Dünyayı tesiri altına alan ve can kayıplarının yanı sıra önemli iş ve gelir kayıplarına da yol açan koronavirüs bayanları çok daha derinden etkiledi. Gerek yerli gerek yabancı bir seri çalışma ve anketlere nazaran bayanlar kendi işlerini kaybetmenin yanında, konuttaki gelir kayıplarını derinden yaşayan kesim oldu.
Toplulukların, hükümetlerin ve işyerlerinin ayırımcı ve olumsuz tesirleri mevzu Covid-19 olunca da değişmedi. Virüs, bayanı daha çok vurdu; bayan salgınla birlikte daha çok işsiz ve fakir kaldı. Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler raporlarına nazaran, yüksek riskli bölümlerde orantısız bir biçimde temsil edilirler ve umumiyetle birinci iş kaybeden ve geri dönen son kollar arasındadır.
Esasen istihdamda dışlanma ile karşı zıdda olan engelli kimselerin de iyileşme sırasında işe geri dönmede daha büyük zorluklarla müsabakaları daha muhtemeldir.
SERT VURULDULAR
BM Umum Sekreteri’nin Çalışma Dünyası Siyaset Özeti’ne nazaran Mayıs 2020’de dünyanın neredeyse tüm çalışanları, yaklaşık yüzde 94’ü, bir cins işyeri kapatma tedbirinin alındığı devletlerde yaşıyor. Bu yılın 2. çeyreğinde işgücünün yüzde 38’i yani yaklaşık 1.25 milyar personel, kapanma riski taşıyan işlerde istihdam ediliyor.
En büyük kahır ve acıyı küçük ve orta ölçekli işletmeler yaşayacak. Gelişmekte olan devletler çalışanları ise dramatik risklerle karşı zıdda. ILO datalarına ve tahliline dayanan Siyaset Özeti, son aylarda iş ve geçim kaynaklarını kaybedenlerin birçoklarının yakın vakitte işgücü piyasasına tekrar giremeyeceği konusunda uyarıyor. Ve ne yazık ki bu kısmın başında da bayanlar ve engelliler geliyor.
BM Umumî Sekreteri António Guterres, “Salgından her personel, her iş ve dünyanın her bucağı etkilendi. Lakin, bayanlar bilhassa sert vuruldu. Zati istihdamda dışlanma ile karşı zıdda olan bayanlar ve engelli insanlar, iyileşme devrinde işe dönmelerinde büyük zorluklarla karşı zıdda kalacak” diyor.
37 MİLYON BAYAN
Dünya çapındaki mesken personellerinin yaklaşık dörtte üçü yaklaşık 55 milyondan fazla insan işlerin durması ve toplumsal güvenlik tedbirleri nedeniyle işlerini ve gelirlerini kaybetme riski taşıyor. Bu mesken çalışanlarının büyük çoğunluğu yani yaklaşık 37 milyonunu bayanlar oluşturuyor. Haziran başında yapılan bir kıymetlendirme, en çok etkilenen kesimin Güneydoğu Asya ve Pasifik olduğunu, konut emekçilerinin yüzde 76’sının risk altında olduğunu gösteriyor. Burayı yüzde 74 ile Amerika, yüzde 72 ile Afrika yüzde 45 ile Avrupa izliyor.
KONUTLARINA DÖNDÜLER
Türkiye’de de bayanlar Covid19’un yarattığı işsizlikten ve istihdam kaybından daha fazla etkilendi. Yandaki grafikte ayrıntıları görülen DİSK AR’ın raporuna nazaran, Mart 2019-Mart 2020 arası bayan işgücü yüzde 11, bayan istihdamı ise yüzde 9 azaldı.
– Bayanlar erkeklere nazaran işgücünden daha fazla çekildi. Yekun işgücü son bir yılda 2 milyon 235 bin azalarak 32 milyon 339 binden 30 milyon 104 bine geriledi.
– Cinsiyet bazında bakıldığında bayan işgücü daha büyük nispette daraldı. Son bir yılda yekun işgücü yüzde 6.9 ve işgücündeki erkeklerin sayısı yüzde 4.9 azalırken işgücündeki bayanların sayısı yüzde 11.1 nispetinde azaldı.
– Bayanlar işgücü piyasasından çekildiler, daha fazla istihdam dışına çıktılar ve iş aramaktan vazgeçtiler.
– Her dört bayandan yalnızca biri istihdamda. Mart 2019 ve 2020 arasındaki son bir yıllık devirde istihdam edilenlerin yekun sayısı 1 milyon 662 bin azalarak 26 milyon 133 bine geriledi.
– İstihdam edilen erkeklerin sayısı bir yılda 858 bin azalarak 18 milyon 11 bine, bayanların sayısı ise 804 bin azalarak 8 milyon 122 bine geriledi.
– Son bir yılda istihdam edilenlerin yekun sayısı yüzde 6, istihdam edilen erkeklerin sayısı yüzde 4,5 azalırken istihdam edilen bayanların sayısı ise yüzde 9 azaldı. Bayanların istihdam orantısı bir yılda 3 puan azalarak yüzde 28,5’ten yüzde 25,5’e düştü. Böylelikle çalışma çağındaki her dört bayandan yalnızca biri istihdama katılmış oldu.
– İşbaşında olan bayanların sayısı son bir yılda yüzde 21 azaldı. Mart 2019’da 8 milyon 663 bin olan işbaşındaki bayanların sayısı Mart 2020’de 1 milyon 818 bin azalarak 6 milyon 845 bin oldu.
Cumhuriyet
