raporu hazırlamaya devam ederken son yatırım kararıyla ilgili süreçleri de işletmeye başladı. Doğalgazı çıkarabilmek için dünyada örneği olmayan bir yol.
-Göstermelik gaz: ÇED raporu, iktidarın siyasi rant için çabuk ettiğini ortaya koyuyor. Rapora nazaran, proje iki etaplı yürütülecek. Birinci etabın 2023’te devreye girmesi hedeflenirken, ikinci basamağın 2023’ten sonra devreye gireceği tabir ediliyor. Bu durum, iktidarın projeyi 2023’e yetiştirmek için basamaklara böldüğünü ortaya koyuyor.
– Dörtte biri kullanılacak: Birinci etapta 6 ya da 10 kuyunun denizaltı üretim tesislerine bağlanması amaçlanıyor. Alandaki gaz potansiyelinin belirli olabilmesi için en az 30-40 kuyunun açılması gerektiği tabir ediliyor. Bu kapsamda birinci basamakta günlük 10 milyon metreküp, 2023’ten sonra devreye girecek ikinci kademe ile de günlük 40 milyon metreküp gaz taşınması hedefleniyor. Raporda, tüm sistemin devreye alınmasının 2023’ten daha ileri bir tarihte olacağı söz ediliyor.
– Bir ayı dahi karşılamıyor: 2023’te günlük 10 milyon metreküp çıkarılmasıyla bir yılda 3.6 milyar metreküp doğalgazın taşınması amaçlanıyor. Yıllık 3.6 milyar metreküp doğalgaz Türkiye’nin yaklaşık yüzde 7’lik doğalgaz gereksinimini karşılayabiliyor. 2023 için yapılacak yatırım, Türkiye’nin bir aylık doğalgaz muhtaçlığını dahi karşılamıyor.
– Maliyet yükseliyor: Birinci evrede sahanın dörtte birini kapsayan bir yatırım planlanıyor. Sahanın tümüne yönelik bir yatırım olmadığı için metreküp başına maliyet artıyor. Cumhurbaşkanlığı yatırım programında 2021 için Sakarya Gaz Sahası’na 9 milyar TL ayrıldı. Sahanın gerçek potansiyeli muhakkak olmadan yatırım yapılması ve günlük 10 milyon metreküp planlanma yapılması maliyeti yükseltiyor.
‘MÜJDE DİĞER BAHARA’
CHP’li Ahmet Akın, rastgele bir yatırım yapılmadan evvel alanla ilgili teknik raporun tamamlanması, akabinde kesin yatırım kararının sahanın potansiyeline nazaran alınması gerektiğine işaret etti. Akın şunları lisana getirdi:
“Doğalgaz çıkarılmasına değil, vatandaşın parasının siyasi rant için harcanmasına karşıyız. Gaz rant değil, refah için kullanılmalı. Gazın çıkarılmasında bilimsel usuller temel alınmalı. Lakin iktidar bunun tam aykırısı bir süreç yürütüyor. Sahanın potansiyeli belirlenmeden yatırıma başlanıyor. 2023’te ‘Gazı çıkardım’ diyebilmek için sahanın belirlenen potansiyelinin çeyreğine yönelik bir yatırım yapılıyor. Gazın dörtte birinin çıkarılıp taşınması, metreküp maliyeti, ithal gaza nazaran daha yüksek. Bu da vatandaşın beklediği indirim muştusunun öbür bahara kalacağını gösteriyor.”
Cumhuriyet
