Giderek daha çok sayıda çalışan iş noktalarına dönerken, birçok patron çalışanlarını denetim etmek için, ateş ölçümlerinden bilekliklere dek farklı formüller kullanmaya başladı.
Otomotiv devi Ford’un fabrikalarındaki çalışanların yeni sabah rutini, iki aşamadan oluşuyor. Birincisi, cep telefonları üzerinden üç sıhhat sorusuna karşılık verip, iş arkadaşlarınız için bir tehdit oluşturmadığınızı teyit etmek. Daha sonra da iş yanınızın kapısında, ateşinizin olmadığını göstermek için taramadan gemek.
Çalışanları işlerine geri dönerken, bu çeşit tedbirlere başvuran yalnızca Ford değil. Amazon Walmart ve BBC de dahil onlarca öteki iş mekanı, termal tarama başlattı.
Bu tedbirler, patronları kadar çok virüsün denetim altına alındığını görmek isteyen çalışanlar tarafından, umum anlamıyal olumlu karşılandı.
Ford’dan John Gardiner “Hayır diyeni görmedik. Riskleri bildikleri için, kişiler onların sıhhat ve güvenliğini korumak için elimizden gelieni yaptığımız biliyor” diyor.
Buzdağının görünen kısmı
Fakat termal taramalar, yalnızca birkaç ay evvel düşünmesi bile sıkıntı olan mahremiyete müdaheleler göz önüne alındığında, buzdağının görünen kısmı.
Hükümetler, pratik tabanlı takip ve temas pratiklerindeki, olgu muhafaza sıkıntılarıyla başa çıkmaya çalışırken, birçok şirket kendi programlarını planlıyor.
Muhasebe devi PwC, Check-In isimli bir pratik geliştirdi ve Şangay bürosunda test ediliyor. Çalışanlar, iş arkadaşlarının yakınlarına geldiğinde cep telefonları bunu kaydediyor.
Birinin Covid-19 testi müspet çıkarsa, yakın devirde temas ettikleri bilgilendirilebiliyor ve kendilerini karantinaya almaları isteniyor. PwC, bu uygulamayı vesair patronlara de pazarlamayı umuyor.
ABD’de, Locix ve Microshare ve Avrupa’da Rombit, Estimote ve Kinexon üzere teknoloji şirketleri de, cep telefonlarıyla değil, bilekliklerle ya da uzunluğuna takılan cihazlarla, lokasyonunuzu gözlemleyen cihazlar geliştirdi.
Yapay zekayla toplumsal aralık takibi
Manzaralı takip tercih eden şirketlerse, yapay zeka yardımıyla çalışanların toplumsal arayı koruyup korumadığını ve velev maske takıp takmadıklarını gözlemleyen Glimpse Aralytics ve Smartvid.io üzere şirketlere başvurabilir.
Birkaç şirket, çalışanlarına kendi koronavirüs testlerini yapıyor. Bu, pahalı bir yaklaşım olsa da kimi denizdeki petrol platformları, madenler ve gizli meydanlar işletenler bunu en inançlı yaklaşım olarak görüyor. Velev Amazon, kendi test tesisini kurduğunu açıkladı.
Memleketler arası avukatlık şirketi Osborne Clarke’tan Anna Elliott, müşterilerine yeni gözlem sistemlerini başlatmadan evvel, çalışanlarının mahremiyetini dikkate almalarını ve sendikalarla görüşmelerini tavsiye ettiklerini söylüyor.
Elliott “İşvereniniz düzgün, iyi niyetli davranıyorsa, çok tasa duymamız gerektiğini sanmıyorum. Olmaması gereken, bu arada çalışanlarınız hakkında mümkün olduğunca çok haber toplanması” diyor.
Çalışanlar, teoride hususî ömürleri konusundaki sorulara cevap vermek yahut ateş ölçümü ya da gayri denetimlere istek göstermek zorunda değil.
‘Hayır demek kolay değil’
Ama Elliott’a nazaran “güç eşitsizliği” nedeniyle “hayır” demek her devir kolay değil .Özellikle de iş güvensizliğinin yüksek olduğu bir devirde. Ayırca, şirketler gözlemlere istek göstermeyi, bir binaya giriş için koşul haline getirebilir.
Ford’un, Plymouth, Michigan’daki fabrikasında gönüllüler geçtiğimiz günlerde, toplumsal ara ihlal edildiğinde titreşimle ihtar veren ve yöneticileri personellerin bir noktada öbeklendiğini haber veren bir bilekliği denediler.
George Orwell romanlarını andırdığı ve çalışanların bölgelerinin daima izlenmesine müsaade verdiği için, Ford titreşimli bildirim sisteminden vazgeçti ve bunun alanına çalışanlarına daha fazla esirgeyici ekipman vermeyi seçti. Fakat başkaları, bu fikri cazip buluyor.
Giyilebilir alıcıları, aslında limanlarda kullanmak için geliştiren Rombit, toplumsal arayı gözlemleyen, güncellenmiş bir versiyonu için 400’den fazla başvu aldıklarını söylüyor.
Kuzey Fransa’daki bir elektronik üreticisi, son bir aydır Amerikan Microshare şirketinin imal ettiği bileklikleri kulllanıyor.
Bu süreçte üç korornavirüs vakası tespit ettiler ve risk altında oldukları düşünülen çalışanlar, meskenlerine yollandı. İngiltere’de hastaneler, askeri tesisler ve hapishaneler birebir sistemin pilot tatbikine başladı.
‘Bileklikler, pratiklerden iyi’
Microshare’den Mike Moran, bilekliklerin mahremiyet mealinde, telefon pratiklerinden daha az riskli olduğunu söylüyor.
Rombit üzere, Microshare’in sisteminde de haberler, birinin Covid-19 testi olumlu çıkmadığı sürece isimsiz.
Moran “Yaptığımız her şey, şahsî alışkanlıklarınıza, Facebook paylaşımlarınıza bir kapı açılmaması için tasarlandı.” diyor.
Boyna ya da bileğe takılan vericiyle, çalışanın mesaisi sonuna kadar izlenmeye rız agösterdiğini ve mesainin ahir cihaz geri verildiğinde, artık izlenmeyeceklerini bildiklerini söylüyor.
Microshare üzere şirketler, mahremiyeti himayeyi hedeflerken, Moran 11 Eylül hücumlarından sonra artırılan güvenlik tedbirlerini kabul ettiğimiz üzere, bir aşamaya kadar şahsi hayata girişi kabul etmek zorunda kalabileceğimizi vurguluyor.
‘Bahane olmasına müsaade vermemeliyiz’
ABD’deki Cornell Üniversitesi’nden İstihdam Hukuku Bilirkişisi Ifeoma Ajunwa “Ben mahremiyet konusunda mutlakçı değilim. Ancak pandemilerin bahane olarak kullanılmasına müsaade vermemeliyiz” diyor.
Ajunwa, konuttan çalıştığımız ayların, şirketleri üretkenliğimizi uzaktan izleyen yazılımlar almaya yönelttiğini söylüyor.
Bu pratikler, dizüstü bilgisayarlarda bastığımız tuşları izleyebiliyor, kameraları aktifleştirif, ekran imgeleri alabiliyor.
Prof. Ajunwa bunun salgından evvel de büyüyen bir kol olduğunu, lakin salgından sonra büyük artış olduğunu ve patronların, çalışanların devrini yakından denetleyip, gerilimi artırdığını ve potansiyel olarak mahremiyeti ihlal ettikleri telaşlarını artırdı.
Cumhuriyet