Bunun için 1961 Anayasası’nın baz alınması ve “temel hak ve özgürlüklerin yine genişletilmesini” isteyen muhalefet bloku, iktidara “kuvvetler ayrılığı” için de baskı yapacak. TBMM’nin yine “denge ve denetlemede faal rol oynaması gerektiğinin” altı çizilerek, “basın özgürlüğünün tam olarak sağlanması, sivil toplum kuruluşları (STK) ve sendikal özgürlükler başta olmak üzere Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) yapısının yine belirlenmesi gerektiği” üzere hususlarda iktidarla karşı karşıya gelecek.
İktidarın yeni anayasayı referanduma götürmek için 360 milletvekiline muhtaçlık duymasından hareketle muhalefet, Cumhur İttifakı’nın karşısına şu tezlerle gidecek:
Laiklik prensibine vurgu yapılsın: Anayasanın birinci 4 unsurunda devletin kurucu ideolojisi tanımlanmış ve bu unsurlar içinde “laiklik” de yerini almıştır. Lakin gelinen süreçte birinci 4 unsur konusunda iktidarla uzlaşma sağlansa da “yeni anayasanın bel kemiğini laiklik prensibi oluşturmalı, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasının hudutları kesin olarak çizilmeli ve Türkiye, son vakitlerde yaratılmaya çalışılan “din devleti” algısından kurtulmalı. Atamalarda liyakat temel alınmalı.
Temel hak ve özgürlükler güçlendirilmeli: Türkiye’nin bugün yaşadığı “ekonomik meselelerin altında yatan en değerli nedenlerden biri temel hak ve özgürlükler alanında yaşanan problemler.” Bu nedenle Türkiye’de 1961 Anayasası’nda çerçevesi çizilen temel hak ve özgürlükler yeni anayasa çalışmalarında da referans alınmalı. Tutukluluk müddetlerinden sendikal hak ve örgütlenmelere de 1961 Anayasası’ndaki kararlar örnek gösteriliyor.
TBMM’de istikrar – denetleme: Muhalefet, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte “Meclis’in istikrar ve denetleme fonksiyonunu kaybettiğine” dikkat çekerek, Meclis’te “yazılı ve kelamlı soru, gensoru gibi” denetleme düzeneklerinin geri getirilmesini istiyor. İktidarın, “sistemden güç alarak, yazılı soru önergelerine cevap vermeme hakkını kendinde göremeyeceğine” atıfta bulunuyor. Cumhurbaşkanının da “başta kararname yetkileri olmak üzere yetkilerinin sonlandırılması, bu yetkilerin yine TBMM’ye verilmesi gerektiğini” belirtiyor.
İktidar şayet muhalefetin bu şartlarını kabul etmezse, muhalefetin de yeni anayasa konusunda iktidar cephesine dayanak vermeyeceğinin altı çiziliyor.
Cumhuriyet
