Kılıçdaroğlu, VOA Türkçe’den Yıldız Yazıcıoğlu ve Murat Karabulut’un sorularını yanıtladı. Kılıçdaroğlu, mevcut ve raftan indirilecek yasal değişikliklerin nereye ilerlediği, muhtemel bir erken seçim, nasıl bir Cumhurbaşkanlığı adayı çıkarmak istediklerini, Bahçeli’ye ait görüşünü, CHP’nin parti içi gelişmeleri, umum başkanlığı bırakıp bırakmayacağı üzere pek çok mevzudaki soruya bir karşılık verdi.
CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı olarak Erdoğan ismi önüne kimi çıkaracağı konusunda, aday profilini anlatan Kılıçdaroğlu, adayın bir siyasi parti umumi lideri olmaması gerektiğini söz etti. Kılıçdaroğlu, bu durumda kendisinin aday olması halinde CHP Umumî Başkanlığı’ndan istifa edip etmeyeceği sorusuna cevaben, “O devir değerlendirilir” demekle yetindi.
“BAHÇELİ DE BU TÜRLÜ BİR TABLODAN YANA”
Cumhurbaşkanı ve AKP Umumi Lideri Recep Tayyip Erdoğan’dan gündemdeki tartışmalı yasal düzenlemelerden vazgeçmesi konusunda görüşme talep etmeyi manalı bulmadığını açıklayn Kılıçdaroğlu, “Erdoğan’ın Türkiye’nin demokratik standartlarının güçlendirilmesi açısından bir adım atacağına asla inanmıyorum. Tam bilakis bugün var olan ağırlıkları süreç içinde büyüterek yoluna devam etmek istiyor. Zati Bahçeli de bu türlü bir tablodan yana” dedi.
Kılıçdaroğlu, Türkiye’de örneğin barolarca oturma aksiyonu yapılmasına yol açan yasal değişiklikler üzere bahislerde “Cumhur İttifakı”nın baskıyı arttırma ve “dikta özlemi” yaklaşımı sergilediğini söyledi. Erdoğan yahut Bahçeli ile görüşmesi için ”olağanüstülük” olması gerektiğini ama Türkiye’de her gün inanılmaz gelişmeler yaşandığını kaydeden Kılıçdaroğlu, yanlış yapıldığını kamuoyu önünde açıklamalarına karşın iktidar cephesince bunlara kulak verilmediğini söyledi.
Kılıçdaroğlu, son periyotta Bahçeli’nin sıkça söylediği yasal değişikliklerle “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kalıcılığı, devamı sağlanmalı” yanındaki görüşü içinse “Büyük bir saçmalık, asla sahih değil” yansısını gösterdi.
Kılıçdaroğlu, “Kasıt Erdoğan’ın ömür uzunluğu orada kalması manasına mı geliyor? Ne demek kalıcı hale gelmesi? Kalıcı hale gelmesi şu: Bir kişi zati seçildi. Velev tarafı geldiğinde parlamento zati vesayet altında, parlamentoya da gerek yok. Medya özgürlüğü diye bir şey olmaması lazım. Toplumsal medyayı da tümüyle kapatmamız lazım. Ne demek yargı bağımsızlığı yani yargıcı şayet bir partinin umumi lideri atıyorsa yargı bağımsızlığı mı olur? O yargı bağımsızlığındaki var olan kırıntıları da büsbütün yok edelim. Seçim sistemini de büsbütün değiştirelim, yeni arayışlara girelim. Erdoğan yüzde 10 da oy alsa, yüzde 80 de oy alsa Erdoğan Cumhurbaşkanı olsun. Bunun hukuksal altyapısını oluşturalım. Ben bu türlü anlıyorum. Büyük bir saçmalık. Asla hakikat değil” diye konuştu.
Türkiye’nin mevcut gidişatında tüm yaşananlarla ilgili “Dolayısıyla bütün aksiliklere AK Parti ile birlikte MHP’nin de ortak olduğunu tabir etmek isterim” diyen Kılıçdaroğlu, parlamentoda muhalefetçe yapılan itirazlar dikkate alınmaksızın iktidar cephesinin milletvekili çoğunluğuyla maddeleri hayata geçirmesi süreci bakımından ise “O çoğunluk içinde ben şunu da çok iyi biliyorum: gerek MHP’nin içinde gerekse AK Parti’nin içinde Türkiye’nin bu gidişinden rahatsız olan çok sayıda kıymetli milletvekili de var” sözünü kullandı.
CHP başkanı Kılıçdaroğlu, partisinde tekrar umumi başkanlık yarışına da sahne olacak 25-26 Temmuz’daki kurultay öncesinde Türkiye’nin siyaseti, geleceği ve CHP’yle ilgili yanıtladığı sorular şu halde:
Kılıçdaroğlu iktidarı ittifak ile mı kazanmayı öngörüyor?
VOA: CHP olarak ay ahir “iktidar kurultayı” gerçekleştireceğinizi açıkladınız. Mevcut sistemde iktidar olunması için Cumhurbaşkanı koltuğuna sahip çıkılması, seçilmesi gerekiyor. Erdoğan ismi ardında AKP-MHP halinde yüzde 51’lik bir blok var. Mevcut durumda nasıl iktidar olacaksınız?
Kılıçdaroğlu: Çalışarak olacağız. Malum “Cumhur İttifakı” ve ”Millet İttifakı” diye iki ittifak var. Cumhur İttifakı şu anda iktidar. Bir koalisyon var aslında. MHP, direkt bakan vermemekle birlikte bir koalisyon var. Bu koalisyon hem pratiklerde görülüyor hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan çalışmalarda AK Parti ile MHP işbirliğini görüyoruz. Binaenaleyh bütün aksiliklere AK Parti ile bir arada MHP’nin de ortak olduğunu tabir etmek isterim. Millet İttifakı da aslında güçlü bir ittifak. Bu çerçevede -büyük olasılıkla- yine seçimlere gidilecek. Artı yeni siyasi partiler de kuruluyor. O da bir farklı gerçeğimiz, Gelecek Parti’nin, DEVA Partisi’nin kurulması. Önümüzdeki süreç içinde nasıl bir tablo çıkar akıllıcasını isterseniz daima birlikte göreceğiz. Ancak yaşadığımız bir gerçek var: Bu sistemin Türkiye’nin iyi yönetilmesi açısından zayıf olduğunu ve bütün karar mekanizmalarının bir insana bağlanmasının Türkiye açısından çok olumsuz sonuçlar doğurduğunu hepimiz gördük ve tanığıyız. Bu tablonun değişmesi lazım. Biz de aslında bunu değiştirmeye kararlıyız.
“Tek Adam Parti Devleti’nde erken seçime Erdoğan karar verecektir, biz erkene de hazırız”
VOA: Sizce seçim planlanan 2023 yılında mı olacak yoksa bir erken seçim öngörüyor musunuz? CHP, bu erken seçime hazır mı?
Kılıçdaroğlu: Şu andan itibaren daha akıllıcası mahallî seçimlerden sonra biz umumi seçimler için bütün hazırlıklarımızı yapmış durumdayız. Her şeyimiz hazır. Tahminen bir seçim bildirgesi hazırlanacak fakat onun da bütün alt parametreleri hazırlanmış vaziyette. Biz mümkün bir baskın seçime de devrinde yapılacak bir seçime de hazır olan bir partiyiz. Bunun altını bilhassa çizmek isterim. Erken seçim olur mu? “Tek Adam Parti Devleti”nin olduğu bir rejimde doğal olarak seçime bir kişi karar verir. O kişi de malum Erdoğan… Erdoğan “Erken seçime gidiyoruz” dedikten sonra parlamentodaki AK Parti ve MHP “evet” diyecektir ve hasebiyle erken seçim kararı alınacaktır. Erken seçim kararını yasal olarak parlamento yani TBMM’nin alması gerekiyorsa da vesayet altında olması, Erdoğan’ın vesayeti altında olması nedeniyle kararı Erdoğan verecektir.
“MHP olumsuz tabloya ortak olmazsa erken seçime gidebilir, Bahçeli daha evvel bunu yaptı”
Burada bir sair tablo ortaya çıkabilir. Gelişen bütün olumsuz tabloya MHP ortak olmak istemeyebilir. O nedenle “Ben (Bahçeli/MHP) artık destek vermiyorum parlamentoda” diyebilir. O devir Erdoğan farz olarak erken seçime gitmek durumunda kalabilir.
VOA: Bahçeli sizce bu türlü bir hamle yapar mı?
Kılıçdaroğlu: Bahçeli her devir yapabilir. Bahçeli daha evvel de birtakım hamleler yaptı. Örneğin (7 Haziran 2015) seçimlerden sonra acilen açıklama yapmıştı: “Derhal bir erken seçime gitmeliyiz” diye. Sonra Türkiye’de bir seri terör saldırısı oldu ve AK Parti yüzde 49 oy aldı Sayın Davutoğlu o periyotta. Ecevit Hükümeti periyodunda de bütün kıymetli kararlar ekonomik açıdan alınmıştı. Tam o kararların olumlu sonuçları alınacakken yeniden Bahçeli bir erken seçim kararı aldı ve erken seçime gidildi. Binaenaleyh Bahçeli bu süreçte bu türlü bir kararı alabilir. Kuşkusuz bu külliyen bizim dışımızda. Sayın Bahçeli’nin alacağı karar demokratik olarak ya erken seçime gidilmesi kapısını açabilir ya da tam aksine Erdoğan’ın tercihine tutarlı olarak Erdoğan’ın mütenasip göreceği bir devir dilimi içinde bir seçim gerçekleşebilir.
Cumhurbaşkanlığı’na Kılıçdaroğlu’nun kendisi aday olacak mı?
VOA: Mevcut sistemde iktidarın kilidi Cumhurbaşkanlığı koltuğu görünüyor. Erken seçime de hazırız dediniz. Cumhurbaşkanlığı seçiminde bu kere siz aday mısınız? Şayet kendiniz aday olmayacaksanız bu hazırlıklarınız kapsamında nasıl bir aday profiliniz var?
Kılıçdaroğlu: Artık bir ittifak yapmışsanız, ittifaktaki aktörlerinden görüşlerini almadan, onların Cumhurbaşkanlığı münasebetiyle beklentilerini dikkate almadan bir karar vermeniz etik açıdan akıllıca değil. Şayet bir seçim olacaksa bu seçim sürecinde biz Sayın Meral Akşener ile, Sayın Temel Karamollaoğlu ile de, Demokrat Parti’nin Sayın Umumî Yöneticisi (Gültekin Uysal) ile de elbette oturup konuşacağız. Her parti bağımsız cumhurbaşkanı adayı çıkarabilir. Yahut “Hayır, ittifakı gerçekleştirelim ve bir tek cumhurbaşkanı adayı olsun o çerçevede seçime gidelim” denilebilir. Bugünden buna karar vermek çok güçlükle. Lakin ben şunu tabir edeyim: Cumhurbaşkanı olacak kişinin tıpkı devranda bir partinin umumi lideri olmaması lazım. Zira Cumhurbaşkanı olacak kişi parlamentoda yemin ettiği devir, Anayasa’nın gereği olarak tarafsız olacağına dair namusu ve erdemi üzerine and içiyor. Şayet siz namusunuzu ya da gururunuzu korumak isterseniz, namus ve gurur kavramı bizim için çok pahalıdır derseniz, bir siyasi partinin umumî yöneticisinin Cumhurbaşkanı olmaması lazım.
“Cumhurbaşkanı adayı siyasi parti umum lideri olmamalı”
VOA: Bu laflarınız sizin adaylığınız açısından kapıyı kapatır mı yoksa bir istifa durumu mu olur umumî başkanlıktan?
Kılıçdaroğlu: Yani dediğim üzere o, o devir kıymetlendirilir. Lakin benim görüşüm bugün de yarın da bir öteki gün de 10 yıl sonra daha da 30 yıl sonra da şayet Cumhurbaşkanı dediğimiz bir kişi, 83 milyonu temsil edecekse, bu birebir devirde bir partinin umumî yöneticisi olmamalıdır. Cumhurbaşkanının tarafsızlığı ve bağımsızlığı çok değerlidir. Zira o yargıç atayacaktır. Bir partinin umumî lideri, bir yargıç atarsa yargıya olan itimat temelinden sarsılacaktır. Bizim görüşümüz dün de böyleydi, bugün de bu türlü, gelecekte de bu türlü olacak.
“Erdoğan ömür uzunluğu orada mı kalacak, sistem nasıl kalıcı olacak, büyük bir saçmalık”
VOA: MHP Önderi Devlet Bahçeli son devirde sıkça “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi devam etmeli kalıcı olmalı” cephesinde bildiriler veriyor ve bu mevzuda diyor ki “yasal değişiklikler yapılmalı”. Sizce bu sistemi kalıcı hale getirmek için ne yapabilirler? Örneğin 7 Haziran 2015 düşünüldüğünde bu iktidar sizce seçimde değişecek mi yoksa değişmemesi istikametinde ne hamleler bekliyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Kalıcı… Biraz espri yapayım kalıcı yani gelmesinden kasıt Erdoğan’ın ömür uzunluğu orada kalması manasına mı geliyor? Ne demek kalıcı hale gelmesi? Bu sistemin Türkiye’ye verdiği zararı hepimiz bilmiyor muyuz? Bir siyasi partinin umum yöneticisi (Bahçeli), Erdoğan’ın daima cumhurbaşkanlığını savunur konuma gelmesi sahiden de bizim demokrasimiz açısından acıklı bir tablo değil midir? Ne demek kalıcı hale gelmesi? Kalıcı hale gelmesi şu: Bir kişi zati seçildi. Velev noktası geldiğinde parlamento esasen vesayet altında, parlamentoya da gerek yok. Medya özgürlüğü diye bir şey olmaması lazım. Toplumsal medyayı da tümüyle kapatmamız lazım. Ne demek yargı bağımsızlığı yani yargıcı şayet bir partinin umum yöneticisi atıyorsa yargı bağımsızlığı mı olur? O yargı bağımsızlığındaki var olan kırıntıları da külliyen yok edelim. Seçim sistemini de büsbütün değiştirelim, yeni arayışlara girelim. Erdoğan yüzde 10 da oy alsa, yüzde 80 de oy alsa Erdoğan Cumhurbaşkanı olsun. Bunun tüzel altyapısını oluşturalım. Ben bu türlü anlıyorum. Büyük bir saçmalık. Asla hakikat değil.
VOA: Bu (seçim sistemi) yasa değişikliği olarak gelirse?
Kılıçdaroğlu: Gelmedi, gelmeden bugünden görüş beyan etmek gerçek değil. Ancak bu türlü bir şey geldiği takdirde… Bununla ilgili bir çalışmanın yapıldığını biliyoruz. Nasıl bir düzenleme gelecek? Biz de bilmiyoruz lakin geldiği devir mülahazalarımızı kamuoyuyla paylaşırız.
VOA: Bahçeli ile en son ne devir görüşmüştünüz, yani siyaset konuştuğunuz mealde? Sizce Bahçeli ne devir muhalefette olmaktan vazgeçti?
Kılıçdaroğlu: Akıllıcasını isterseniz ben hususî olarak bir Bahçeli tartışması yapılmasından yana değilim. En son anayasa değişiklikleri parlamentoda görüşülürken, Bahçeli ile baş başa bir görüşmemiz olmuştu (18 Ocak 2017’deki TBMM’de yapılan 45 dakikalık görüşmeyi kast ediyor. Görüşmeyi CHP tarafı talep etmişti). O anayasa değişikliklerinin (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş) Türkiye geleceği açısından önemli meseleler doğuracağını söz etmiştim. Onun dışında Sayın Bahçeli ile oturup, rastgele bir görüşmemiz olmadı.
VOA: Sizce Bahçeli 7 Haziran 2015 gecesi “koalisyona asla katılmayacağını” söylediği beyanıyla mı muhalefette durmaktan vazgeçti?
Kılıçdaroğlu: Bilmiyorum, akıllıcasını isterseniz. Tahminen bunu Bahçeli’ye sormak lazım.
“Erdoğan yahut Bahçeli’yle görüşmeyi talep etmem, adımlarından vazgeçeceklerini zannetmiyorum”
VOA: Gündemdeki tartışmalara baktığınızda, Meclis’te de aritmetik olarak AKP-MHP ittifakı sayısal çoğunluğu var ve münasebetiyle yasal mekanizmayı o biçimde işletiyorlar ve pek çok tartışmalı düzenlemeyi yasallaştırıyorlar. Bir noktada Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ya da Bahçeli ile görüşmeyi düşünür müsünüz? Muhalefet olarak uzlaşma arayışı açısından talep eder misiniz?
Kılıçdaroğlu: Hangi açıdan? Benim Sayın Bahçeli ile ya da Sayın Erdoğan ile görüşmem için çok inanılmaz bir şey olması lazım. Aslında Türkiye, her gün harika vukuatlar yaşıyor. Benim yaptığım, yapacağımı düşündüğüm ya da yapacağım görüşmelerin Erdoğan’ı ya da Bahçeli’ye vazgeçireceğini sanmıyorum. Yani bir kişi başına, “Türkiye’de ben medya özgürlüğünü bitireceğim” diye koymuş ve bu mevzuda adımlar atmışsa, siz bunu aslında kamuoyu önünde deklare ediyorsunuz, “Bu da sahih değil, yanlıştır”. Yalnızca ben değil sivil topluluk örgütleri de bunu söylüyorlar. Erdoğan, “Hayır, inatla ben bunu değiştireceğim” diyor. Hasebiyle Erdoğan’la yapılacak bir görüşmenin Erdoğan’ın Türkiye’nin demokratik standartlarının güçlendirilmesi açısından bir adım atacağına asla inanmıyorum. Tam bilakis bugün var olan ağırlıkları süreç içinde büyüterek yoluna devam etmek istiyor. Esasen Bahçeli de bu türlü bir tablodan yana. Hasebiyle da ikisinin parlamentoda çoğunluğu var. O çoğunluk içinde ben şunu da pek iyi biliyorum: gerek MHP’nin içinde gerekse AK Parti’nin içinde Türkiye’nin bu gidişinden rahatsız olan çok sayıda pahalı milletvekili de var.
“İktidar güç kaybediyor, 2023’te Cumhuriyet demokrasiyle taçlanacak”
VOA: CHP, bir güruh tanımlama yapıyor, ”diktatörlük” de bunlardan birisi. Türkiye, bu işaret ettiğiniz ”sosyal medyayı kapatan, baroları çoklu baro sistemine dönüştüren ve misal pek çok düzenlemeyi de raftan indirmeye hazırlanan” bir iktidarla nereye gidiyor?
Kılıçdaroğlu: Dikta idaresi giderek ağırlığını arttırıyor. Ancak şöyle; topluluğun değerli çoğunluğu, yüzde 50’sinden fazlası demokrasiden yana hal aldı. Bunun en besbelli örneği de İstanbul seçimleri. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) bile manipüle edilerek İstanbul seçimlerini birebir zarfın içine konan 4 kağıttan, 4 oy pusulasından üçünü beğenilen sayıp, birini geçersiz sayan akıl dışı bir karar üzerine İstanbul seçmeni “Öyle bir rezalet olmaz” dedi ve 13 binlik farkı 800 bine çıkarak gerekli dersi verdi. Şu bir gerçek, demokrasi kültürü artık dokularımıza işledi. Çocuklarımız hangi yaşta olursa olsun aile içinde demokrasiyi savunmaya başladı. Biz etrafımızda de, mahallemizde de, apartmanımda da demokrasiyi savunmaya başladık. Biz demokrasi kültürünü bir manada özümsedik. Münasebetiyle ağırlıkçı idareler, iktidarda kalmak için, kendi iktidarlarını mütemadi kılmak için maddelerle oynayacaklar, pres yapacaklardır medyayı susturmaya, ele geçirmeye çalışacaklardır. Medyayı ele geçirdiler, büyük kısmı denetimleri altında. lakin o medya, medya değil. AK Parti’ye yahut MHP oy veren vatandaşlar, gidip o gazeteleri almıyor. Zira o gazetelerin yanlı olduğunu biliyor, o televizyonları da izlemiyor, onların da yanlı olduğunu biliyor, verdikleri haberlerin de hakikat olmadığını biliyor ve binaenaleyh güç kaybediyorlar. Yani bütün imkanları kullanıyor, devletin bütün imkanları kullanılarak güç kaybediyorlar. Nereye gidecek? 2023 yani Cumhuriyet’in 100’üncü yılında biz bu devlette halkımıza kelam verdik Cumhuriyet’i demokrasiyle taçlandıracağız.
Neden CHP’nin muhalefet çizgisini sertleştirmesinden yana değil?
VOA: Ana muhalefet partisi bugün iktidarca terör örgütü ile eşdeğer tutuluyor, bu türlü açıklamalar yapılıyor. Hangi aşamada siz muhalefet çizginizde örneğin sine-i millete dönmek üzere muhalefet stratejinizi sertleştirmeyi düşünürsünüz?
Kılıçdaroğlu: Biz nabız tuttuk, topluluk arbededen yana değil. Biz nabzına, topluluğun beklentilerine nazaran bir siyaset oluşturmak zorundayız. Mesela sine-i millete döndünüz, tahminen Erdoğan en çok bunu velev, yine bir seçim yapalım der. Seçime girmeyecek misiniz, gireceksiniz. Niçin sine-i millet? Hangi münasebetle? Parlamentoda bir milletvekili kalsak bile o kürsüden demokrasiyi savunmamız gerekiyor. O kürsüyü bir hak kürsüsü olduğunu, o kürsüden milletin problemlerinin lisana getirilmesi gereken bir kürsü olduğunu bizim anlatmamız gerekiyor. Sivil topluluk örgütleri ve meslek kuruluşları için yeniden demokrasiden yana, hukuktan yana, hukukun üstünlüğünden yana hal takınmaları gerekiyor. Tekrar o kürsüden bizim yargı üzerindeki vesayetin kaldırılmasını, yargının bağımsız olmasını, kozmik hukuk kurallarına nazaran karar vermesi gerektiğini, Yargıtay’ın, Danıştay’ın, duruşmalar, istinaf mahkemelerce, Anayasa Duruşması’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne koşut kararlar alması gerektiğini, hapishanelerde gazeteciler olmaması gerektiğini bizim seslendirmemiz gerekiyor. Bunları seslendireceğimiz alanlardan birisi de Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsüdür. Zira o kürsüde yaptığımız her konuşma Meclis tutanaklarına geçiyor. Ben gelecek kuşaklara da bu CHP ne yapmış, parlamentoda o pres periyotlarında neler söylemiş diye bakacaklardır. Araştırmacılar, gençler, çocuklar bir formda bakacaklardır.
“İktidar ve ortağı CHP’li belediyelerin muvaffakiyetini sindiremediler”
VOA: Şahsınız dahil fezlekeler geliyor. “Meclis’te tek vekil kalsak bile devam edeceğiz” dediniz. Bir yandan da yerelde, HDP’ninki üzere toptan formda değil lakin teker teker belediye başkanlıkları da gayede görünüyor. Mesela artık en son Rize’deki tek belediyeniz Fındıklı Belediye Başkanı’nın maksatta olması üzere. Bu adımlar sizce CHP’yi nasıl bir muhalefet etsin diye yapılıyor?
Kılıçdaroğlu: İktidar ve onun koalisyon ortağı, CHP’li belediyelerin muvaffakiyetini içlerini sindiremediler, pandemi periyodunda yasaklar getirdiler. Vatandaşların bağış olarak açılan banka hesaplarına yatırılan paralarına bile el koydular. Bütün bunlar herkesin gözünün önünde oldu. Belediye başkanlığını iş yapamaz, hizmet yapamaz konuma getirmek istiyorlar. Mütemadi denetlemek istiyorlar. Lakin bütün bunların hepsi yaşanırken belediye lideri arkadaşlarıma şunu söyledim: Presler ne olursa olsun, bir, asla şikayet etmeyeceksiniz. “Vay efendim elim bağlandı, kolum bağlandı. Hizmet yapamadım” demeyeceksiniz. Siz bütün olumsuz tabloya karşı halka umut vereceksiniz ve onlara yardım edeceksiniz. Bu yapıldı. Tamamı. Beş maskeyi dağıtamayan devasa bir saray iktidarı, zira devletin bütün kurumları ona bağlı. Lakin biz 5 maskeyi değil, 5 bin maskeyi değil, beş yüz bin maskeyi değil, milyonlarca maskeyi milyonlarca insana fiyatsız dağıttık. Bu bizim gücümüzü gösterdi ve vatandaş şunu gördü: Evet bunlar beş maskeyi bile paralı dağıtamadılar. Parasız esasen hiç dağıtamadılar. Ancak CHP’li belediyeler bütün ağırlıklara rağmen ellerinden gelen bütün eforları gösterdiler. Evet gösteriyoruz. Bugün bizim belediyelerin çabucak acilen tamamı denetleniyor. Bir tarafta bir şikayeti, isimsiz ihbar mektubu olması bile yerinde. Sıradanda isimsiz olunca sürece konulmaması yazım. İsimsiz bir ihbar mektubu yahut bir isim var lakin ismin kim olduğu anlaşılan değil. Çabucak derhal soruşturmalar açılıyor, İçişleri Bakanlığı kontrol elemanları gönderiyor. Teftişten kaçmıyoruz.
S. Demirtaş’ın tutukluluğu: ”Türkiye’de demokrasinin olmadığını gösteriyor”
VOA: Bir farklı muhalefet partisi liderleriyken tutuklanmış iki eş umum yönetici var. Siz kendi üzerinizde bu baskıyı şahsî olarak nasıl hissediyorsunuz? Türkiye’de muhalefet yapmak, muhalefet başkanı olarak ne düşünüyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Bir kişinin konumu ne olursa olsun, velev sade vatandaş, isterse bir siyasi partinin umumî lideri olsun siyasi görüşlerinden ötürü tutuklanmasını asla hakikat bulmam. Hele de 21’nci yüzyılda. Bir siyasi partinin umumi yöneticisi, eline silah alıp birisini öldürmemiş, sokağa çıkıp kişileri dövmemiş, bir noktaya bomba atmamış. Bir kişi niyetlerini söylemiş. Siz fikirlerini söyledi diye bir kişiyi yakalayıp haksız, hukuksuz halde mahkemelerce tahliye kararı vermesine rağmen, bir sair dava uydurup onu içerde tutuyorsanız, bu Türkiye’de demokrasinin olmadığını, adaletin olmadığını, yargının vesayet altında ve basınç altında olduğunu gösteriyor. Gerçek bu.
“İktidar kendi ayağına kurşun sıkıyor, bu sistem dikta hasreti düzeni”
O nedenle hapishanelerinde gazeteciler, sivil topluluk örgütleri başkanları, Harp Mektebi mekteplileri, avukatlar olan, siyasi niyetleri hasebiyle kişilerin haksız, hukuksuz mahkum edildiği bir nizam demokratik bir nizam değildir. O nizam, dikta idaresi hasreti içinde olanların sistemidir. Bir basınç nizamıdır.
“Kılıçdaroğlu mahpusa girecek denilince sesimizi çıkarmayacağız zannediyorlar”
VOA: Bu sistemde ana muhalefet önderi olmak ne hissettiriyor?
Kılıçdaroğlu: Keşke mümkün olsaydı da Türkiye’nin daha farklı sıkıntılarını tartışabilseydi. Örneğin Türkiye ortamında nasıl çok daha güçlü bir hale gelebilir? Türkiye’nin üniversiteleri nasıl haber üreten kurumlar haline gelebilir? Üniversiteleri her türlü niyetin özgürce tartışıldığı kurumlara nasıl dönüştürebiliriz? Eğitim sistemi nasıl olmalıdır, daima birlikte bir araya gelelim, eğitimcilerin, pedagogların görüşünü alalım ve bunlar Türkiye’yi 21’nci yüzyılın yıldızı haline nasıl getirebilir? Türkiye’nin tarlalarını yani her meydanda üretim iktisadını nasıl ayağı kaldırabiliriz? Keşke bunları tartışabilseydik. Lakin biz bunları değil, karabasan üzere topluluğun ve Türkiye’nin çöken bir pres idaresinin getirdiği ortamda, vatandaş nasıl nefes alabilir bunun arayışı içindeyiz. O pres yalnızca vatandaş üzerinde değil, bizim üzerimize de var esasen. Yazıyorlar: “Kılıçdaroğlu bakalım ne devir mahpusa girecek, yakında dokunulmazlığı kalkacak?” Zannediyorlar ki bunlar yazıldığında biz geri adım atacağız ve binaenaleyh sesimizi çıkarmayacağız. Tam bilakis her türlü hukuksuzluğun üstüne kararlılıkla gitmek zati bizim hizmetimiz.
CHP’de parti içi tartışmalara “Partiyi yıpratmayalım” uyarısı yaptı
VOA: Siz “vatandaşlar arbede istemiyor” diyerek kamuoyu çalışmalarınız neticesi olarak bir muhalefet stratejisi oluşturuyorsunuz ve belediyeler başta olmak üzere bir idare şeklini belirliyorsunuz. Fakat bu CHP tabanında bir tartışmaya yol açıyor. Parti içinde muhalefet şekliniz konusunda farklı beklentiler oluyor. CHP’yi yöneten kişi olarak bu dengeyi kurmak, o muhalefet çizgisini belirlemek, güç mu CHP’yi yönetmek?
Kılıçdaroğlu: Sahihtir, CHP yönetmek kolay değil. Lakin aslında kolay. Çetin değildir. Her kanıya hürmet göstermek zorundasınız. Biz üniversitelerde ve medyada her türlü tasavvur özgürce tartışılsın derken; CHP’nin Parti Meclisi’nde yahut kurultaylarında “Hayır efendim her mütalaa özgürce tartışılmasın yalnızca umumi yöneticisinin söylediği olsun” derseniz o devir kendi içinizde çelişirsiniz. Bu hakikat olmaz. CHP’nin Parti Meclisi’nde de, kümesinde da, vilayet liderleri, ilçe liderleri, belediye liderleri içtimalarında da, arkadaşlarımız kanılarını özgürce söz ederler. Velev diyelim ki herkes 10 dakika konuşacaksa, idaresi eleştiren bu arkadaşlara daha uzun müddet veririm. Zira olur ya bizim bir eksiğimiz, cürmümüz olabilir. Biz her halükarda onları dinlemek ve ona nazaran bir yol haritası belirlemek zorundayız. Fakat şuna dikkat ediyorum, bütün arkadaşlarım da dikkat etmeli: Her türlü fikir partinin kendi içinde özgürce tartışılmalıdır. CHP’nin dışında partiyi yıpratacak tartışmaları sahih bulmuyorum. Oturur kendi aramızda konuşuruz. Dışarıya çıktığımız vakit da konuşmalarınızı yaptık, niyetlerimizi tabir ettik, yol haritamızı belirledik ve bu yol haritası çerçevesinde yolumuza devam edeceğiz dememiz gerekiyor. Kamuoyu önünde her baştan bir sesin çıkmasını yanlışsız bulmuyorum.
“Belediyeler örneğinde demokratik yollarla çalışarak iktidarı kazanacağız”
VOA: Artık “çalışarak iktidar olacağız” dediniz ancak bu mevzuda önemli dertler var, nasıl olacak bu iş, nasıl bir muhalefet stratejisiyle olacak diye. Bu pres nizamı ve diktatörlük olarak tabir ettiğiniz tertipte nasıl olacak?
Kılıçdaroğlu: Demokratik yollarla, bütün değişimi demokratik yollarla gerçekleştireceğiz. Türkiye’de halkın sağduyusuna güveniyorum. Halkımız eğrisiyle doğruyu birbirinden ayırabilecek bir birikimi olan bir kitle. Bir yanlışlık varsa evvel yanlışlığın düzeltilmesini velev. Biz demokratik yollarla nasıl değiştireceğiz? Neyi, nasıl yapacağımızı anlatarak…
CHP tenkit kültüründen gelmiş ve eleştiriyi çok önde tutan bir parti. Bugüne kadar o denli bir gelenekten gelmiş tutumumuz da var. Lakin dikkat ederseniz son yıllarda biz tahliller üzerinde çok fazla duruyoruz. Tahlilleri topluluğun önüne koyuyoruz. Pandemi sürecinde yaptığım üç basın içtimasında da bu ekonomik ve siyasal buhran periyodunu nasıl aşacağımıza dair tahlillerimizi söz ettim. Topluluğa anayasa değişikliği, demokratik parlamenter sistem ve yargı bağımsızlığından yola çıkarak, Ulusal Vergi Konseyi’ne kadar bütün ayrıntılarıyla bildiriler verdim. Binaenaleyh CHP iktidarında, neyin nasıl yapılacağını, ana unsurlar ve hangi münasebetlerle belirlendiğini topluluğun önüne koymalıyız. Yani meseleleri tartışan ancak birebir devranda tahlilleri de öğreten bir parti anlayışıyla yola çıktık. İstanbul seçimlerini de, başka büyükşehir başkanlıklarını da bu stratejiyle kazandık.
VOA: “Bu strateji bize seçimi kazandıracak” mı diyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Muhakkak. Demokratik yollardan bize seçimi kazandıracak. Başkaca bu stratejinin umumi bir kabulü olduğunu da görüyoruz. Örneğin demokratik parlamenter sistemi savunan yalnızca ben değilim. Âlâ Parti de, Saadet Partisi de, DEVA Partisi de, Gelecek Partisi de, Demokratik Parti de savunuyor. Hasebiyle demokratik yollardan Türkiye’de bir iktidar değişimini gerçekleştirmenin bana nazaran önkoşulları büyük ölçüde hazır. Seçim bekliyoruz.
Davutoğlu ve Babacan konusunda: ”Geçmişi kan davasına dönüştürmeyelim”
VOA: Ahmet Davutoğlu’yla Gelecek Partisi, Ali Babacan’la DEVA Partisi olarak bakıldığında, CHP tabanında bunları “AKP’nin hatalarına ortak olmuş kesimler” diye görenler var. Bu partilerle nasıl bir ittifak kurabilirsiniz, AK Parti’nin iktidarlarında çok üst kademelerde vazife almış, pratiklerinde imzası olan bu isimler ile diye soruluyor?
Kılıçdaroğlu: Şöyle, bugünden bugün ittifaklar yahut ittifak için bir görüş ortaya koymak akıllıca değil. Evvel bir seçim kararı alınması lazım. Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin örgütlenmeleri devam ediyor. Pandemi periyodunda pürüzler çıkmıştı, artık köstekler büyük ölçüde kalktı. Örgütlenmeye çalışıyorlar. Şu gerçeği unutmamak gerekiyor: Geçmişe ait muahezeleri, şayet gelecek açısından size sağlıklı bir tabloda yapabiliyorsanız ve geçmişte olanları bir kan davasına dönüştürmüyorsanız geleceği iyi inşa edebilirsiniz. Ben Sayın Babacan’ın da Sayın Davutoğlu’nun da devlete iyi hizmetler yaptığını biliyorum, görüyorum. Belli başlı önemli periyotlarda aksaklıklar olduğunu biliyoruz. O aksaklıkların onlardan değil büyük ölçüde Erdoğan’dan kaynaklandığını da biliyoruz. O gerçekler de bir halde gün yüzüne ağır ağır çıkmaya başladı. Benim açımdan önünüze koyduğunuz amaç kıymetli. Gaye nedir? Gaye, herkesin huzur içinde yaşayabileceği, fikrini özgürce tabir edebileceği bir Türkiye inşa etmektir. Türkiye’yi inşa edeceğimiz bu süreçte kim bir tuğla koyarsa, bence çocuklarına, torunlarına en şık mirası bırakmış olacaktır.
“İyi bir gelecek inşa etmek” için ittifak bildirisi
”Gelecekteki Türkiye’de özgürce yaşamak, özgürce tasavvurlarını söz etmek, kişi başına gelirin arttığı, herkesin üretime katıldığı, üretimin çok değerli olduğu, Türkiye’nin kendi yerinde değil dünyada bir yıldız olarak güvenebileceği bir Türkiye inşa etmek için ben bu mücadeleyi yaptım. Bu savaşa ek verenler, hepsi bir araya geldi. Yalnızca benim gücüm değil bu güç hepimizin ortak gücüdür” diyebileceğimiz bir ortamı yaratacağız. Şayet bu ortam yaratılabilirse, bence Türkiye’de demokratik usullerle Cumhuriyet’i demokrasi ile taçlandıracağız.
HDP sorusu: “Bölünmeye değil birlikteliğe gereksinim var”
VOA: Saydığınız partiler arasında HDP’nin ismi geçmedi. Meclis’in üçüncü büyük partisi HDP. Fakat ittifak ortağınız Uygun Parti’nin de tavrı belirli. HDP’yle CHP arasında zımnî bir ittifak olduğu argümanı ortaya atılıyor. HDP’yle ilginizi nasıl şekillendirmeyi planlıyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Aramızda saklı bir ittifak var mı, yok mu? Bunu Sayın Mithat Sancar tabir etti, “aramızda bilinmeyen bir ittifak yok” dedi. Akıllıca. Aramızda bilinmeyen kapaklı bir ittifak yok. Lakin HDP’nin kitlesi de demokrasi istiyor. Onlar da iktidarın, presçi bir idarenin Türkiye’ye zarar verdiğini onlar da görüyorlar. Hasebiyle bizim belediye yöneticilerimize HDP tabanından yüzde 100 olmamakla bir arada tabanından önemli bir destek geldiğini de biliyoruz. Ancak keşke… Siyasi partiler ne velev? Her vatandaş kendilerine oy versin isterler. Ben AK Parti tabanından da oy isterim. AK Parti’ye oy veren kardeşlerim CHP’ye oy versinler isterim. Neden? Şayet sen çocuğunun karnını doyuramıyorsan, üniversiteyi bitiren oğlun/kızın işsiz ise, 18 yıldır iktidardalar ve 18 yıldır bu memleketin kaynakları götürüp Londra’daki bir avuç tefeciye teslim ediyorlarsa, Türkiye’yi faizcilere teslim ediyorlarsa benim kadar AK Partili de rahatsız olması lazım. Münasebetiyle HDP, Düzgün Parti, Saadet Partisi, MHP, AK Parti diye bir ayrım ile değil her siyasi partinin maksadı nedir, iktidar olmaktır. Her siyasi parti vatandaştan oy velev. Bunları partiler bağlamında bir araya getirdiğinde, tabanları da güya yüzde yüz önderlerince söylendiği üzere hareket edecek diye bir kural yoktur.
Demokrasiden yana olan bütün güçlerin ortak, birlikte hareket etmesi lazım. Ayrışmaya değil, bölünmeye değil birlikte yaşamaya gereksinimimiz var. Bu çerçevede bakıyoruz. HDP’nin zati parlamentoda kümesi var. HDP’yi söz etmedim, Millet İttifakı’na dahil olmadığı için ismini geçirmedim. HDP de Türkiye’nin saygın partilerinden birisi.
Kariyer amacı sorusu: “Ülke için yapmayı istediğim çok şey var”
VOA: Burada 12. kattaki makamınızda umumi yöneticiler tablosuna baktığımızda, İsmet İnönü haricinde, 2010 yılından bugüne umum başkanlık yaptığınız düşünüldüğünde “ikinci en uzun periyodik CHP lideri” sıfatını almış durumdasınız. Şayet tarihlerde cürüm yapmıyorsam. Kurultay itibariyle CHP’deki vazifeniz açısından ne düşünüyorsunuz? Ferdî kariyeriniz açısından planlamanız nedir?
Kılıçdaroğlu: Açıkçası ferdî açıdan kariyer niyetim olmadı. Fakat memleket için düşündüğüm, yapmayı istediğim çok şey var. Demokrasilerde uzlaşma kültürü çok değerlidir. Uzlaşma kültürü hem parti idaresine hem il/ilçe başkanlıklarına yani tabana yayma üzere bir amacım var. Bunun yanı sıra Türkiye’nin önemli sıkıntıları var ve bu sıkıntıların tahliline yönelik önemli gayretlerin harcanması gerektiği tarafında bir gayem var. Bir gayem daha var: Demokrasilerde olması gereken her umum yöneticinin yeni umum yönetici adaylarına imkan sağlama mecburiliği var ve binaenaleyh bizim milletvekillerimizin yahut partililerimizin içinde bana nazaran umumî başkanlık yapabilecek çok pahalı arkadaşlarımız var. Bunlar bölgesi ve devranı gelince elbette aday olacaklardır. Kendi görüşlerini partililerimiz de bir araya gelip konuşabileceklerdir.
Koltuğunu nasıl bir adaya devretmek istiyor?
Benim bu hususta istediğim: Bir, sahiden topluluğun her kısmıyla sıcak ve samimi ilgi kurmak. İki, CHP’nin tarihini çok iyi bilmek. Üç ismimiz Cumhuriyet Halk Partisi, halkın partisi olduğumuzu asla unutmamak, belirli bir etrafın, zahir bir kümenin değil halkın partisi yani apartman hizmetlisinden tutun, işsiz bir insandan tutun sanayiciye kadar, üniversitedeki hocayı tutun anaokulundaki talebeye kadar, konut bayanından tutun çalışan bayanlara kadar, orman köylüsünden tutun sendikalı emekçiye kadar bütün problemleri bilmek, özgürce tartışmak ve tahlil üretmek. Dış siyasette da barış eksenli bir politikayı sürdürebilmek. Bu ana prensipler içerisinde, eksende yeni arkadaşlarımız kesinlikle çıkacaktır.
CHP Umumi Başkanlığı’na devam kararında parti örgütünü işaret etti
VOA: Lakin bu kurultayda sizi mi göreceğiz umumî yönetici olarak?
Kılıçdaroğlu: Bilmiyorum. Tahminen bu kurultayda arkadaşlar çıkar. Aytuğ Atıcı aday olacak, benimle geldi görüştü ve adaylığını söz etti. Ben de memnuniyetimi kendisine tabir ettim ve çalışması gerektiğini söyledim. Aytuğ beyefendi hem Mersin’de milletvekilliği yaptı, akademik dünyadan geliyor, iyi bir sağlıkçı. Parti mektebimizde uzun mühlet hizmet verdi ve gösterdiği uğraşları da hürmetle anmam gerekiyor. Binaenaleyh önümüzdeki süreçte göreceğiz.
VOA: Bunun netleşmesi için soracağım, umumi başkanlığı, siyaseti bırakma noktası için bir amacınız var mı? Ben şurada yoruldum ya da şurada tamam derim dediğiniz bir maksadınız var mı?
Kılıçdaroğlu: Benim değil aslında örgütün bu bahiste nabzını tutmak gerekiyor. Örgüt, şayet bu bahiste “evet, bir diğer adaya gereksinimimiz var” dediği anda biz hizmetimizi mahalline getiririz.
Cumhuriyet
