İstanbul Kontratı olarak bilinen, ve temel gayesi bayana karşı ve aile içi şiddeti önlemeye yönelik kontrat, 46 ülke tarafından imzalanmasına ve akabinde da 34 ülke parlamentosu tarafından onaylanmasına karşın tartışılmaya devam ediliyor.
Klâsik aile kavramına son vermek ve eşcinsel alakaları ve evlilikleri cesaretlendirmekle suçlanan kontratın metninde değişiklikler talep eden ülkelerin sayısı da artıyor.
Bu mevzudaki son gelişme, son yıllarda muhafazakar hükümetlerce yönetilen ve hukuk devleti unsuruna ziyan veren adımlar atmakla eleştirilen Polonya’da gündeme geldi.
Basına yansıyan hükümet kaynaklı haberlere nazaran, Polonya, İstanbul Mukavelesi’nin revizyonu için öncelikle Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri nezdinde diplomatik bir atak başlattı.
Polonya Dışişleri Bakan Yardımcısı Pawel Jablonski, hususun basına yansıması üzerine Polonya diplomasisinin “aile haklarının korunması” hedefiyle milletlerarası bir çalışma başlattığını Twitter bildirisiyle doğruladı.
Polonya Dışişleri Bakanlığı, hangi ülkelerle görüşmeler yapıldığı konusunda detaylı bilgi vermese de, vakası soruşturan basın, Çekya, Slovakya, Hırvatistan ve Slovenya ile hususun görüşüldüğünü bildiriyor.
Macar yetkililer, Polonya’dan kendilerine ortak hareket etme teklifi gelip gelmediği üzerine bir açıklama yapmadılar.
Getty ImagesKontrata neden karşı çıkılıyor?
Polonya’daki radikal muhafazakâr kümeler bir müddettir hükümet üzerinde, 2015 yılında kabul edilen İstanbul Mukavelesi’nin iptal edilmesi için baskı uyguluyorlar.
Muhafazakâr kümeler, İstanbul Sözleşmesi’ne,geleneksel aile kavramına ziyan verdiği tasası ile karşı çıkıyor. Kontrattaki bayan erkek eşitliği vurgusunu ve bayan haklarının korunmasına yönelik tedbirleri bu tasaya münasebet gösteriyorlar.
Muhafazakârlar, eşitlik vurgusuna ve bayanı muhafazaya yönelik tedbirlere temelde karşı olmadıklarını vurgulasalar da, mukavelenin klasik aile kavramını geri plana itip, eşcinsel birliktelikleri desteklediğini öne sürüyorlar.
Kontrata karşı çıkan muhafazakârlara nazaran bayanlara karşı gündeme gelen şiddetin nedeni, bayanlar ve erkekler ortasındaki toplumsal eşitsizlik değil, alkolizm, porno, ailelerin dağılması, boşanmaların artması ve bunlarla bir arada gündeme gelen toplumsal problemler.
Muhafazakârlar, İstanbul Mukavelesi’nin tekrar ele alınmasını istiyorlar.
Mukavele metnine, klâsik aile kavramının, yani “bir erkek, bayan ve çocuklardan” oluşacak aile yapısının korunmasını destekleyecek vurgular eklenmesini istiyorlar.
Tekrar bu talepler ortasında çocukların korunması, kürtajın engellenmesi üzere husus teklifleri de var.
Önerilen en kıymetli hususlardan biri; mukavelenin eşcinsel birliktelikleri bir aile olarak değerlendirmemesi isteğini içeriyor. Eşcinsel birliktelikle kurulan alakaların, aile haklarından, çocuk yetiştirmekten ve mirastan yoksun bırakılması talep ediliyor.
Getty Imagesİstanbul Kontratı AB içinde yeni bir fay çizgisi mı oluşturacak?
Kontrata karşı en sert reaksiyon şimdiye kadar Polonya’dan gelmiş olsa da, daha evvel Türkiye, Bulgaristan, Hırvatistan ve Macaristan’dan da hükümetler seviyesinde kontrata karşı eleştirel açıklamalar yapılmıştı.
Avrupa Kurulu üyesi 11 ülke, kontrata imza atmış olmasına karşın, şimdi onaylamadı.
İngiltere dışında, bu ülkelerin tamamı Orta ve Doğu Avrupa’da yer alıyor. Bu durumun, Polonya’nın teşebbüsünün yankı bulabilme ihtimalini güçlendirdiği bedellendiriliyor.
Polonya, bu diplomasi atağıyla, Avrupa Kurulu içinde muhafazakâr bölüme öncülük etmek, İstanbul Sözleşmesi’ne karşı olan kesitlerin dayanağını gerisine almak ve Avrupa Birliği içinde mukavelenin en son olarak onaylanmasını önlemek istiyor.
Kimi analistler, Avrupa Birliği içinde devam eden, hukuk devleti, mülteci ve azınlık hakları mevzularına artık de İstanbul Mukavelesi’nin eklendiğini ve bu bahsin Avrupa Birliği için kıymetli fay çizgilerinden birini oluşturacağını pahalandırıyor.
Cumhuriyet
