Radyo ve Televizyon Üst Heyeti (RTÜK) Halk TV ve TELE 1 kanallarına yayın prensiplerinin ihlal edilmesi gerekçesiyle verdiği beş günlük yayın durdurma kararları ilgili basın açıklaması gerçekleştirdi.
RTÜK’ten yapılan açıklama şu biçimde;
“Radyo ve Televizyon Üst Heyeti tarafından son periyotta verilen birtakım kararlara ait kamuoyunun sahih bilgilendirilmesi açısından aşağıdaki açıklamanın yapılması gerekli görülmüştür. RTÜK, yaptırım kararlarını 6112 sayılı Kanuna nazaran almaktadır. Kararlar, maddede belirtilen yayın prensiplerinin ihlal edilmesi durumunda verilmektedir. İzleme eksperleri sorumlu oldukları yayınları hem bağımsız olarak hem de ALO 178 RTÜK Muhabere Merkezi üzere çeşitli kanallardan gelen vatandaş, Kurum ve Kuruluş şikâyet ve bildirimleri üzerine kıymetlendirmekte ve raporlarını hazırlamaktadır. Tanzim edilen raporlara ait kararlar ise TBMM’de kümesi bulunan siyasi parti kontenjanından seçilen 9 Üst Konsey Üyesi tarafından alınmaktadır.
İki farklı televizyon hakkında verilen yayın durdurma kararlarının özeti şu biçimdedir:
ŞIK’IN “MEDYA MAHALLESİ” PROGRAMINDA KULLANDIĞI TABIRLER
13.03.2020 tarihli Halk TV yayınında,
“Medya Mahallesi” programına konuk olan Ahmet Şık’ın “…Türkiye Suriye’de. …başka bir memleketin toprağında tam ismiyle işgalci bir güç olarak, bir gücün temsilcisi olarak birileriyle savaşmaya ve ölmeye gönderilmiş yani.” biçiminde sözler kullandığı mütehassıs raporuyla tespit edilmiştir.
Yayında sarf edilen lafların Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sonlarını korumakla ve halkın güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiş kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını rencide edici ve hafife alıcı nitelikte olduğu aşikârdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanın yüklediği sorumluluğu aşar nitelikte yapılan tahliller, devletimizin ulusal güvenlik siyasetine nazaran muvaffakiyetle yürüttüğü operasyonları karalama uğraşından öteye gitmemiştir. Kendi hudut güvenliğini sağlamaya çalışan devletimizin Suriye topraklarında işgalci olarak gösterilmeye çalışılması hiçbir formda onaylanabilecek bir vaziyet değildir. Program sunucusunun da Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne karşı böylesine tabir ve suçlamalara müdahale etmemesinin kamusal sorumluluk anlayışı ile bağdaşmadığı ortadadır.
Yayının 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde mekan alan; “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin memleketi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk prensip ve inkılâplarına karşıt olamaz.” kararını ihlal etiği Üst Konsey tarafından sabit görülmüştür.
Halk TV’ye 6112 sayılı Kanun’un 32’inci hususunun beşinci fıkrasında yan alan “8’inci unsurun bir numara fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki unsurlarla dördüncü fıkrasına hilâf yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının bildiriminden itibaren bir yıl içinde birebir ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; 2. tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.” kararı uyarınca süreç tesis edileceği yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir.
Laf konusu bildirime karşın 16.06.2020 tarihinde yayınlanan tıpkı programın öteki bir kısmında sunucu Ayşenur Aslan “..ne vakit ki içerde sıkışılsa derhal gözleri dışarıya çevirirler. Dün mesela Pençe Harekatı, Kuzey Irak’a bomba atmışız, ben bu Pençe Harekatlarını, Kartal Harekatlarını, efendim işte Şahin Harekatını ne derseniz onun ismine.…..artık yani ben utanıyorum” cümlelerini kullanmış konuk Hüsnü Mahalli de “ …ya kardeşim Türkiye Libya’da ne yapıyor? Yani neyin peşinde?… Artık hasebiyle Mısır’ı karıştıralım, Sudan’ı karıştıralım, Cezayir’de İslamcılar var Cezayir’i…” tabirlerini lisana getirmiştir.
Yayındaki tabir ve icmallerin Kanunun 8’inci hususunun bir numara fıkrasının (a) bendini tekrar ihlal ettiği kanaatine varılmıştır. Üst Heyetimizin 01.07.2020 tarihindeki içtimasında ihlalin tartısı, ihlalin mahiyeti, anılan unsur ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, idari önlem olarak Halk TV’nin yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar verilmiştir.
ATAKLI’NIN BAŞÖRTÜLÜ MUALLIM TEFSIRI
23.03.2020 tarihinde TEVE 1’de yayınlanan,
“Gün Başlıyor” programında sunucu Can Ataklı’nın koronavirüs nedeniyle geçilen uzaktan eğitim kapsamındaki derslerin birinde başörtülü bir muallimin yan almasının çok yanlış ve facia olduğu formunda icmaller yaptığı izleme eksperlerinin raporlarına yansımıştır. Üst Konsey laf konusu programda, başörtülü kişilerin diyaneti tercihleri nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakılarak, karşılıklı hoşgörü üslubunu zedeleyebilecek nitelikte, kin ve nefret temelinde kışkırtıcı, ayrıştırıcı ve gaye gösteren nitelikte yayın yapıldığını belirlemiştir. 6112 sayılı Kanun’un 8’inci unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde nokta alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, nahiye ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararını ihlal eden yayını pahalandıran Üst Şura, %5 nispetinde idari para cezası uygulanmasına ve idari önlem olarak program yayınının beş (5) kere durdurulmasına karar verilmesini takdir etmiştir.
CEMİL KILIÇ’IN SÖZLERI
Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşa, 6112 sayılı Kanun’un 32’inci hususunun beşinci fıkrası uyarınca süreç tesis edileceği hususu yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir. Laf konusu bildirime karşın Tele 1 “Ana Haber Bülteni”nde program konuğu Cemil Kılıç, şu sözleri kullanmıştır: “Türkiye’de teokratik bir rejim kurulmaya çalışılıyor, Diyanetin yaptığı bütün açıklamalar bu anlayışı destekliyor. Türkiye’de kurulmak istenen teokratik halife sultan rejimi Diyanet tarafından takviye edilmeye çalışılıyor. …Belki birebir formda Cumhurbaşkanı’nın inanç dünyasını da İslam’ın içerisinde görmüyorum.”
24.05.2020 tarihinde ise, “Karanlıktan Aydınlığa” isimli programa katılan birebir konuk bu yayında da ayrımcı bir üslup kullanmaya devam etmiş, toplulukta kin ve düşmanlığa sebebiyet verebilecek cinsten sözler kullanmıştır. Cemil Kılıç’ın Kur’an-ı Kerim’i hoş okuma müsabakasıyla ilgili olarak “Şimdi değişik olan burada Allah metninin altında Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafının yansıtılmış olması. Bakın hepsi ellerini bağlamış güya namaza duracaklarmış üzere ve hepsi Sayın Cumhurbaşkanı’na gerçek dönmüşler” kelamlarını kullanmıştır.
RTÜK, yayınlardaki sözlere ait şunları kaydetti:
Laf konusu programlarda söz özgürlüğü hakkı kullanılırken uyulması gereken kurallardan ve sorumluluktan uzak formda, ayrıştırıcı bir lisanla, topluluğun diyaneti hislerini örseleyecek sözlerin seçildiği, yürüttükleri hizmetler nedeniyle kurumların zan altında bırakıldığı, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik toplulukta kin ve nefret hislerine sebebiyet verebilecek nitelikte çok önemli suçlamalarda bulunulduğu görülmüştür. Program sunucuları da rastgele bir müdahalede bulunmayıp tersine söylenenleri onaylayan bir üslup ve vaziyet takınmıştır.
Yayında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (b) bendinde taraf alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, kesim ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararının tekraren ihlal edildiği tespit edilmiştir. Üst Şura Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcının yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar vermiştir.
Cumhuriyet
