Kuraklık hububattan sonra Güneydoğu Bölgesi’nin yeşil altını olarak bilinen fıstık üretimini de vurdu. Bu yıl kuraklığın yanı sıra “phytoplasma” hastalığı ile de sıkıntı durumda kalan üretici, var yılı olan dönemde 260-300 bin ton rekolte beklerken bunu 150 bin tona kadar düşüdü. Rekoltenin düşük beklenmesi ise fiyatları şimdiden etkilemeye başladı. Üretici alan bazlı takviye bekliyor.
Fıstık Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tarımda en değerli gelir kaynaklarından biri. Gaziantep, Şanlıurfa ve Siirt başta olmak üzere Türkiye’de yaklaşık 150-200 bin üretici geçimini bu eserden sağlıyor. Ekim alanında dünyada ikinci sırada olan Türkiye’nin üretimdeki hissesi ise son yıllarda artma eğiliminde olsa da çok düşük. Zeytin üzere var yılı ve yok yılı olan fıstıkta bu yıl var yılı olmasına karşın kuraklık ve hastalık sorunu yaşanıyor. Bölgenin en değerli eseri baklavanın ana hammaddelerinden olan fıstıkta rekoltenin düşmesi ise fiyatların artması demek.
Çok sıcaklık ve az yağış nedeniyle sararma ve taç hacminin küçülmesine neden olan “phytoplasma” hastalığının fıstık ağaçlarının yaklaşık yüzde 60’ını etkilediğini söyleyen Şanlıurfalı fıstık üreticisi Müslüm Özsun, üretimin gelecek yıl da etkileneceği konusunda telaş taşıdıklarını söylüyor. Rekoltenin düşmesi nedeniyle fiyatların artacağı beklentisi ile tüccarın stok yapmaya başladığını belirten Özsun, “Bizde piyasayı tüccarlar belirliyor. Onlar da durumun farkında. Fiyatlarda büyük bir artış olacak” diyor. Özsun’un verdiği bilgiler şöyle:
ALAN BAZLI TAKVİYE
“Devlet, fıstık üreticisini görmezden geliyor. Bir orta ‘iyi tarım programı’ diye bir şey çıkardılar bizi şirketlere havale ettiler, eseri onlara satıyorduk. Lakin artık biz de fındıkta olduğu üzere alan bazlı dayanak istiyoruz. 30-40 dönüm toprağa fıstık dikmiş adam 2 yıl eser alamayınca ne yapacak?”
Fıstık üretiminin sıkıntı bir süreç olduğunu söyleyen Türkiye Ziraatçiler Derneği (TZD) Lideri Hüseyin Demirtaş ise fıstık ağaçlarının zeytin üzere 2 yılda bir eser verdiği için rekolte değişikliğinin çok olduğunu belirtti. Demirtaş, “Geçen yıl fıstık rekoltesi 80 bin ton olmuştu. Bu yıl için 260 ile 300 bin ton olan rekolte beklentimizi 150 bin tona çektik. Üretimdeki düzensizlik çiftçilerimizin ziraî eğitiminin olmamasından kaynaklanıyor. Lakin şuurlu çiftçilik derken beşerler çiftçiliği bırakıyor” diyor.
Türkiye’nin, ekim alanı olarak dünyada ikinci sırada yer aldığını lakin üretimde çok gerilerde kaldığını söyleyen Demirtaş, şöyle devam ediyor:
“Çiftçimizin ziraî eğitimi yok ekseriyetle, bu yüzden düşük üretimimiz. Lakin natürel bunun yanında fıstık çok nazlı bir ağaç olduğu için sarfiyatı de çok fazla, bunun da tesiri var. Bütün tarım eserlerinde olduğu üzere fıstığa da kâfi ve vaktinde takviye verilmiyor. Başka tarım eserlerindeki üzere taban fiyat uygulaması yok, fiyatı da büsbütün piyasa belirliyor.”
GİRDİ MALİYETLERİ DURULMUYOR
Tarımdaki girdi fiyatlarının artışına dikkat çeken TZD Gaziantep Temsilcisi Hasan Topuz ise “Gaziantep özelinde tesiri büyük olmaz lakin yeniden de fiyatların artacağını söyleyebilirim. Zira tarımda girdi maliyetleri çok arttı. Geçen yıl 40 TL’ye satılan ilaç, şu an 62 TL’ye satılıyor. Tekrar tıpkı biçimde 30 TL olan fıstık ilacı da şu anda 40 TL oldu. Fıstık fiyatını asıl artıran şey işte bu maliyetlerdeki artış olacak” diye konuştu.
Cumhuriyet
