Hayatta kalmasına yüzde 10 ihtimal veriyorlardı. İki ay boyunca teneffüs aygıtıyla yaşadı. Üstelik bunları, İskoçya’daki meskenine 10 bin kilometre uzaklıkta bulunan Vietnam’da yaşadı.
“Birden fazla kan pıhtısı, böbrek yetmezliği, birkaç organın yetmezliği, ciğerlerimin yüzde 10 kapasiteye düşmesi üzere hadiseler yaşadım” diyor Stephen Cameron.
Durumu o kadar berbattı ki, iyileşmesi tabipler, yetkililer ve Vietnam basının da ilgisini çekti.
“Bana Asya’nın en hasta şahsı olduğumu söylediler” diyor.
Cameron, bugüne kadar Vietnamlı tabiplerin gördüğü en makûs hadise oldu. Ülkede bugüne kadar hiç vefat yaşanmadı.
42 yaşındaki Cameron ise teşhis edilen 91. hadiseydi.
Hekimleri tam olarak iyileşmesinin daha vakit alacağını söylüyor ve öteki insanlara da virüsü hafife almama ikazında bulunuyor.
İskoçya’daki hasta yatağından BBC’ye konuşan Cameron, “Virüsün neler yapabileceğinin canlı örneğiyim. Beşerler bu hastalığın kökü kazınana kadar usanmamalı” dedi.
Vietnam da hastalığı hafife almıyor. Ülkede yaklaşık yüz gün boyunca olay tespit edilmedikten sonra Da Nang kentinde dört olay çıktı.
En berbatına hazırlanmak
Komanın büyük kısmında Ecmo isimli, yalnızca en ağır olaylarda kullanılan tipten bir teneffüs aygıtına bağlıydı.
Bu makineler insan vücudundaki kanı dışarı çıkarıp, içine oksijen verdikten sonra vücuda geri pompalıyor.
İngiltere’ye gelmeden evvel, Haziran ayında Ho Chi Minh kentindeki hastane yatağından BBC’ye konuşan Cameron “Bir noktada Dışişleri Bakanlığı, arkadaşım Craig’e iyileşme ihtimalimin yüzde 10 olduğunu, en makus ihtimale hazırlanmamız gerektiğini söylemiş. Arkadaşım da ülkeye tabutla dönecekmişim üzere hazırlıklar yapmış” diyor.
Komadayken akciğer kapasitesi yüzde 10’a düştüğünde akciğer nakli yapılması düşünülse de bundan vazgeçildi.
Ayrıyeten çoklu organ yetmezliği yaşadı.
Cameron her şeye karşın hastalığa Vietnam’da yakalanmış olmasının bir baht olduğunu düşünüyor.
95 milyonluk ülkede bugüne kadar 420 olay görüldü, yalnızca birkaç kişi ağır bakıma kaldırıldı ve Covid-19 kaynaklı vefat görülmedi.
Cameron “Başka rastgele bir ülkede olsaydım ölmüştüm. 30 günden sonra fişi çekerlerdi” diyor ve ekliyor:
“Vietnam halkının kalplerini bana açmasından onur duydum. Ancak her şeyden öte, beni hayatta tutmak için ellerinden geleni yapan tabiplere teşekkür ediyorum.”
‘Birden fazla ultra-maraton koşmak gibi’
Cameron İskoçya’ya döndükten sonra teneffüs danışmanlığını yapan Dr. Manish Patel, bu kadar uzun mühlet yapay komada tutulan birinin hayatta kalmasının bir mucize olduğunu söylüyor:
“İnsanlar ağır bakıma giren bireylerin vücudunun maraton koşmuşçasına harap olduğunu söyler. Cameron ise birden fazla ultra-maraton koşmuş üzereydi.”
İskoçyalı adam komada 30 kilo verdi ve fizyoterapiye karşın hâlâ yürümekte zorlanıyor:
“Yandığımda ‘Bir daha yürüyebilecek miyim acaba’ diye düşündüm. Zira ayaklarımı hissedemiyordum. ‘Ömür uzunluğu felç mi kalacağım, uçuş mesleğim etkilenecek mi’ dedim.”
Cameron önümüzdeki yıl pilotluğa başlayacak halde eğitim alıyordu.
Ama hem rehabilitasyonu uzun sürecek hem de salgının havacılık kesimindeki tesiri nedeniyle iş garantisi kalmadı.
Yeni hadiseler
Vietnam koronavirüse karşı dünyanın en başarılı stratejilerinden birini uyguladı. Lakin hükümet, kıyı kenti Da Nang’da dört yeni hadise görülmesinin akabinde tekrar alarma geçti.
Olayların yurt dışıyla bir irtibatı da kurulamadı. BBC Bangkok Muhabiri Jonathan Head, bunun Vietnam hükümetini endişelendirdiğini söylüyor.
Başbakan Xuan Phuc Nguyen Pazartesi günü Da Nang’da temel gereksinimlerin karşılandığı mağazalar dışındakilerin kapanması ve toplumsal ara tedbirlerinin geri getirilmesine karar verdi.
Kente 14 gün boyunca turist giremeyecek, kentteki 80 bin (çoğu yerli) turist de uçaklarla meskenlerine götürülecek.
Phuc, salgına karşı net adımlar atmaları gerektiğini ama şimdilik sokağa çıkma yasağına gereksinim olmadığını söyledi.
Vietnam Covid-10 tehdidine süratli karşılık vererek kapsamlı bir filyasyon çalışması başlattı.
Covid-19 hadiselerini sıfırlamayı başaran komşusu Tayland üzere, Vietnam’da da büyük bir test kapasitesi bulunmuyor.
İki ülke de dış turizm ve yatırıma bağlı olan ekonomilerine ziyan vermek değerine da olsa toplumsal denetim ve hudut kapatma üzere metotları tercih ediyor.
Cumhuriyet