Olağanda uzun yıllara ve kapsamlı testlere muhtaçlık olan aşı üretim sürecinde bilim insanları 12-18 aylık bir süreç öngördüklerini daha evvel açıklamıştı. Geliştirilen koronavirüs aşıları, virüsü taklit ederek insan bedeninde bir savunma düzeneği yaratıyor ve hasebiyle bağışıklık sistemini kuvvetlendiriyor.
Milyonlarca insanın ömrünü riske atmamak için üst seviye testlerden geçen koronavirüs aşılarından şu an yalnızca 5 adedine “acil durumda kullanım” müsaadesi verildi. Çin’den ve Rusya’dan 5 aşıya müsaade verilirken bunların üçüncü faz denemelerindeki sonuçların şimdi netleşmemesi bilim insanlarının başında soru işareti yaratmaya devam ediyor.
Şu an dünyada 142 aşı, klinik öncesi süreçte. Bu aşılar şimdi beşerler üzerinde denenmezken çok az sayıda denek üzerinde denenen 1’inci fazdaki aşıların sayısı ise 29. Biraz daha geniş bir denek ve istekli kitlesi üzerinde denenen 2’nci fazdaki aşı sayısı ise 18 olarak kayıtlara geçti.
Çok sayıda insan üzerinde denenen üçüncü faz aşıların sayısı ise 9… Bunlardan 5’ine acil durumda kullanım onayı verilirken, aşı yarışındaki son durum şu biçimde:
MODERNA: 2021’NİN BAŞINDA
ABD merkezli ilaç şirketi Moderna’nın geliştirdiği aşı üçüncü fazda… Şimdi denemelerin devam ettiği aşı ile ilgili 17 Eylül’de Moderna aşıların inançlı ve tesirli olduğuna dair çalışma ayrıntılarını kamuoyu ile paylaşmıştı. Moderna, kâfi sayıdaki gönüllünün Covid-19 olmasını bekleyerek, bunlardan kaçının aşı olduğunu belirleyerek tesirini ve güvenliğini netleştirmeyi planlıyor. Yetkililer bu sürecin 2020’nin sonu ya da 2021’in başına kadar sürebileceğini vurguladı.
BIONTECH-PFIZER: BİR TÜRK YÖNETİYOR
ASTRAZENECA-OXFORD ÜNİVERSİTESİ: ORTA VERİLDİ
Büyük umutlar bağlanan bir öbür aşı ise AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği aşıydı… Beşerler üzerinde denenmesine karşın gönüllülerden birinde çok önemli yan tesirlerin görüldüğü aşı çalışması geçen haftalarda durdurulmuştu. Datalar ve aşının tesirleri incelendikten sonra testler İngiltere ve Brezilya’da 12 Eylül’de tekrar başladı. Lakin öbür ülkelerde çalışmalar askıya alındı.
MCRI: 1900’LERDEN AŞI DENENİYOR
Avustralya’daki Murdoch Children’s Research Institute (Murdoch Çocuk Araştırmaları Enstitüsü) corona virüsüne karşı tesirli bir aşı için kollarını sıvayan kurumlardan biri… Avustralya’da üçüncü faz denemelerin devam ettiği süreçte 1900’lerin başında geliştirilen BCG aşısını (Bacillus Calmette-Guerin) deniyor. Vereme karşı bir ölçü müdafaa sağlayan faal aşının corona virüsüne karşı tesirini inceleyen uzmanlar bu bahiste umutlu olduklarını duyurdu.
ONAY ALAN AŞILAR
Çin ve Rusya’dan toplam 5 aşı, “acil durumlarda kullanım” için onay aldı… Bunlar ortasında Çin şirketi CanSino Biologics’in geliştirdiği aşı dikkat çekiyor. Çin ordusu, gerekli durumlarda kullanılmak üzere aşıya onay verirken, Suudi Arabistan ve Pakistan’da test çalışmaları devam ediyor.
Rusya’daki Gamaleya Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen aşı, milletlerarası kamuoyunda büyük sansasyon yarattı… Çünkü Rusya şimdi denemeleri tamamlanmadan bu aşıya tescil verdi. Genetiğiyle oynanmış corona virüsleri Ad5 ve Ad26 kullanılan aşı hakkında Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, “Benim kızım da kullandı. Ateşi yükseldi ancak sonra olağana indi. Öteki bir yan tesiri olmadı” demişti.
Çinli Sinovac Biotech şirketi de Temmuz ayında onay alan aşılardan birini geliştirdi. Hala test sürecinin devam ettiği aşı ile birlikte Wuhan Biyolojik Eserler Enstitüsü ve Pekin Biyolojik Eserler Enstitüsü’nün geliştirdiği aşılar onay alan fakat hala test sürecinin devam ettiği aşılar.
Cumhuriyet
