“YENİ İSTİHDAM YARATILAMIYOR”
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Umumî Yöneticisi Bendevi Palandöken, pandemi sonrası mekanların çok boş kaldığını, esnafın iş yapamadığını ve bunun ekonomik sonuçlarının da görülmeye başlandığını söyledi. Yatırım ortamının de yeni müteşebbisler için iyi olmadığına dikkat çeken Palandöken, “Müteşebbis sayısının artması için yeni bir esnaf paketinin hazırlanması gerekiyor. Gelişmiş devletlerde esnaftan 5 yıl vergi alınmıyor. Bizim koşullarımız o kadar geniş değil ancak en azından 3 yıl vergi alınmasa, stopaj üzere destekler verilse yatırım ortamı daha cazip hale gelebilir” dedi. Koronavirüs salgını nedeni ile yeni istihdamın da yaratılamadığına dikkat çeken Palandöken, “Kamuda iş yok, birçok genç konutta oturuyor. Kişisel dal de emekçi alma taraftarı değil” dedi.
“KAPANMALAR YÜZDE 20 ARTABİLİR”
Palandöken’e nazaran tüm dünyayı tesiri altına alan pandemi, en çok alt gelir kümesini ve esnafı vurdu. Palandöken, “Sektörler iş yapamaz hale geldi. 65 yaş kısıtlaması nedeni ile bu yaş kümesindeki esnaf zarara girdi. Büyük hacimli dükkanların hepsi boş. En işlek caddelerin üzerlerindeki işyerlerinde bile müşteri kaybı var. Parti kolu, barlar, içkili konumlar açılamadı. En yüksek kiralar onlardaydı. Düne kadar ana arterlerde hava parası ile dükkan alınırken artık kiralar düşmesine karşın iş alanı açmaya hevesli insan kalmadı. Destek gelmezse ve ortam bu halde devam ederse kapanan işyeri sayısı yüzde 20 artar” diye konuştu.
TESK datalarına nazaran, Türkiye’de bu yılın birinci 6 ayı itibarıyla 3 bin 4 esnaf odasına kayıtlı 1 milyon 906 bin esnaf ve 2 milyon 58 bin adet işyeri bulunuyor. Tekrar bu yılın birinci 6 ayında kapanan işyeri sayısı 35 bin 965 olarak gerçekleşti. Laf konusu rakam haziran ayında ise 7 bin 222 adet oldu. Bu rakam son 5 yılın en yüksek haziran ayı rakamları olarak kayıtlara geçti. Dünya gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine nazaran, birçok esnaf en büyük sorunlarının kira ödemek konusunda olduğunu söylüyor. Kimi mülk sahiplerinin olağanlaşma sonrası kiralara fahiş artırımlar yaptığı lisana getiriliyor.
BMD: MAĞAZA KAPATMALAR HIZLANDI
AVM VE MARKALAR POKER OYNUYOR
Öncel, birinci kapanacak listesindeki mağazaların kapandığını ve artık 2. listeye geçildiğini söyledi. Birtakım mağazalara büyük maliyetlerle dekorasyon yapıldığı için kapatmayı göze almanın güçlükle olduğunu lisana getiren Öncel, “Kira 50 bin TL ancak içinde 700 bin TL’lik dekor var. Bunu mal sahibi de AVM de biliyor. AVM masraf yaptı, sökemez diyor ve o devir da bu durum bir poker oyununa dönmeye başlıyor. Bu nedenle AVM indirim orantısını çok cüzi ölçüde tutuyor. Kira 50 bin TL ve 70 bin TL’lik ciro yaptık, sürdürülebilir değil, yılsonuna kadar ciro kirası yapalım diyoruz. Ancak profesyonel AVM başkanları oralı olmuyor. İş restleşmeye dönüyor. Maatteessüf bu durum kısır döngüye girmeye başladı” diye konuştu. Cadde mağazalarında da tıpkı durumun kelam konusu olduğuna dikkat çeken Öncel, “AVM’lerdeki kapanışlar hızlanırsa bunun geri dönüşü çok uzun devir alır. Zira kimse de tekrar mağaza açma iştahı yok. Kapanan mağazanın mahalline kimse mağaza açmayacak. En az yılsonuna kadar ciro kirası uygulanmalı” dedi.
YEME-İÇMEDE İŞLETMELERİN %50’Sİ BORÇLA DÖNÜYOR
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Yöneticisi Ramazan Bingöl, pandeminin tesirlerinin yeme-içme dalında yeni yeni kendini göstermeye başladığını söyledi. Şu ana kadar işletmelerin destekler ile ayakta durduğunu lisana getiren Bingöl, “Esas sorun şu an başlıyor. . AVM’lerdeki yeme-içme meydanlarında kapanma nispeti yüzde 30-40 bandında olacak. Şimdiden kapanma haberlerini almaya başladık” diye konuştu. Bingöl, turist yüklü müşterisi olan işletmelerde de çok fazla kapanma olacağını vurguladı.
DEVİRLER TURİSTİK NAHIYELERDE AĞIRLAŞTI
Coldwell Banker Türkiye Memleket Lideri Gökhan Taş, devir süreçlerinin Bodrum Marmaris, Kuşadası üzere yabancı turist yüklü konumların caddelerindeki yeme içme, kuyumculuk dallarında kendini hissettirdiğini kaydetti. Taş, yeme içme bölümünde devirlerin ise mahsusen bölgesinde yemek servisi yapan firmalar arasında ağırlaştığını söyledi.
RUHSAT KARMAŞASI HAKSIZLIK YARATIYOR
Kadıköy’de açılamayan mekanlardan biri olan Bina’nın yöneticilerinden Gül Güngör, dalda 1 Haziran itibarıyla açılan işletme orantısının yüzde 75 civarında olduğunu söyledi. Bunun en değerli sebebi ruhsat karmaşası olduğunu söyleyen Güngör, “2001 öncesi alınan ruhsatlarda cafe-bar olarak nitelendirilen mekanlar açılamazken, daha sonra birebir kriterlerdeki işletmeler içkili kafeterya olarak ruhsatlandırıldı. İşte onlar şu an açıklar. Tıpkı isim, konsept ve çalışma koşullarında hizmet veren 2 işletmenin birisi açıkken gayrısı kapalı” dedi. Ruhsatın yarattığı farkın giderek sürdürülebilir olmayan bir noktaya gittiğini belirten Güngör, halihazırda açık olan işletmelerde ise ciroların pandemi öncesinin yüzde 20-30’una lakin ulaştığını söyledi. Güngör, “Şimdilik kapatan işletme çok olmasa da iş yanını devir etmeye çalışan ya da bunu düşünen sayısı her gün artıyor. Bu biçimde birkaç ay devam ederse bölümün yarısından fazlasının buna dayanacağını düşünmüyoruz” dedi.
Cumhuriyet
