Vicky BourneVicky Bourne, Ekim ayında hala Mart’ta yakalandı hastalığın semptomlarını geçiriyor.
Uzmanlar, ileri yaş ve hastalığın birinci kademesinde görülen bir dizi semptomun “uzatmalıCovid” riskini artırdığını söylüyor.
BBC’nin gördüğü araştırmada her 20 bireyden birinin hastalığı en az sekiz hafta geçirdiği kestirim ediliyor.
Londra’daki King’s College’ta yapılan araştırma birebir vakitte, bayan, fazla kilolu ve astım hastası olmanın da riski artırdığını gösteriyor.
Gaye, ek bakıma muhtaçlık duyacak hastaları yahut kimin erken tedaviden faydalanabileceğini tespit edebilecek bir erken ihtar sistemi geliştirmek.
Bulgular, insanların semptomlarını ve test sonuçlarını paylaştığı bir uygulamadan elde edilen dataların tahliline dayanıyor.
Uzmanlar, kimin uzatmalı Covid olabileceğini iddia etmeye yarayacak eğilimler bulmaya çalıştı.
Bugün internet üzerinden de yayımlanacak sonuçlara nazaran uzatmalı Covid herkesi etkileyebiliyor, lakin riski artıran birtakım ögeler da var.
Riski neler artırıyor?
King’s College’tan Dr. Claire Steves BBC’ye yaptığı açıklamada “İlk haftada beşten çok semptom göstermek, en önemli risk faktörlerinden biri” diyor.
Covid-19 öksürükten fazlası ve tüm organları etkileyebiliyor.
Öksürük, halsizlik, başağrısı, ishal, koku-tat kaybı üzere potansiyel semptomların hepsini gösteren birinin riski, yalnızca öksürüğü olan bir hastaya nazaran daha fazla.
Risk birebir vakitte hem yaşla, bilhassa 50 yaş üzerinde, hem de bayan olmakla birlikte de artıyor.
Dr. Steves “İlk datalardan erkeklerin hastalığı ağır geçirme ve hayatlarını kaybetme riskinin daha fazla olduğunu gördük, bayanlarda da uzatmalı Covid riski daha yüksek görünüyor” dedi.
Astım ve akciğer rahatsızlıkları dışında hiçbir sıhhat sorunu ise uzatmalı Covid ile ilişkilendirilmedi.
Uzatmalı Covid nedir?
Uzatmalı Covid’in belirtileri hastadan hastaya farklılık gösteriyor, fakat en sık görüleni halsizlik.
48 yaşındaki Vicky Bourne’un hastalığı Mart ayında ateş ve öksürükle başlamıştı ve daha sonra nefes almakta zorlanıp, bir ambulans vazifelisi oksijen vermek zorunda kalınca “kesinlikle dehşet verici” bir hale gelmişti.
Hastaneye yatırılmadı fakat Ekim ayında hala uzatmalı Covid ile birlikte yaşıyor.
Vicky’nin sıhhati düzeliyor, lakin daha ağır hastalığın “dalgalar” halinde geldiğini söylüyor. Köpeğiyle yan yana yürüyüp, bir yandan da konuşmakta zorlanıyor.
Bourne “Eklemlerimde garip, romatizma ağrısı üzere bir ağrı var ve garip bir biçimde, iki hafta evvel tat ve koku duyumu tekrar kaybettim, büsbütün gitti” diyor.
“Sanki bedenimin içinde gezip duran bir iltihaplanma var, büsbütün kurtulamıyorum ve gidip, gidip, geri geliyor.”
Vicky yalnız değil. Çalışmadaki iddialara nazaran:
- Her yedi şahıstan biri en az dört hafta hasta
- Her 20 bireyden biri en az sekiz hafta hasta
- Her 45 bireyden biri en az 12 hafta hasta
King’s College’taki araştırmacılar, kimlerin uzatmalı Covid riski altında olduğunu enfeksiyonun başında belirleyebilmek için bir bilgisayar kodlaması yarattı.
Harika değil. Uzatmalı Covid geçirenleri yüzde 69 oranında evvelden kestirim ediyor, fakat tıpkı vakitte çabuk bir biçimde iyileşebilecek insanların dörtte birine de uzatkalı Covid geçireceklerini söylüyor.
Dr Steves “Bizce en kıymetlisi, bu insanları tespit ettiğimizde, tahminen önleyici stratejiler verebiliriz ve dahası takip edip, gereksinim duydukları tedaviyi aldıklardından emin olabiliriz” diyor.
Cumhuriyet
