Kongre, fuar, aktiflik, teşvik seyahatleri ve düğün üzere tertiplerin çatı kuruluşu MICE’nin (Meetings, Incentives, Congress, Events & Exhibitions) Lideri Hüseyin Kurt, yıllık 10 milyar dolarlık ekonomik hacim yaratan ve 500 bin şahsa direkt istihdam sağlayan bölümün can çekiştiğini vurguladı.
Kurt, “Bizim dalda çok fazla kapanan firma var, ancak maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor. Bu bölüme el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır” dedi. MICE sanayisinin sahiden S.O.S. modunda olduğuna dikkat çeken Hüseyin Kurt ile kesimin yaşadığı derin krizi konuştuk.
15 AYDIR FATURA KESEMİYORUZ
– MICE ne kadarlık bir ekonomiyi temsil ediyor?
MICE büyük bir sanayi. Binlerce firma ve alt tedarikçisiyle birlikte 500 binden fazla şahsa direkt iş imkânı sağlıyoruz. Yıl içerisinde 70-80 bin civarında küçük, orta ve büyük ölçekli aktivite gerçekleştiren, yıllık 1 milyon civarında günlük sigortalı işçi çalıştıran bir endüstriyiz. 50 kesim paydaşıyla iç içeyiz. Yıllık 10 milyar dolar iş hacmi yaratan bir daldan bahsediyoruz. Bize gelen konuk, 3.5 günde ülkeye 2 bin 500 dolar bırakıyor. Deniz kum güneş konuğu ortalama haftalık 650 dolar bırakıyor.
– Pandemiden kaynaklı nasıl bir kayıpla karşı karşıyasınız?
Covid-19’un birinci günlerinden itibaren büyük şok tesiriyle karşılaştık. Neredeyse 15 aydır fatura kesemeyen, gelir yaratmayan bir bölümden bahsediyoruz. Dal hakikaten S.O.S. modunda. Bu kesim krizlerden birinci etkilenen ve maalesef en son toparlanacak kesim. Bölümümüzü maalesef kamu otoriteleri riskli bölüm olarak görüyor. Aslında önlem ve tedbirlerle aktiflik yapabilecek en iyi bölümüz. Aslında tüm oteller ve aktiflik yerleri inançlı turizm dokümanını almış durumda. Yurtdışından turist getirilebiliyor, bu aktiflik merkezlerinde turist ağırlanabiliyor fakat biz neden etkinliklerimizi yapamıyoruz? Turist otele gelirken risk yok. Fakat kongreye, fuara gelirse risk var. Lakin birtakım yerlerde siyasi otoritelerin kongreleri oluyor. Kuralsa öyleyse herkese uygulayın.
Turizm denince hepimiz bir mana karmaşasına kurban oluyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı, yılın başına çıkıp nisan ayında turizm hareketliliği başlayacak dedi. Fakat yok o denli bir hareketlilik.
– Sizin tarafta başlamadı mı etkinlikler?
Bizim tarafta eylül-ekim aylarından evvel başlamaz hareketlilik. Hatta biz MICE turizminde 2022’nin birinci yarısına kadar bir hareketlenme beklemiyoruz.
GÖZLER DUYMUYOR, KULAKLAR İŞİTMİYOR
– Dalda toplam kaç firma var? Batarız derken hepsi iflas eder mi?
20-30 bin tane tahlil ortağımız olan firma var. TÜRSAB’a kayıtlı 12 bin işletmenin 2 bine yakını bizim bölümde. Bunun dışında oteller var, açık kapalı aktiflik merkezleri var. Kent otelleri bilhassa bizim alanda çalışıyor. Biz hizmet üretemediğimiz için onlar da şu anda can çekişiyor. Bizim dalda çok fazla kapanan firma var, ancak maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor.
– İktisadın içinde bulunduğu durumu da düşündüğümüzde, beklediğiniz dayanakların gelmesi de sıkıntı görünüyor. Takviye gelmezse ne olur?
Mutlaka bölüm batar. Acele formda bu bölüm ayakta tutulmazsa teşvik ve dayanaklarla güçlendirilmezse net söylüyorum, bu kesim toparlayamaz. Batmaları, iflasları da daha fazla göreceğiz. Bu kaçınılmaz gerçek.
YARINIMIZI GÖREMİYORUZ
– Ne kadar borç yükünüz?
Zati borçla hayatını sürdürmeye çalışan bir bölümüz. 2020’yi toplanacağımız bir yıl olarak görüyorduk. Lakin maalesef hayallerimiz suya düştü.
– Aktiflik takvimleri de açıklanmıyor. Bu ne cins külfetler yaratıyor?
Maalesef çıkan genelgelerde o kadar kavram karışıklığı var ki. Resmi olarak tertip, kongre, fuar yapamazsın üzere bir yasak yok. Fakat algı olarak yasak güya. Bir taraftan siyasi partiler kongreler yapıyor fakat biz yapamıyoruz. Genelgelerle etkinliklerinizi şu şu tedbirler çerçevesinde yapabilirsiniz denmeli. Bu bölüm şu anda konuta kapanmış oturuyor, benim hayatım ne vakit son bulacak diye bekliyor. Biz ticari olarak hayatımızı kaybetmekle karşı karşıyayız.
Aktiflik ve tertip takviminin açılanmaması büyük düşünce yaratıyor. Biz şunu istiyoruz: Kısa, orta ve uzun vadede önümüze takvim konulsun. Bize kişi sayıları, şu tedbirlerle yapılsın densin. Biz yarınımızı bile göremiyoruz.
ARTIK YÜKÜ TAŞIYAMIYORUZ
– 2022’nin birinci yarısına kadar işler başlayacaksa nasıl ayakta kalacaksınız?
2015’ten bu yana yaşamadığımız felaket kalmamış. Rus uçağının düşürülmesiyle başlayan ve devamında Sultanahmet saldırısı, Reina saldırısı, 15 Temmuz… Turizm dalı o periyottan bu yana yara alıyor. Bu hücumlar sonrası milletlerarası aktifliklerin tümünü kaybettik. Mahallî pazara sıkıştık. Rahip Brunson krizinden sonra da kur darbesiyle karşılaştık ve peş peşe gelen seçimler de üstüne tuz biber oldu.
Kongre, aktiflik, fuar kesimi ta 2015’ten bu yana aldığı yaraları saramamışken üzerindeki küfeleri, yükleri taşımakta zorlanırken, maalesef pandemi kriziyle baş başa kaldık. O yüzden bölümümüze ayrıcalık tanınmalı. Hibe ve teşvikler verilmesi elzem. Pandemi elbette bir gün bitecek lakin pandemi bittikten sonra hizmet üretecek bölüm kalacak mı bilemiyoruz.
Ne yazık ki şu anda yüzlerce firma kapandı, yüzlerce firma da kapanma yolunda ilerliyor. Binlerce çalışan dostumuz işsiz kaldı. Yeniden yüz binlerce çalışanımız işsiz kalma riskiyle karşı karşıya.
‘NE YER, NASIL BARINIRIZ’ NOKTASINDAYIZ
– Geçen ay 18 STK ile hükümetten takviye istemiştiniz. Bir karşılık geldi mi?
Ne yazık ki gelmedi. Pandemi boyunca bizim bölümümüzü içine alan teşvik ve takviyeler çok yetersiz kaldı. Yalnızca kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) uzatıldı. KÇÖ’de yeni uzatma olmazsa net söylüyorum on binlerce hatta yüz binlerce çalışan işsiz kalma riskiyle karşı karşıya. Bu dala el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır.İvedi bir halde dalın ayağa kaldırılması gerekiyor. Hibe kredi olabilir, sicil affı bizim için değerli.
– Sicil affını daha fazla borç almak için mi istiyorsunuz?
Geçmiş yıllardan aldığımız yaralardan ötürü kesimin sicili bozuk. Kredi almakta harika zahmet çekiyoruz. Birtakım kredi paketleri açıklanıyor fakat biz bunlardan yararlanamıyoruz. Bankalar nezdinde özel görüşme yapılıp dala özel imtiyaz tanınmalı. Dayanak olmazsa, KÇÖ uzatılmazsa batan, iflas eden bir bölümü konuşuyor oluruz. Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisine baktığımızda bizim dal en alt basamağa düştü. Şu anda lakin fizyolojik gereksinimleri “ne yer, ne içer, nasıl barınırım”ı düşünüyoruz.
LÜKS DÜĞÜNLER RAKİP ÜLKELERE GİDECEK
– Düğünlerle ilgili bir takvim açıklandı. Orada ne bekliyorsunuz?
Orada da durum çok feci. Ulusal ve milletlerarası diye ikiye ayrılıyor. Bu yıl lüks segmentte yerli 600-800 ortası düğün olacak. Ultra lüks segmentte 200 de yabancı düğün olacak. Bu 200 düğün olsa 50 milyon dolar bırakacak. Bu düğünlerin şu anda tamamına yakınının rakip ülkelere gitme riski var. Zira şu anda karşı tarafa bir takvim sunamıyoruz. Hangi kriterlerle düğün yapacağız, cümbüş olacak mı olmayacak mı, düğün kaçta bitecek? Bizdeki yerli lüks düğünlerin bile bu belirsizlikler nedeniyle yurtdışına kayma ihtimali var.
KÇÖ UZATILMALI
– Kur ve maliyetler de arttı. Artık aktiflik yapın deseler, bunları düzenleyecek para var mı?
Şu anda can çekişiyoruz. Döviz kaynaklı önemli maliyet artışı var. Bu, kendi içinde bir istikrar bulur. Kâfi ki dal açılsın.
– MICE dalını hangi takviyeler düze çıkarır?
KÇÖ en azından yıl sonuna kadar uzatılmalı. Her türlü aktiflik ve tertiplerin açılış tarihleri belirlenmeli. Dalın nakit gereksinimi için 2019 yılı ciromuz temel alınarak bu cironun en az yüzde 40’ı kadar bir ölçünün bankalar üzerinden 2 yıl geri ödemesiz ve faizsiz biçimde sermaye olarak şirketlere enjekte edilmesi gerekiyor. Stopaj indirimi, KDV indirimi, patron SGK prim dayanağı verilmesi kaide. SGK, KDV, muhtasar, kurumlar vergisi ve gelir vergisi tahakkuk, ödeme ve yapılandırmalarının en az 1 yıl olmak üzere faizsiz ertelenmesi ve yapılandırılması gerekiyor.
Cumhuriyet
