Pandemiyle birlikte başlayan ve yanlışsız noktada gereğince konteyner olmamasıyla büyüyen konteyner krizi, kesimin iki kıymetli leasing devinin öngörülerine nazaran – bu yıl görülecek rekor yeni üretime karşın – 2022 yılına uzayabilir.
Konteyner leasing şirketleri Triton International ve CAI Intenational, nisan ayında birinci çeyrek sonuçlarını açıklarken “Konteyner kapasitesi yetersiz olmaya devam ettikçe, konteyner kiralayıcıları için kârlı bir yıl olacağı” beklentisini paylaştı. Freight Waves haberine nazaran, iki şirket de arzın yetersiz olması nedeniyle fiyatların yükseldiğine dikkat çekerek bu durumun muhtemelen 2022’ye de sarkarak leasing performansına olumlu tesir edeceğine işaret etti. CAI International CEO’su “Deniz nakliyeciliği yapan şirketlerin şu anda gayret ettikleri konteyner kıtlığınına ait bir rahatlama beklentileri yok. Yani bizim için görünüm en az yıl sonuna kadar ve muhtemelen 2022’ye de sarkacak halde, oldukça iyi görünüyor” diye konuşuyor.
TOPLAM KAPASİTE YÜZDE 6-8 ARTABİLİR
Dünya gazetesinden Hilal Sarı’nın haberine nazaran, dünyadaki toplam konteyner üretiminin yaklaşık yüzde 80’i yalnızca üç Çinli şirketten geliyor: CIMC, DIC ve CXIC. Üretimde rekor büyüme var ve konteyner bölümünü yakından izleyen Drewry datalarına nazaran bu yıl dalın toplam yeni konteyner üretiminin geçen yıla nazaran yüzde 52 artacağı varsayım ediliyor. İddialar bu rekor artışın toplam konteyner kapasitesini yüzde 6 ila 8 artıracağı istikametinde. Fakat konteyner çok süratli üretilebilen bir eser değil ve üretim yatırımlarının vakit alması, kapasite kısıtını gereğince süratli bertaraf etmeyi zorlaştırıyor.
BU YIL ÜRETİMDE REKOR GÖRÜLECEK
Birinci çeyrekte 1,4 milyon TEU konteyner üretimi ile çeyreklik üretim bazında tarihi bir rekor kırıldığını aktaran Drewry Shipping Consultans iddialarına nazaran global konteyner hacmi 2020’de yüzde 5,8 artışla 45,7 milyon TEU’ya yükseldi. Birinci çeyrekteki üretim 2020 son çeyreğe nazaran yüzde 10’un üzerinde, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 21’lik bir artışa denk geliyor. Rekor birinci çeyrek üretimin akabinde Drewry yılın 4,7 milyon TEU üretimle kapatılacağı görüşünde.
Drewry’den konteyner ekipmanları kıdemli analisti John Fossey “Mevcut üretim faaliyetine nazaran toplam 2021 üretiminin 4,7 milyon TEU’yu geçebileceğini öngörüyoruz. Bu en son 2018’de görülen 4,42 milyon TEU’luk rekorun da üzerine çıkılacağı, geçen yılki 3,1 milyon TEU’luk üretime nazaran yüzde 52’lik bir artış kaydedileceği manasına geliyor” diye açıkladı. Yıl sonuna kadar tüm üreticilerde üretim kapasitelerinin dolu olduğunu belirten Drewry, birinci çeyrek üretiminin yüzde 90’ının 40ft yüksek kübik konteynerden oluştuğu bilgisini verdi.
YENİ ÜRETİMİN YÜZDE 45’İ ESKİYEN KONTEYNERLERİ YENİLEMEYE GİDİYOR
Yeni konteyner üretimi yalnızca artan talebi karşılamak için değil, 15 yıllık ömrünü dolduran konteynerlerin yerini doldurmak için de gerekiyor. The Load Star tahlilinde dalda genelde konteynerler için 15 yıllık bir hayat biçildiği belirtilerek 2005 ve 2009 yılları ortasında üretilen konteynerlerin büyük bir kısmının faliyet hayatının yakında sona ereceği belirtiliyor. Bu yılki rekor üretim getiren siparişlerin yüzde 45’inin yenileme gereksinimlerine gittiğini belirten Fossey, 2000’li yılların sonunda çok fazla üretim gerçekleştiğini ve yeni üretimin yenilemeye gidecek hissesinin gelecek yıl ve 2025’e kadar yüzde 60’ın üzerine çıkacağını aktarıyor.
LİMANLARDAKİ SIKIŞMA YENİ KAPASİTEYLE ÇABUCAK ÇÖZÜLMEZ”
Denizcilik bölümüne danışmanlık yapan Drewry’den konteyner analisti Fossey de konteyner leasing şirketleriyle birebir fikirde: “Bu rekor üretim de muhtemelen şu anda dünyadaki birçok denizcilik şirketi ve brokerin çaba ettiği akut konteyner kısıtlarını hafifletemeyecek. Korkarım arz kısıtı yıl sonuna kadar devam edecek.”
Fossey, taşıyıcılar yeni kapasiteye sahip olsa da, limanların bu kapasite artışına ayak urdurmasının da vakit alacağını belirterek şu değerlendirmeyi yapıyor: “Liman operatörlerinin yeni çalışan alıp eğitmesi vakit alıyor. Ayrıyeten bunun gerisinde limandan ana kara içlerine demiryolu ve karayolu nakliyatında da pandemi nedeniyle işgücü sıkıntıları yaşanıyor. Bu da gelen ithalatın limandan daha süratli alınmasını daha da güçleştiriyor.” Fossey limanlardaki sıkışmanın yıl sonuna kadar devam edeceğinin çok bariz olduğunu belirterek konteyner döngü müddetlerinin COVID-19 öncesi düzeylere geri gelmesi gerektiğini söyledi ve ekledi: “Ancak bu büyük olasılıkla yıl sonuna, muhtemelen de 2022’ye kadar gerçekleşmeyecek.” Drewry öteki bir ayrıntıya da dikkat çekti: Aslında ticareti ve büyümeyi destekleyecek filolarda kâfi ekipman var ama bu konteynerler ‘yanlış yerlerde’.
Kriz nasıl başlamıştı? Evvel COVID-19 nedeniyle 2020’nin başlarında birçok taşıyıcıda sefer iptalleri oldu. Sonra global iktisattaki iyileşme ve gecikmiş talep bilhassa Asya’dan Batı’ya siparişlerde çok sert bir artışa neden oldu ve Çin’den dolu çıkan konteynerler tekrar Asya’ya boş döndü. ABD üzere ülkelerin boş konteyner çıkışına müsaade vermemesi ise esasen sıkışıklık yaşanan limanlardaki trafiği daha da sıkıştırmış oldu.
ENFLASYONEL BASKI DA YARATIYOR
Konteynerin yetersiz olması, hem konteynerin kendi fiyatını hem de navlunu tüm dünyada yükseltiyor. Yeni konteyner fiyatları geçen yıla nazaran yüzde 90 artmış durumda. 40fit yüksek küp (HC) bir konteynerin fiyatı 2021’de 6.160 dolar civarında. Kısıtlı üretim kapasitesi konteyner lease müddetlerini de uzattı. Fossey geçmişte 9-10 yıllık olan konteyner lease müddetlerinin 15 yıla kadar uzadığına şahit olduklarını aktardı. Navlunda yaşanan artışlar da ABD’de 2012’den bu yana görülmemiş enflasyon oranlarına neden oldu.
Cumhuriyet
