Covid-19 çocuklarda ağır seyretmiyor lakin hastalığı geçiren çocuklar için büyük bir risk mevcut.
Koronavirüs, çocuklar için öteki bir riski daha mı taşıyor? Belirtileri Kawasaki hastalığı ile emsal fakat daha ağır bir tabloya neden olan Çocuklarda Multisistem İnflamatuar Sendromu (MIS-C) ile ilgili ailelere kıymetli ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, MIS-C’in Türkiye’de Temmuz ayından itibaren görülme sıklığının arttığını açıkladı.
Salgının başlangıcından bu yana uzmanlar, çocukların koronavirüsten yetişkinler kadar korunması gerektiği konusunda ihtarlar yapılıyor. Birden fazla vakit çocuklar virüsün tesirlerini belirtisiz ya da hafif atlatsalar da yapılan bilimsel çalışmalar birçok riski gözler önüne serdi. Bu risklerden biri de MIS-C.
Mevzu ile ilgili ihtarlar yapan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Kawasaki ile belirtileri benzeri olsa da MIS-C’te çok daha önemli bir tablo ortaya çıktığının altını çizdi ve aileleri uyardı.
3 KRİTİK BELİRTİ
Ceyhan “İlk başta, koronavirüs tanısı alan 0-19 yaş ortasındaki çocuklarda deride soyulma, parmakta şişme, beğenilen kızarıklık üzere belirtiler ortaya çıktı. ABD’de, İtalya’da ve İngiltere’de geçtiğimiz Mayıs ayında bununla ilgili makaleler yayımlandı. Bunu birinci olarak Kawasaki hastalığına bağladılar lakin o aslında MIS-C. Zira bu çocuklar günler içinde hayatını kaybediyordu” dedi. Prof. Dr. Ceyhan, Kawasaki’nin bu kadar ağır tablolara neden olan bir hastalık olmadığını vurguladı.
TÜRKİYE’DE DE TEMMUZ AYINDAN BERİ GÖRÜLÜYOR
Koronavirüsü salgınının birinci aylarında Türkiye’de MIS-C’in görülmediğini lakin tekrar hadise artışının yaşandığı Temmuz ayından itibaren sıklaşmaya başladığını belirten Prof. Dr. Ceyhan, “Sadece Hacettepe’de 27 çocukta görüldü. Öteki uzman arkadaşlarımdan aldığım bilgiye nazaran onlar da bu olaylara rastlıyorlar. Yalnızca Hacettepe’de 27 olay varsa Türkiye’de yüzlerce hasta var demektir. Şu an toplam sayıyı bilmiyoruz ancak bununla ilgili bir yayın hazırlamış bulunuyoruz. Dediğim üzere ne yazık ki bu Kawasaki’den çok daha ağır bir hastalık; bizdeki bu çocukların hepsi ağır bakımda” halinde konuştu.
MIS-C’in romatizmal hastalıklar kümesinde yer alan bir sendrom olduğunu belirten Prof. Dr. Ceyhan, hastalığın sitokin fırtınasında olduğu üzere bağışıklık sisteminin virüse yanıt verirken kendi hücrelerine ziyan vermesi ile ortaya çıktığını belirtti. Prof. Dr. Ceyhan, Kawasaki’den farklı olarak, kalp damarlarında şişme üzere etkenlerin tabloyu ağırlaştırdığını vurguladı.
ÇABUCAK UZMANA BAŞVURUN
MIS-C ile ilgili başka kıymetli bir sorun da bütün çocuklarda görülebilme ihtimalinin olması. “Herhangi bir risk kümesi yok ve kimde gelişip gelişmeyeceği belirli değil” halinde konuşan Prof. Dr. Ceyhan, aileleri uyarıyor:
“Çocuklarda direkt corona vefatları az, tahminen hafif ve tahminen de belirtisiz geçiriyor lakin onlar hem virüsü yetişkin aile bireylerine taşımak hem de MIS-C hastalığı üzere riskler taşıyorlar. Aileler belirtiler konusunda çok dikkatli olmalılar. Deride soyulma, beğenilen kızarıklık, parmaklarda şişme üzere belirtiler gördüklerinde çabucak bir uzmana başvurmalılar.”
OKULLARIN AÇILMASI HADİSELERİ ARTIRDI
Çocuklarda multisistem inflamatuar sendromu üzere ağır tablolara sebep olan risklere rağmen okullarda yüz yüze eğitimin başlatılması kararı tekrar gözden geçirilmeli mi? Son devirdeki hadise artışının en değerli sebeplerinden birinin okulların açılması olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ceyhan, “Bir insan kümesini haftada 1-2 gün bile olsa bir yerde bulundurursanız risk artacaktır zaten” yorumunu yaptı.
Prof. Dr. Ceyhan, tartışmalı başlayan yüz yüze eğitimin Türkiye’deki uygulanışı ile ilgili şunları söyledi:
“Öncelikle biz okulların açılmasının bir risk olduğunu kabul etmiyoruz ve hasebiyle buna uygun önlemler de almıyoruz. Madem okullar açıldı buna uygun kriterler ve önlemler geliştirilmesi gerekiyor. Zira parktaki temasla okuldaki teması bir tutamazsınız. Halka tam bilgiler açıklanmıyor lakin hadise sayılarının artışına-azalışına nazaran yüz yüze eğitimle ilgili kararlar alınması kaide. Bu biçimde bir işleyiş çok daha inançlı olacaktır.”
‘DOĞRU KARAR DEĞİLDİ’
Pekala yüz yüze eğitimde koronavirüs riskini azaltmak mümkün mü? Prof. Dr. Ceyhan, dünyadan şu örnekleri veriyor:
“Almanya Başbakanı Merkel, çocukların eğitimini önemsediğini ve gerekirse her yeri kapatıp çocukların risksiz bir halde okula gitmelerini sağlayabileceklerini söyledi. Fransa da tekrar bir karantina ortamına hazırlanırken, okulları kapatmıyor. Türkiye’yi düşündüğümüzde toplumsal hayatı ve çalışma hayatını düzenlemeyip, kısıtlamalara gidilmeden okulları açmak yanlışsız bir karar değildi.”
MIS-C NE KADAR ÇOKSA KORONA DA O KADAR ÇOKTUR
ABD’de yapılan araştırmalar, MIS-C’in toplumda görülme sıklığına bakarak, corona virüsünün yaygınlığı konusunda bilgi sahibi olunabileceğini ortaya koyuyor. “MIS-C olağanda çok az görüldüğü için şayet bu olaylar çoksa bilin ki koronavirüsde orada yaygındır” biçiminde konuşan Prof. Dr. Ceyhan, tedbir alınması konusunda uyardı.
Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’nün 1 Eylül’de yayımladığı COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Çocuk Hasta İdaresi ve Tedavi Rehberi’nde MIS-C hadise tarifi şu formda yapılıyor:
1. 0- 21 yaş ortası
2. 24 saatten uzun süren , >38.0°C ölçülmüş yahut ailenin ateş varlığını bildirimi
3. Laboratuar tetkiklerinde inflamasyon ispatı (En az 2 yahut daha fazla delil varlığı), Yüksek CRP, Yüksek sedim, Yüksek fibrinojen, Yüksek prokalsitonin, Yüksek D-dimer, Yüksek ferritin, Yüksek LDH, Yüksek IL-6 düzeyi, Artmış nötrofil sayısı, Lenfositopeni, Hipoalbüminemi
4. Hastaneye yatış gerektirecek ağır hastalık tablosu
5. Çoklu organ sistem tutulumu (En az 2 yahut daha fazlasının varlığı), Kardiyovasküler (Şok, yüksek troponin, yüksek BNP, olağandışı eko bulguları, aritmi), Teneffüs (Pnömoni, ARDS, pulmoner emboli), Böbrek (Böbrek yetmezliği), Nörolojik (Konvülsiyon, inme, aseptik menenjit), Hematolojik (Koagülopati, yüksek D-dimer düzeyi), Gastrointestinal (Yüksek karaciğer enzimleri, diyare, ileus), Dermatolojik (Eritrodermi, mukozit, başka döküntü)
6. Alternatif öteki teşhis olmaması (bakteriyel sepsis, enterovirüs enfeksiyonu üzere miyokardit ile alakalı enfeksiyonlar, stafilokoksik yahut streptokoksik toksik şok sendromları gibi)
7. Geçirilmiş yahut yeni geçirilmekte olan SARS-CoV-2 enfeksiyon delili
(Aşağıdakilerden en az birisinin varlığı)
SARS-CoV-2 RT-PCR olumluluğu
SARS-CoV-2 seroloji olumluluğu
SARS-CoV-2 antijen olumluluğu
Semptomların başlamasından evvelki 4 hafta içerisinde SARS-CoV-2 olumlu olgu teması
Kaynak: Sözcü
Cumhuriyet
