Gelişmeleri pahalandıran Milletlerarası Gevenlik Analisti Dr. Kaan Kutlu Ataç, ABD’nin tarihî olarak kendisini konumlandırdığı istisnai noktada artık bulunmadığını söyledi. Ataç’ın, Cumhuriyet’in sorularına verdiği cevaplar şöyle:
– Kongre baskınına hangi gözle bakmamız lazım?
Amerikan toplumu, 11 Eylül travmasının akabinde, “dünyanın en eski ve büyük demokrasisinin” nasıl kırılgan bir yer üzerinde olduğunu gördü. Amerikan hayat usulünün ve kıymetlerinin simgesi olan Capitol Hill’de (Kongre) 6 Ocak’ta 7 saat boyunca terör karar sürdü.
– Olayları tarihi açıdan nasıl pahalandırmak gerekir?
Amerika’nın kuruluşunun en temel nitelikleri, İngiliz Puriten anlayışının temsilcisi John Winthrop’un 1630’da verdiği bir dini hutbeye dayanır. Baskın sırasında çekilen ve “Kongre’nin ateşe verildiği” hissi uyandıran fotoğraf, göstericilerin bayrakları, Amerikan iç savaşını akla getirdi. Bu manzaralar de dini hutbenin tam zıddının ömür bulmuş haliydi. Yaklaşık 400 yıldır Amerikan ülküsünün teolojik simgesi olan ve İncil’de bahsi geçen “tepenin üzerindeki şehir” analojisiyle özdeşleşen Capitol Hill’in (Mabed Tepesi) kendi vatandaşları tarafından kanlı bir işgale sahne olmasının Winthrop’un düşlerini de bir kâbusa döndürdüğüne kuşku yok. Kongre’deki kanlı baskın, ABD’nin kendisini konumlandırdığı ilahlar katındaki biriciklik statüsünden, başka ölümlülerin kategorisine indirilmesine neden oldu. Amerika’nın, temsil etmekten gurur duyduğu liberal demokratik nizam, şahsen kendi liderlerinin teşvik ettiği anti-demokratik ve popülist ötekileştirici siyasetin kurbanı olmuştur.
– Biden’ı neler bekliyor?
Biden idaresinin iç siyasette karşılaşacağı en büyük sorun, toplumunda yaşanan ve artık literatüre giren Trumpizmin bir özelliği olan derin kutuplaşmanın ortadan nasıl kaldırılacağıdır. Biden, başkanlığının birinci periyodunda gücünü iç siyasetteki bu derin ayrımlaşmaya, tesirini gün geçtikçe artıran ekonomik sıkıntılara yönlendirecek. Artık bir gelenek olan “ilk 100 gün”lük icraatların siyasetin nasıl şekilleneceğine dair işaretler vermesini bekleyebiliriz.
– Yaşananlar Amerikan siyasetini nasıl tesirler?
Siyasi yelpazenin en azından faal bir kısmı, milis kümelerin Amerikanın bir modülü olmasından şad. Trump’ın başkanlık seçimini oylarını büyük oranda artırarak seçimi kaybetmiş olması, gelecek seçimlerde kimi siyasetçilerin Trumpizmin bu kazanımından yararlanma ihtimalini güçlendiriyor. Silahlı gruplar-milislerin bundan sonraki Amerikan siyasetinde cazibesi yüksek stratejik bir araç olarak kullanıldığını görmek şaşırtan olmayacaktır. Biden’ın çok sağ kümelerin bu kazanımını büsbütün geriye döndürmesi en azından yeni Amerikan normalinde güç bir iş.
– Biden dış ilgiler ve Türkiye’ye nasıl bakıyor?
Bilhassa NATO ittifakının varlığının ve gücünün şahsen Trump tarafından sorgulanmış olması, Biden’ın, memleketler arası güvenlikte ABD’nin müttefiklerinin itimadını yine nasıl geri kazanabileceği konusunu kıymetli kılıyor. Gerçekten Trump devrinde Türkiye ile bağların “tarihi dip” noktasında olması Türk-Amerikan münasebetlerinin geleceği açısından yaşamsaldır. Washington’da gerek resmi gerekse akademik / entelektüel etraflarda Türkiye’ye bakışın önemli aksilikler içerdiği bir sır değil. Yakın geçmişte Türkiye’nin ulusal çıkarlarının korunması tarafında Ankara’nın siyasetinin aykırısı bir çizgide olan IŞİD ile uğraşta terör örgütü YPG/DYP ile yakın işbirliği sergileyen Brett McGurk’ün Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu konuma atanmış olması da kıymetli bir göstergedir.
Bu ortada medyada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim sonrası telefonuna Biden’ın şimdi dönüş yapmadığı tarafında haberler olduğunu belirtmek gerekir. Biden’in, ABD’nin güçlü ittifak ilgileri içerisinde olduğu ülke başkanlarının tebrik telefonlarına karşılık verdiği biliniyor. Üst seviye Türk yetkililerin bilhassa son haftalarda ABD’ye yönelik sıkıntıların diyalog ve işbirliğine yönelik davetlerine net bir karşılık alınamadığı da gözden kaçırılmaması gereken bir konu.
Cumhuriyet
