1990’lar, Türkiye’nin “en karanlık yılları” olarak da biliniyor. Bu yıllarda bilhassa Türkiye birbiri gerisine gelen “aydın cinayetleriyle” sarsıldı. 1990-2002 yılları ortasında Muammer Aksoy, Çetin Emeç, Turan Dursun, Prof. Dr. Bahriye Üçok, Uğur Mumcu, Onat Kutlar, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Gaffar Okkan ve Necip Hablemitoğlu katledildi.
Mumcu, yazdığı yazılar nedeniyle birçok defa tehdit aldı. 1992 yılında da “Beni öldürecekler” diyerek, başına gelecekleri haber vermişti. O kelamından bir yıl sonra, 24 Ocak 1993’te, bombalı hücuma uğradı. Mumcu’nun katledildiği yerde o devir inceleme yapan uzmanların, “delillerde tahrifat yapması” dikkat çekerken, cinayeti İBDA-C ve Hizbullah üzere terör örgütleri üstlense de ortadan yıllar geçmesine rağmen Mumcu suikastının üzerindeki sır perdesi aralanmadı. Cinayetin akabinde açıklama yapan periyodun bakanı İsmet Sezgin, “Bu cinayeti çözmek, devletin namus borcudur” demişti. Lakin yıllar sonra, 2010 yılında, Sezgin, bir türlü çözülemeyen suikast için “Bu borcu maalesef ödeyemedik” demek zorunda kalmıştı. Soruşturmayı yürüten ve cinayeti kimin işlediğine dair “İstihbarat örgütleri, biraz mafya ve karanlık güçler” tabirleri ile dikkat çeken savcı Kemal Ayhan da 26 Haziran 1995’te konutunda meyyit bulunmuştu.
Ortadan geçen yıllara rağmen davada somut gelişmeler yaşanmaması üzerine 14 Ocak 1997’de, Meclis’te, Uğur Mumcu Cinayetini Araştırma Kurulu kuruldu. 4 Haziran’da misyonunu tamamlayan kurul tarafından hazırlanan raporun sonuç kısmında, eski Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Başsavcısı Nusret Demiral ve eski DGM Savcısı Dava Coşkun’un soruşturmayı savsakladığı ve misyon kusuru olduğu; Ankara Valisi ve her kademede vazife yapan öteki ilgililerin, Mumcu’yu muhafaza konusunda gerekli tedbirleri almadığı vurgulandı. Devrin İçişleri Bakanı Mehmet Ağar da Mumcu’nun eşi Güldal Mumcu’yu konutunda ziyaret ederek, Mumcu’nun cinayete ait soruları üzerine dikkat çeken “Bir tuğla çekersek, duvar yıkılır” sözünü kullandı. Bu cümle davanın “en flaş ve somut” sözleri ortasında yer aldı. 7 yıl sonra da davaya ait kayda bedel bir gelişme sağlanamadı.
KROKİLER ELE GEÇİRİLDİ
Ocak 2000’de, terör örgütü Hizbullah’a yönelik gerçekleştirilen bir operasyonda, Mumcu cinayetine ait krokiler ele geçirildi. Bu ipucu ile birlikte davada yeni bir adıma geçildi: Uğur Mumcu Uzun Takip (UMUT) Operasyonu. İncelemelerin ucu ise “Tevhit-Selam/Kudüs Ordusu” isimli örgüte uzandı. Aksoy, Üçok ve Kışlalı cinayetlerinin de dahil edilmesiyle UMUT Davası açıldı.
BOMBACININ EVRAKI AYRILDI
11 Temmuz 2000’de, 15’i tutuklu 17 sanık hakkında, Ankara 2 No’lu DGM’de başlayan UMUT davasının iddianamesinde, Mumcu’nun aracına konan bombanın Ferhan Özmen tarafından hazırlandığı ve Necdet Yüksel’in gözcülüğünde, Oğuz Demir tarafından yerleştirildiği belirtildi. 2005’te sonuçlanan davada, sanıklar Yüksel, Özmen ve Rüştü Aytufan ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırıldı. “Tevhit-Selam/Kudüs Ordusu” örgütü üyesi oldukları belirtilen sanıklar Ali Akbulut, Selahattin Eş, Ahmet Cansız ve Aydın Koral ile Mumcu’nun aracına bombayı yerleştiren Demir’in belgeleri ayrıldı. Öbür sanıklara ise değişen yıllarda cezalar verildi.
Değişen yıllarda ceza alan 6 sanığın, Anayasa Mahkemesi’nin “yargılanma haklarının ihlal edilmesi” kararı vermesi nedeniyle 2017’de yine yargılanmasına hükmedildi.
..VE BERAAT
Belgeleri ayrılan Akbulut, Eş, Cansız ve Koral’ın yargılanmasına ise 2009 yılında başlandı. Bu 4 sanığın hakkındaki yakalama kararı, söz vermeleri gayesiyle kaldırılırken, Türkiye’ye geldiklerinde de “tutuklanmama garantisi” verildiği ortaya çıktı. Cansız dışındaki üç sanık, Türkiye’ye geldi ve savunma yaptı. Davada karar ise 8 Aralık 2020’de çıktı. Akbulut, Eş ve Koral, beraat etti. Kelam konusu dava kapsamında firari durumda olan Cansız ve bombayı yerleştiren Demir’in evrakları tekrar ayrıldı. 28 yıldır firari olan Demir’in davası ise 5 Mayıs’ta görülecek.
Cumhuriyet
