BAE ile İsrail ortasında, Beyaz Saray’da imzalanan olağanlaşma muahedesinin yankıları sürerken, Katar’ın F-35 savaş uçağı alımı için ABD’ye resmi müracaatta bulunması gündemin birinci sıralarına oturdu. İsrail’den ise Katar’a F-35 satışının yapılmaması doğrultusunda açıklamalar geldi.
Geçtiğimiz süreçte NATO, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alımını, ittifakın sistemleriyle entegre olmadığı ve bilinmeyen askeri bilgilerin Rusya’nın eline geçebileceği gerekçesiyle sert bir lisanla eleştirmiş, ABD ise bu duruma, Türkiye’yi, birtakım kesimlerini ürettiği F-35 programından çıkararak karşılık vermişti.
Gelinen noktada, BAE’nin akabinde Türkiye’nin Körfez’deki müttefiki Katar’ın da F-35 alımı için ABD’ye resmi talepte bulunması bölge istikrarları açısından yeni bir duruma işaret ediyor.
F35’lerin Ortadoğu ülkelerine satışı konusunda İsrail’in belirleyici olduğunu savunan Ortadoğu uzmanı Hüsnü Mahalli ’ye nazaran, “İsrail’in hangisine onay vereceği şu an askıda, zira perde gerisinde BAE, Suudi Arabistan ve Katar’ın barıştırılma gayretleri devam ediyor. Bu barışma için de Amerikan seçimleri bekleniyor. Barışma durumunda Türkiye açıkta kalacak…”
“BAE VE SUUDİ ARABİSTAN’IN AKABİNDE KATAR DA BARIŞIRSA…”
BAE ve Katar, F-35 alımı için ABD’ye resmi müracaat gerçekleştirdi. ABD’nin F-35’leri BAE ve bilhassa Katar’a vermesi durumunda Türkiye için muhtemel senaryolar nasıl olur?
Birleşik Arap Emirlikleri hem Katar hem de Türkiye ile arbedeli. Tıpkı vakitte hem BAE hem de Katar F-35lerin peşinde, hatta BAE bir ön muahede imzaladı. Fakat bu mutabakata evvel İsrail’in onay vermesi gerekiyor.
Tıpkı halde Amerika’nın da Katar ile ilgisi mevcut. En son Amerikan Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanlarının Katar’a gidip gelmeleri ve ona bağlı olarak Katar’a da tıpkı uçakların verilmesi kelam konusu. Burada bir çelişki var. Çünkü Katar ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin ortalarında bir düşmanlık var; birisi Türkiye’den yana, başkası ise Türkiye’ye düşman. Burada bir gariplik var.
Sonuçta F-35lerin her iki ülkeye birden satılmasında Amerikan sistemi açısından bir sorun bulunmuyor, zira Amerikalılar paraya bakıyor. Lakin İsrail’in hangisine onay vereceği şu an askıda zira perde gerisinde; BAE, Suudi Arabistan ve Katar’ın barıştırılma uğraşları devam ediyor. Bu barışma için de Amerikan seçimleri bekleniyor. Seçiminden sonra bu mevzuda adım atılacağı istikametinde bilgiler var.
Münasebetiyle BAE ve Suudi Arabistan’ın akabinde Katar’ın da ikna edilmesi durumunda Türkiye açıkta kalacak. Şayet bu barışma gerçekleşirse Türkiye’nin önümüzdeki periyotta meşgul olacağı yeni bir gündem ortaya çıkmış olacak zira Türkiye’nin Katar’da askeri bulunuyor.
“AMERİKAN SEÇİMLERİ BELİRLEYİCİ OLACAK”
F-35 gündemi, Türkiye-Rusya münasebetlerini nasıl tesirler?
Bu durum da Amerikan seçimleriyle direkt bağlıdır. Yani seçimlerde Trump kalırsa farklı, Biden gelirse çok daha farklı gelişecek. Zira Biden gelirse Türkiye aleyhinde bir hal sergileyeceği istikametinde bir beklenti var. Trump kalırsa natürel o da çok bu türlü sempatik bir adam değil. Attığı tweetler ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’a gönderdiği mektupları hatırlayın. Hasebiyle yumuşama ya da sertleşme daha çok Amerika’nın Suriye siyasetine alakalı olarak, Amerika’nın Fırat’ın doğusundan çekilip çekilmemesine bağlı olarak gelişecek. Trump kalırsa, Umman Sultanlığı ile İsrail’i barıştıracak. Bir daha söylüyorum o vakit Türkiye yeniden açıkta kalacak. Türkiye ya Amerika ile eski ittifak alakasına dönecek, ya da açıkta kalacak ve Rusya ile yakınlaşacak. Bu durum ise Türk devletinin ve AKP’nin ideolojisiyle yan yana gelebilecek bir husus değil.
“KARADENİZ’DE RUSYA VAR, ORADA TEST ETMENİN MANASI YOK”
Reuters tarafından geçtiğimiz günlerde S-400’ün Karadeniz’de denendiği istikametinde sav ortaya atıldı. Bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Basında test edildiği tarafında haberler çıkıyor, anacak Amerika ve NATO’dan “Eğer yanlışsız ise” denilerek açıklama yapılıyor. Test edilip edilmediğini Amerika her tarafta olan uydularıyla görebilir. Füze şayet test edildiyse test edilmiştir hala şunu diyor “Eğer test edildiyse…” Burada bir gariplik var birincisi bu. İkincisi niçin Karadeniz’de test ediliyor ki? Karadeniz’de Rusya var ve Türkiye’nin düşmanı değil. Yani o tarafta test etmenin bir manası yok. Test edilecekse şayet Karadeniz’de değil, Akdeniz’de test edilmesi lazım ya da Yunanistan’a karşı Ege’de. En azından orada ruhsal manada bir şey söylenebilirdi. Münasebetiyle bu sıkıntı Türkiye’nin Rusya ve ABD bağlantılarında ruhsal bir problemdir. Zira şu anda Türkiye, Suriye ile hengameli, biliyorsunuz Rusya ile de baya önemli bir gerginlik var ve emsal bir durum Libya’da da yaşanıyor. Karabağ meselesinde da çok büyük bir tansiyon var. Bence bunlar, Türkiye’nin içeride uyguladığı küçük taktikler, daha doğrusu AKP’nin içeride uyguladığı usullerin bir dışa vurumu…
“TÜRKİYE İDEOLOJİK TEMELLİ DIŞ POLİTAKADAN VAZGEÇMEYECEK”
BAE ile Türkiye ortasında kısa vadede bir uzlaşma kelam konusu olabilir mi?
Yok, Türkiye tarafından içeride de birebir şey söyleniyor, “Dünya bizi kıskanıyor, işte Almanlar bizi kıskanıyor, Fransızlar bizi kıskanıyor”, “Kendi uçağımızı, füzemizi yapıyoruz “gibi… İkincisi Türkiye tarafından ideolojik bir siyaset izlendiği için onlara çok da fazla bakmıyor. Yani, ya Türkiye var olan ideolojik çizgisinden, Müslüman Kardeşlere, Ortadoğu ve Arap-İslam coğrafyasındaki İslamcılara sahip çıkmaktan vazgeçecek, ya da pragmatik olarak dönüp “ya kardeşim benim şurada çıkarım var, şunla barışmam gerekiyor” üzere bildiğimiz öykülere dönecek. Lakin Türkiye bence ideolojik çizgisinden vazgeçmeyecek, ideolojiye dayalı dış siyaset prosedürlerinden de vazgeçeceğini sanmıyorum.
Cumhuriyet
