Pandemi, dünya genelinde bilhassa de gelişmiş ekonomilerde hane halklarının tasarruflarını artırdı. Büyük çoğunluğu üst gelir kümesinde olan hane halkları, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s varsayımlarına nazaran pandemide tasarruflarına 5,4 trilyon dolar daha ekledi.
2 TRİLYON DOLARI ABD’DEN
Dünya gazetesinden Hilal Sarı’nın haberine nazaran Moody’s, pandemi devrinde yapılan ek tasarrufların, 2019 yılında 87 trilyon doların üzerinde olan ve 2020’de 83 trilyon dolara gerilediği kestirim edilen global GSYH’nin yüzde 6’sına denk geldiğini kestirim ediyor. Bu da dünya genelinde hane halklarının tasarruflarına pandemi devrinde – 2021 birinci çeyrek sonu itibariyle – 5,4 trilyon dolar eklemesine denk geliyor. Moody’s varsayımlarına nazaran bunun 2 trilyon doları yalnızca ABD’den geldi ve Moody’s bu bilgilerin yeni Lider Joe Biden’ın 1,9 trilyon dolarlık dev paketi öncesine ilişkin olduğuna da dikkat çekiyor.
İRLANDA BAŞI ÇEKİYOR
2019 yılıyla biten 20 yıllık ortalamaya nazaran ( bkz. İnfografik) 2020 yılında hane halkı tasarruf oranlarında çok sert yükselişler kaydedildi. Kuzey Amerika ve Avrupa geniş karantinaların uygulanması ve büyük teşviklerin açıklanması sebebiyle tasarrufta başı çekiyor. Ortadoğu’da dev paket açıklayan kimi ülkelerde de tasarruf fazlası olduğu, Güney Amerika ve Doğu Avrupa’da ise tasarrufların düştüğü vurgulanıyor. İrlanda ve Estonya başta olmak ABD, Hollanda, Kanada,
Norveç, İsviçre üzere birçok gelişmiş iktisatta hanelerin tasarrufa ayırdığı hisseler harikulâde oranlarda arttı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Refinitiv datalarına nazaran, İrlanda’da pandemi öncesi yüzde 4 olan hane halkı tasarruf oranı, pandemiyle birlikte 2020’de yüzde 22’nin de üzerine çıktı. Tasarruf oranı eksinin altında olan Yeni Zelanda’da bile bu oranın yüzde 4’ün üzerine çıktığı belirtiliyor. Macaristan ve Finlandiya da sıfıra yakın tasarruf oranının yüzde 6 ila 8’e yaklaştığı ülkelerden. Polonya, İspanya, Belçika, Avustralya, Almanya, Avusturya ve İsveç de bu oranın yüzde 14 ila 20 ortasında değiştiği ekonomiler.
3’TE BİRİ HARCANSA GLOBAL GSYH’YE 2 PUAN EKLENİR
Birtakım uzmanlar, pandemide geçmişteki birçok krizde de olduğu üzere yükselen tasarrufların bir mühlet sonra tüketim harcamasına dönüşerek global iyileşmeye yakıt olacağını söylüyor.
Conference Board global tüketici inanç endeksi de birinci açıklandığı 2005’ten bu yana rekor seviyeye gelerek bu uzmanların görüşünün mümkün olabileceğine işaret ediyor.
Moody’s iddialarına nazaran tüketiciler bu ek tasarruflarının üçte birini bile harcasa, bu global iktisada bu yıl ve gelecek yıl 2 puanın üzerinde bir katkı sağlar. Moody’s Başekonomisti
Mark Zandi “Ciddi ölçekte ötelenmiş talep ve artık taşma noktasındaki tasarruflar sürü bağışıklığı ve açılmalarla birlikte tüketici harcamalarında önemli bir artışı tetikleyecek” değerlendirmesini yapıyor.
Tasarruflara ait raporun sahibi Moody’s’in yanı sıra, ABD merkezli banka Barclays de bu görüşte.
Barclays iktisadı Silvia Ardagna da Financial Times’a yaptığı açıklamada bilhassa ABD’de ve tıpkı süratte olmasa da İngiltere’de tarihi ortalamaların üzerinde tasarruf yapan hane halklarının harcamaları “hayli yüksek bir hızda” artırmasını beklediklerini belirtiyor.
GOLDMAN SACHS: ZENGİNİN TASARRUFU, HARCAMAYA DÖNMEYEBİLİR
Ülkelerin toplam tasarruf bilgileri net bir yükselişe işaret etse de, pandeminin toplumları adaletsiz halde vurması sonucu neredeyse her bölgede güçlü hane halklarının tasarrufu artarken, düşük gelirli hanelerin tasarrufları da eridi. The Morning Consult datalarına nazaran 15 büyük iktisatta ocak-nisan ortasında yapılan araştırmada düşük gelirli hanelerin büyük bir kısmı “finansal şartların bir yıl öncesine nazaran kötüleşti” dedi. Ortalarında Çin, Avustralya, İtalya, Rusya ve ABD’nin de olduğu birçok ülkede güçlü hanelerin üçte biri ise “Büyük alım yapmanın tam zamanı” dedi. Goldman Sachs iddialarına nazaran ABD’deki tasarrufların yüzde 60’ı ülkenin en güçlü yüzde 40’lık kısmının elinde. Bu nedenle de Goldman Sachs, yüksek gelirli hanelerin tasarruflarını tutmayı tercih edebileceğini ve kimi kuruluşların belirttiği üzere çok büyük ölçekte bir tüketim harcamasına dönüşmeyebileceğini söylüyor.
Cumhuriyet
