Yunanistan ve ABD ortasında son yıllarda yaşanan yakınlaşma, bölgesel ve global jeopolitiği nasıl tesirler?
Yunanistan ve ABD, 1990’da imzalanan Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması’nı üç yıl içinde ikinci kere güncelliyor. 5 Ekim 2019’da, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın imzaladığı protokol ile güncellenen mutabakat, Yunanistan’ı dolaylı olarak ABD’nin bir nevi sömürgesi yapıyor. Ülkedeki askeri tesislerin sınırsız kullanılmasına imkan veriyor. Girit’teki Suda Üssü’nün genişletilmesini; Stefanovicio, Larissa ve Dedeağaç üslerinin altyapısının ABD’nin sınırsız kullanımına açılmasını; Dedeağaç’a deniz üssü kurulmasını karara bağlıyor. Son güncelleme talebi ile ABD, muahedenin her yıl değil, 5 yılda bir uzatılmasını istiyor. 20’den fazla yeni bölgede konuşlanma talep ediyor.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı “TCG Turgutreis” ve “TCG Oruçreis” fırkateynleri ile ABD Deniz Kuvvetleri’ne bağlı “USS Porter” ve “USS Donald Cook” muhripleri ortasında Karadeniz’de ikili deniz eğitimleri yapılmış, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı F-16’lar ile ABD deniz karakol uçağı da buna katılmıştı.
Bu stratejik atılımın gayeleri neler?
İki gayesi var. Birincisi, Türkiye kozu kullanılarak ABD askeri varlığının Yunanistan’da tarihte örneği görülmemiş biçimde yerleşmesini sağlamak. İkincisi, kenar nesilde Türkiye şayet kaybedilirse, Rusya’nın ve Nesil Yol Projesi sayesinde bölgede tesiri daha da artan Çin’in, Balkanlar ve Akdeniz’den kuşatılmasında Yunanistan’ı merkez yapmak.
Yunanistan’da güçlü sol gelenek olmasına rağmen ABD’nin taleplerinin yerine getirilmesi şaşırtan değil mi?
Klâsik toplumsal yapısı, siyasal iklimi ABD zıddı olan Yunan kamuoyuna karşın ABD’nin Yunanistan’da bu kadar geniş çaplı askeri yığınaklanma ve üslenme imkânı bulması alımlı. ABD, Soğuk Savaş devrinde bile yakalayamadığı fırsatı kullanıyor. Lakin global istikrarlar değişiyor. Hegemonya el değiştiriyor. ABD’nin tek kutuplu dünya sistemi ortadan kalktı. Çok kutuplu dünya tertibine geçildi. Bu yeni nizamda asıl uğraş alanı Batı Pasifik, tali alan ise Arktik bölge. ABD için birincil tehdit Çin ve Rusya. ABD deniz gücünün kabaca yüzde 60’ı zati Pasifik harekât alanında. Akdeniz; Pasifik ve Arktik Okyanusu’na göre ikinci planda. Fakat Akdeniz havzasında 3 jeopolitik çekim alanı olduğundan, ABD bölgeden kopamıyor. Birincisi kenar jenerasyon jeopolitiği; ikincisi güç jeopolitiği; üçüncüsü İsrail’in güvenliği.
Gücü azalan ABD, bu gayelerine ulaşabilir mi?
ABD’nin dünyadaki tüm kriz alanlarına kendi çıkarları çerçevesinde müdahale edecek konvansiyonel kapasitesi çok geriledi. Rusya askeri alanda büyürken, nükleer manada ABD için en önemli tehdit. Çin’in Rusya ile yaptığı ittifak sonucu Avrasya’nın kuzey ve doğu kıyıları Rus ve Çin denetimine geçti. Bu da Pasifik’te çok büyük jeopolitik kırılma yarattı. ABD, bu yükselen güç alanını tek başına karşılayamıyor. Global hegemonya için olmazsa olmaz koşul, okyanus ve denizlerin denetimidir. ABD, toplam 293 gemiyle bu ihtiyacın üstesinden gelemiyor. Karşısındaki gücün yetenekleri çok arttı.
ABD, Akdeniz ve Atlantik’te gemileri azalınca güç kaybını neyle istikrarlar?
Üsler yoluyla; yığınaklar sayesinde; vekil durumundaki Yunanistan, GKRY üzere devletlerle ve oydaşma sağlayabilirse 30 üyeli NATO ile dengeleyecek. Burada gerek Rusya ve Çin’in tesir alanlarının güneyden çevrelenmesi, gerekse değerli bir kriz anında kendi çıkarlarına nazaran müdahale edebilmesi için altyapının, üslenme ve yığınaklanma ile evvelden hazır olması gerekir. O yüzden Yunanistan’a Dedeağaç ve Girit başta olmak üzere büyük yatırım yapıyor. Suriye’de yeni üs kuruyor. ABD’nin organik uzvu NATO, Irak’taki varlığını 500 askerden 4 bin askere çıkarıyor. İtalya’da, Sigonella’da stratejik nitelikte Küresel Hawk İnsansız Hava Aracı Üssü kuruyor. Böylelikle Rusya’nın ithalat ve ihracatının yüzde 65’inin; Çin’in Nesil Yol Girişimi’nin kıymetli kısmının geçtiği deniz ulaşım çizgilerinin denetim yeteneğini geliştiriyor. Bilhassa Dedeağaç sayesinde Karadeniz-Süveyş; Karadeniz-Cebelitarık akslarını; Girit sayesinde ise Süveyş- Karadeniz; Süveyş-Cebelitarık akslarını denetim edebilecek konuşlanma sağlıyor.
ABD, bu adımlarıyla tıpkı vakitte Türkiye karşısında açıktan Yunanistan’dan yana taraf olmuyor mu?
Evet, oluyor. Gelecekte muhtemel bir Türk-Yunan çatışması çıktığı takdirde, Yunanistan lehine istikrarları değiştirecek bir konuşlanma sağlıyor. Birebir vakitte bu stratejik üslenme ve yığınaklanma, Balkanlar üzerinden icra edilecek kara harekâtı için de çok kıymetli. Gelecekte geniş Karadeniz havzasına Balkanlar üzerinden bir harekât olursa, Türkiye gerek Boğazların gerek Trakya’nın kullanılmasına müsaade vermeyebilir. Münasebetiyle ABD; yayılmasını Dedeağaç, Bulgaristan, Romanya üzerinden yapacaktır. Bir kısım yığınak da elbet Tuna üzerinden sağlanacaktır.
DÜŞMANLIK KULLANILDI
Yunan kamuoyunda ABD sempatisi nasıl gelişti?
Doğu Akdeniz ve Yunanistan kaynaklı Ege sıkıntıları öne çıkarıldı. Türkiye düşmanlığı kullanıldı, kışkırtıldı. Bu sayede ülkedeki klasik ABD tersliği törpülendi. Yunan kamuoyunda ABD’ye sempati arttı. Bu sayede ABD’nin istediği yasalar geçti. ABD, NATO’daki en ABD tersi ülke olan Yunanistan’da, ABD zıtlığını öldürdü. ABD’li neocon muharrir Michael Rubin, 24 Ocak 2021’de Yunan Ekathimerini gazetesinde çıkan makalesinde (US and Turkey on course for Diplomatic, Economic Collision), Girit’teki yığınaklanmayı ABD’nin Almanya’daki (Ramstein) en büyük denizaşırı hava üssü ile Japonya’daki (Okinawa) deniz üssüne benzetti.
‘CİDDİ SONUÇLARI OLUR’
ABD’nin bu kuşatması Rusya’yı nasıl tesirler?
Bu kuşatma yalnızca Türkiye için değil, tıpkı vakitte Rusya için de önemli sonuçları olan bir sürecin habercisi. Rusya ve Türkiye’nin jeopolitik kuşatılmışlığı birebir seviyede. Türkiye, güneyden ve batıdan kuşatma altında. Doğuda İran ve Rusya’nın olması, Türkiye için önleyici faktörler. Bugün Batı ve Batı’yla birlikte hareket eden Arap âlemi, Türkiye’yi çevrelemeye çalışıyor. Rusya da tıpkı tehditle karşı karşıya. Baltık’tan çevrelendi. Polonya, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Ukrayna ve Gürcistan üzerinden çevreleniyor her geçen gün. ABD, bu ülkeleri yeni devirde ağır formda kullanacağını açıkça söylüyor. Türkiye’yi de bu süreçte Karadeniz’den zorluyor. Montrö rejiminin sahibi olmamıza karşın Rusya’ya karşı atılımlarda bulunmamızı teşvik ediyor. İçimizdeki Atlantikçiler de bu tuzaklara çanak tutuyor. Örneğin, bu türlü bir jeopolitik fırtına periyodunda, Karadeniz’de 9 Şubat 2021 günü Türk savaş gemileri ve uçaklarının ABD savaş gemileri ve uçakları ile tatbikat yapması, daha evvelce B1 stratejik bombardıman uçaklarına dayanak verilmesi, açıklanması sıkıntı hareketler.
Şartlar, 100 yıl öncesini anımsatmıyor mu?
Mutlaka. Türkiye’yi 15 Temmuz 2016 gecesi ateş gücüyle terbiye etmeye çalışan bir güce karşı, ona istikrar olacak bir gücün aleyhine atak yapıyoruz. Bugün 100 yıl evvelki kurallar oluşmuştur. Azerbaycan’da bu yapıldı. Başarılı oldu. Çin ile Orta Nesil yapılarak bir hareket alanı açıldı. Lehimize oldu. Artık Türkiye; Kırım ve Uygur meselelerini mazeret ederek emperyalizmin Türk – Rus ve Türk – Çin dostluğunu baltalamasına müsaade etmemeli. Yunanistan üzerinden kışkırtılan Türkiye, lakin büyük güçler uğraşı içindeki kıymetli kartlarını oynayarak bu güçlü süreçten muvaffakiyetle çıkar.
Cumhuriyet
