MEF Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Erkut, Türkiye’deki üniversite kontenjanlarının akademik yahut ekonomik nedenlerle değil siyasi nedenlerle artırıldığına dikkat çekerek “Üniversitelerimiz, iş dünyasının beklentilerinden kopuk bir biçimde diplomalı işsiz yetiştiriyor. Birçok kontenjan önemli olarak geriye çekilmeli, kontenjanlar öğretim üyesi sayısına endekslenmeli, birçok programda ikinci öğretimden çıkılmalı ve kontenjan planlama sürecinde gelecekteki istihdam piyasası beklentileri kullanılmalı” dedi.
KONTENJANLAR PLANLANMALI
Tüm programlarda kontenjan planlamasının ülkenin ve dünyanın gelecekteki gereksinimlerine ve istihdam beklentilerine nazaran yapılması gerekirken doluluk oranlarına bakarak yapıldığını belirter Prof. Erkut, gelecek yıl kontenjanların belirlenmesinde şu üç faktörün göz önünde tutulması gerektiğini söyledi:
– Bu yılki doluluk istatistikleri rehavet yaratmamalı ve kontenjan balonu olan kısımlarda kontenjanlar azaltılmalı. Geçen yılki imtihan ve sistem değişikliğinin yarattığı balon bu sene temizlendi. Gelecek sene talep, bu yılki kadar yüksek olmayabilir
– Tüm programlarda yeni öğrenci/öğretim üyesi oranı en fazla 10 olmalı (ki programın tümündeki oran 40’ı geçmesin). Minimum takım kısıtlarına uymayan kısımlara kontenjan verilmemeli. Örgün eğitimde bile kontenjanların dolmadığı programlarda ikinci öğretimden çıkılmalı.
– Üni-Veri sonuçları dikkate alınmalı. İstihdam oranı düşük ve nitelik uyuşmazlığı yüksek kısımlara daha az kontenjan verilmeli. Üni-Veri gibisi bir çalışma da ülkenin önümüzdeki 10 yıldaki işgücü gerekliliği üzerine yapılmalı ve bu çalışma piyasası araştırması kontenjanların belirlenmesinde rol oynamalı.
‘BALONU ŞİŞİRİYORLAR’
Prof. Erkut’un “2020 Üniversite Kontenjanları” değerlendirmesi şöyle:
2018 yılındaki kontenjan balonunu 2019’da kısmen söndüren YÖK, 2020’de bu balonu tekrar şişirmeye başlamış. Geçen yılın kontenjanları ile kıyaslandığında, devlet üniversitelerinde 9 bin 414 kişilik, vakıflarda ise 6 bin 313 kişilik kontenjan artışları kelam konusu. Kıbrıs okullarının kontenjanı bir ölçü artarken öbür ülke okullarının kontenjanları azalmaya devam etmiş. Oranlar küçük görünse de yavaş yavaş yükseköğretimin ekonomik yükünün, devletin sırtından vakıfların sırtına aktarıldığını söylemek mümkün.
AÇIKÖĞRETİM: Geçen sene 48 bin 500’den 34 bin 150’ye düşürülen açıköğretim kontenjanı bu sene 39 bin 900’e yükseltilmiş. Kontenjanı en yüksek program 6 bin ile tarih, sonra 4 bin ile Türk lisanı ve edebiyatı, sonra da 2 bin 900 ile çocuk gelişimi.
UZAKTAN EĞİTİM: Geçen sene 1810’dan 1050’ye düşürülen uzaktan eğitim kontenjanı bu sene 2 bin 320’ye yükseltilmiş. 10 yeni program açılmış.
İKİNCİ ÖĞRETİM: Geçen sene 68 bin 615’ten 47 bin 11’e düşürülen ikinci öğretim kontenjanı bu sene de 38 bin 891’e düşürülmüş.
TIP İSTEYEN ŞANSLI
TIP: Bu sene tıp okumak isteyen öğrenciler için epey şanslı bir sene. 2018’de 14 bin 325 olan tıp kontenjanı 2019’da yüzde 5 artış ile15 bin 50’ye çıkmıştı. Bu sene ise yüzde 9’luk bir artış ile 16 bin 448’e çıktı. Devlet üniversitelerinde 7 ve vakıf üniversitelerinde 5 yeni tıp fakültesi açıldı. Toplam 16 bin 448 kontenjanın yüzde 82’si devlet tıp fakültelerinde.
HUKUK: Geçen sene 16 bin 420’den 16 bin 97’ye indirilen toplam hukuk kontenjanı bu sene 16 bin 327’ye çıkarılmış. Toplam hukuk kontenjanının yalnızca yüzde 60’ı devlet üniversitelerinde, yüzde 34’ü vakıflarda, kalanı ise Kıbrıs’ta.
KRİZİN TESIRI
MİMARLIK: İnşaat bölümündeki krizin tesirini hisseden öbür bir program da mimarlık. Geçen yılki toplam kontenjan 8 bin 641 iken bu sene yüzde 7.5’lik bir düşüş ile kontenjan 7 bin 985’e gerilemiş. Toplam kontenjanın yüzde 65’i devlette, yüzde 31’i vakıflarda ve yüzde 4’ü Kıbrıs’ta.
YÜZDE 98’İ ‘DEVLET’TE
İLAHİYAT VE İSLAMİ BİLİMLER: Geçen sene toplam kontenjanı 18 bin 887 olan bu alanın bu yılki kontenjanı küçük bir artış ile 19 bin 363 oldu. Kıbrıs Toplumsal Bilimler ile kent üniversitelerinin çıktığı bu alanda 12 üniversite 10 ila 20 ortasında kontenjan azaltırken 17 üniversite 10 ila 20 ortasında, 7 üniversite ise 30 ila 60 ortasında kontenjanlarını artırdılar. Ege Üniversitesi’nin yeni açılan programı, Kütahya’nın 100 artan kontenjanı ve Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nin 110 artan kontenjanı ile bu alan, tüm alanlar ortasında kontenjanı en yüksek alan olma özelliğini korudu. Bu program vakıf üniversitelerinde pek tanınan değil; kontenjanın yüzde 98’i devlet üniversitelerinde.
Cumhuriyet
