Myanmar’da darbe karşıtı protestolarda polisin vurduğu gösterici hayatını kaybetti

Getty ImagesYaşamını yitiren Mya Thwe Thwe Khaing aksiyoncular tarafından anılıyor.

Myanmar’da 1 Şubat’ta ordunun idareye el koymasıyla başlayan darbe aykırısı protestolarda birinci defa bir gösterici hayatını kaybetti. Geçen haftaki şovlarda polisin müdahalesi sırasında açılan ateşle başından yaralanan 20 yaşındaki Mya Thwe Thwe Khaing hayatını yitirdi.

Polisin şovları dağıtmak için tazyikli su ve plastik merminin yanı sıra, gerçek mermi de kullandığı belirtiliyordu.

İnsan hakları örgütleri, hastanede hayatını yitiren Mya Thwe Thwe Khaing’in yaralanmasının, gerçek merminin başına isabet etmesi sonucu olduğunu belirtti.

Başşehir Nepido’da (Naypyitaw) bir hastanede tedavi altına alınan 20 yaşındaki bayanın bu sabah ömrünü yitirdiği açıklandı.

Getty ImagesMya Thwe Thwe Khaing, gerçek mermiyle başından yaralanmıştı.

BBC’nin görüştüğü bir hekim, hastaneye getirildiği sırada eylemcinin başında önemli yaralanma olduğunu kaydetti.

Hayatını yitiren Mya Thwe Thwe Khaing’in ailesinin, ordunun devirdiği Aung San Suu Kyi’nin partisi Ulusal Demokrasi Birliği’ni (NLD) desteklediği bildirildi.

Erkek kardeşi, geçtiğimiz Kasım ayında NLD’nin kazandığı genel seçimlerde birinci sefer oy verdiğini anlattı.

Myanmar’da aksiyonlar nasıl başladı?

NLD, Kasım ayındaki seçimlerde hükümet kurmak için parlamentoda kâfi çoğunluğu sağlamış fakat ordu seçimlerin hileli olduğunu savunarak hükümetin parlamentoyu toplamasının ertelenmesini istemişti.

Myanmar Parlamentosu’nun “seçimde hile yapıldığı” savlarının gölgesinde 1 Şubat’ta açılması bekleniyordu. Fakat tıpkı gün, ordu siyasi başkanları tutuklayarak idareye el koydu.

Getty Images

Ülkenin fiili başkanı pozisyonundaki Suu Kyi konut hapsine alındı ve “seçim hilesine karışmakla” suçlandı.

O günden bu yana Myanmar’ın önde gelen kentlerinin sokaklarında darbe aykırısı şovlar düzenleniyor.

Aksiyoncular Suu Kyi’nin ve başka NLD üyelerinin hür bırakılmasını talep ederken, polis aksiyonlara yer yer sert müdahalede bulunuyor.

Ordu, ülkedeki internet erişimini ve toplumsal medyayı da engelleyerek hareketlerin önüne geçme niyetinde. Darbe sonrası ordunun denetiminde olan Bağlantı ve Haberleşme Bakanlığı, Facebook’a erişimin engelleneceğini açıkladı ve ülkede “istikrar sağlanması” için bu kararın gerekli olduğunu savundu.

Getty Images

Dünyadan darbeye kınama

Myanmar’daki darbeye birçok ülkeden de kınama ve reaksiyon iletileri geldi.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Myanmar ordusuna hitaben yaptığı açıklamada gözaltına alınan siyasetçilerin hür bırakılması davetini yaptı. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki de, ABD’nin durumu yakından izlediğini bildirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Myanmar’daki askeri müdahaleyi ve siyasi başkanların gözaltına alınmasını kınadı.

EPAAskerlerin başkentte yolları kestiği görülüyor.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı Myanmar’daki gelişmeleri büyük telaşla izlediklerini belirterek, demokratik bir yetki geçişini desteklediklerini kaydetti.

Avustralya Dışişleri Bakanlığı da Myanmar ordusuna “yasalara hürmet duyma” daveti yaptı ve ihtilafların yasal tabanda çözülmesi gerektiğini belirtti.

Tutuklu başkan Aung San Suu Kyi kimdir?

Myanmar’ın bağımsızlık uğraşına liderlik eden General Aung San’ın kızı olan Aung San Suu Kyi, şimdi 2 yaşındayken babasını suikast sonucu kaybetti.

Suu Kyi on yıllar boyunca Myanmar’ı yöneten askeri güçlerin otoriter idaresini eleştiren bir “insan hakları aktivisti” olarak tanındı.

Getty Images/BBCMyanmar ordusu Aung San Suu Kyi ve öbür siyasetçileri gözaltına aldı.

1991 yılında mesken mahpusunda bulunduğu sırada Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. 1989 ile 2010 ortasında yaklaşık 15 yıl boyunca tutuklu kaldı.

2015 yılının Kasım ayında, başkanı olduğu NLD ile Myanmar’ın 25 yıl sonraki birinci özgür seçimini kazandı.

Fakat Myanmar anayasası, çocukları diğer ülkelerin vatandaşları olması nedeniyle Suu Kyi’nin lider olmasına mahzur oldu. Bugün 75 yaşında olan Suu Kyi, ülkenin fiili başkanı pozisyonundaydı.

AFPSuu Kyi’nin 2010’da konut hapsinin bitmesi kalabalıklar tarafından coşkuyla karşılandı.

Myanmar’da Arakan eyaletinde yaşayan Müslümanlara soykırım yapıldığı argümanları ise Suu Kyi ve idaresini memleketler arası alanda en çok zorlayan başlıklardan birisi haline geldi.

Her ne kadar Myanmar ordusu üzerinde rastgele bir gücü olmadığı bilinse de, Müslümanlara yönelik düzenlenen operasyonların 1991 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Suu Kyi’nin de itibarını olumsuz etkiliyor. Birleşmiş Milletler (BM), Suu Kyi’yi “suç ortağı” olarak tanımlıyor.

Myanmar’da 2017 yılında bir karakola düzenlenen hücumun akabinde ordu yüklü olarak Müslümanların yaşadığı bölgelerde operasyonlar düzenlemişti.

2018 yılında İnsan hakları kuruluşu Milletlerarası Af Örgütü (Amnesty International) Aung San Suu Kyi’ye verdiği Vicdan Elçisi Ödülü’nü geri aldığını açıkladı.

Getty Images2015 Kasım seçimlerinde NLD ipi göğüsledi.

Af Örgütü, Myanmar Ordusu’nun Arakanlı Müslümanlara “açıkça zulmettiğini”, Suu Kyi’nin ise ülkesinde yaşananlara sessiz kalarak evvelce savunduğu pahalara “ihanet ettiğini” karara münasebet gösterdi. Suu Kyi ise, BBC’ye verdiği röportajda Arakanlı Müslümanlara etnik paklık uygulanmadığını söyledi.

2009 yılında örgüt, ülkesinde barış ve demokrasi için verdiği gayrete işaret ederek, o periyot mesken mahpusunda olan Suu Kyi’yi Vicdan Elçisi Ödülü’ne layık görmüştü.

Cumhuriyet