Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Tiryaki, “Kronik can problemi (Ennui), boşluk anlamsızlık yaşantısı kişiyi daima aşağı çeken, hayattan kopartan bir zihinsel pozisyon olması ile önemli bir bahistir. Öte yandan alakalı boyutlara dair ek işaretlerin varlığında mutlaka tıbbi bir tedavinin gerekli olduğu klinik depresyonu atlamamak gayesi ile bir uzmana danışmak en uygun yaklaşımdır.” dedi.
Tiryaki, kronik can kasveti ve keyifsizlik manasına da gelen Ennui hakkında açıklamalarda bulundu.
Ennui’nin söz manası olarak çeşitli sözlüklerde gına getirmek, usanç hali içinde tatminsizlikle yaşanan kronik can külfeti olarak tanımlandığını aktaran Tiryaki, “Kronik can probleminden muzdarip kişi bir çeşit künt duygulanım hali içinde hayattaki yapma etmelerin şeylerin değişik olmadığı, doyurucu olmadığına dair bir düşünce hali içindedir.” tabirlerini kullandı.
Bu can kahrının kişinin hayatı ile ilgili yaygın bir durum olabileceği üzere özgül durumlarla sonlu da olabileceğini anlatan Tiryaki, “Örneğin iş, uğraşlar, geçmişte ilgi ve zevkle yürüttüğü hobiler ile ilgili bir can zahmeti, boşluk, anlamsızlıkla ilgili olabilir. Kişinin geçmişte zevkle uğraştığı ilgileri yaşadığı hayatı artık can zahmetinin kaynağı haline gelmiş görünmektedir. Bunlarla yapacağı öbür bir şey kalmamış gibidir” diye konuştu.
“KEYİF VEREN AKSİYONLAR, OBJELER YIĞININA DÖNÜŞÜR”
Tiryaki, bu derin kronik can probleminin, problemli bir ruh hali olduğunu belirterek, bunun, gerisi sıra geçip giden tekdüze günlerin, anların yaratacağı cinsten bir iç kasveti olduğunu kaydetti.
Ennui’den muzdarip şahıslarda iç külfetinin hayatta kişinin zevk aldığı bütünün ve kesimlerinin manasının kaybı ile doğan bir boşluğun tatminsizliğini içerdiğini söyleyen Tiryaki, şunları kaydetti:
“Hayatımızı dolduran mana çerçevesini yitirmiş olmakla ilgilidir. Hayat ve ilgiler, kendi estetiğini yitirmiş üzeredir. Böylelikle geriye yalnızca bir vakalar, edimler, kanılar yığını kalmış görünür. Zevk doğuran ve mana dolu edimler yalnızca aksiyonlar, objeler yığınına dönüşür. Ömür sevincini kuran tüm tecrübeleri, hayat bilgisini bütünleştiren mana artık üretilememekte kurgulanamamaktadır.
Kişi artık ilgili bütün yapma etmelerle daha ne kadar gidebileceğini, bunlarla daha fazla ne yapabileceğini bilemez halde can zahmeti çekmektedir. Ennui’den muzdarip bir kişi artık hayatı ile ne yapacağını bilemez bir halde derin bir can derdi çeker. Fark ettiği ve yaşadığı bir usanç dolu meşakkat halidir. Hayatının genelinde ya da kıymetli kısımlarında bu iç külfeti varoluşsal derinlikte, mananın kaybolması ile beslenen ve tahlili kolayına bulunamaz biçimde belirir.”
“SORUNU TANIM ETMEK, LİSANA GETİRMEK DEĞİŞİMİN BAŞLANGICI HALİNE GELEBİLİR”
Tiryaki, bu türlü bir hal ile baş etmek için farklı teknikleri kullanmak gerektiğini tabir ederek, yenilik arayışını canlandırmak ve çeşitlilik temin edebilmek gerektiğini kaydetti.
Tiryaki, birinci adım olarak hayatta nitekim ne yapmak istenildiği üzerinde düşünmeye başlamak gerektiğini belirterek, “Bu sorunun yanıtına, kendinize dışarıdan bakarak öbür birisine sorular sorarcasına soru sormakla yaklaşılabilir. Kendinize ‘Ne yapmak istiyorsun?’ çeşidi sorular sorarak kurduğunuz iç konuşmalar ya da yazmak işe yarayabilir.” dedi.
Bunun ötesinde diğerleri ile sorun hakkında konuşmanın da işe yarayabileceğini savunan Tiryaki, sorunu tanım etmenin ve lisana getirmenin değişimi başlatabileceğini söyledi.
Gündelik akışı değiştirmek, yeni etkinliklere vakit ayırmak, yeni beşerlerle tanışmak ve bunlarla gelen yeni tecrübeye, bilgiye açıklığın Ennui’ye karşılık olamasa da yanıta giden yolda kişiyi harekete geçirebileceğini anlatan Tiryaki, şöyle konuştu:
“Ana odaklanmak ve gelen tecrübe fırsatlarını ertelememek, sevip sevmeyeceğiniz niyetinden bağımsız olarak tecrübelere açıklık bireye yeni kapılar açabilir. Yalnızca yeni beşerlerle tanışmak değil var olan bağlantıları canlandırmak, yenilemek daha manalı, derin münasebetlere çevirmek keşfedilmesi gereken yaklaşımlardan biri olabilir. Sizde bu düşünceyi körükleyen örneğin televizyon programlarına takılıp kalmak üzere yineleyip durduğunuz davranışlar yerine yeni heyecanlar veren, yenilenme hissini taşıyan etkinliklere yönelmek sağlıklı bir bahşetme prosedürü olabilir.
Artık ve burada olmak günü, anı izlemek buna odaklanmak bununla birlikte kendi hayat tecrübelerinin üzerine düşünerek notlar almak varoluşsal can derdine karşılıkları yakalayabilmek için güçlü antrenmanlar olarak sayılabilir. Olağan tükenmiş bir durumda hissederken gevşemek ve dinlenmek çok işe yarayacaktır.”
DEPRESYONLA İLGİSİ GÖZLENMELİ
Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Tiryaki, hayli problemli ruh halini dikkatle kıymetlendirmek gerektiğini söz ederek, ruh halinin klinik açıdan depresyon ile bağlantısının de gözlenmesi gerektiğini söyledi.
Tiryaki, “Kronik can zahmeti (Ennui), boşluk anlamsızlık yaşantısı kişiyi daima aşağı çeken, hayattan kopartan bir zihinsel pozisyon olması ile önemli bir husustur. Öte yandan bağlantılı boyutlara dair ek işaretlerin varlığında muhakkak tıbbi bir tedavinin gerekli olduğu klinik depresyonu atlamamak gayesi ile bir uzmana danışmak en uygun yaklaşımdır.” yorumunu yaptı.
Cumhuriyet
