Moskova’nın taraflarla dirsek temasını sürdürmesine karşın gelişmeleri çoğunlukla izlemekle yetinmesini, son vakitlerde Erivan’la ortasındaki tansiyona bağlayanlar var. Hakikaten de, Ermenistan’da Batı yanlısı Nikol Paşinyan’ın iki yıl evvel iktidara gelmesinin akabinde bağlantılar hissedilir ölçüde bozuldu. Halbuki Ermenistan Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Rusya’nın Kafkasya’daki en sağlam müttefikiydi. Pek çok gözlemci Azerbaycan ordusunun ilerleyişi karşısında Moskova’nın sessizliğini, Paşinyan idaresinin Batı yanlısı siyasetini cezalandırma eforu olarak yorumluyor ki, Rus basınının da paylaştığı bu değerlendirmede haklılık hissesi var görünüyor. Hele hele Erivan’ın son tansiyonda öncelikle Fransa’nın dayanağına bel bağladığı söylentileri ayuka çıkmışken…
Lakin diğer nedenler de var… Örneğin, Rusya uzun müddettir kapalı kapılar arkasında Ermenistan’a işgal altında tuttuğu beş bölgeyi Azerbaycan’a vermesi için telkinde bulunuyor lakin olumlu cevap alamıyor. Fakat Moskova’nın beklendiği kadar ön plana çıkmamasının daha değerli nedenleri bulunuyor. Azerbaycan-Ermenistan ortasındaki çatışmalar Rusya için daha berbat bir vakitte başlayamazdı. Gerçek şu ki, Kafkasya, problemler yumağıyla boğuşan Moskova için-en azından bugün-öncelikler listesinde ön sıralarda yer almıyor.
Rusya’nın gündeminde öbür hususlar var…
Hükümetin açıkladığı sayılara nazaran, bir milyon 225 bin onaylanmış olay bulunan Rusya’da koronavirüsten ölenlerin sayısı 22 bine yaklaşıyor. Hatta Devlet İstatistik Kurumu (Rosstat) can kaybı sayısını iki kat fazla, 45 bin olarak veriyor. Yani Rusya kaynaklarının ve gücünün bir kısmını tekrar tırmanışa geçen salgınla uğraşa ayırmış durumda. Lakin koronavirüs kâbusu ve hatta bitmek bilmeyen ekonomik problemler bile Rusya’nın Kafkasya’daki izafî hareketsizliğini açıklamaya yetmiyor. İşin aslı, bugün Kremlin’in gündeminde birinci sırada “ölüm kalım” sorunu gördüğü “Belarus sorunu” var.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Batı tarafından askeri ve ekonomik kuşatma altına alınan Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhak etmesi hem Türk hem de memleketler arası kamuoyunda “büyük bir zafer” olarak yorumlanmıştı. Meğer, can havliyle Kırım’ı alsa da Rusya, Batı ile ortasında tampon bölge gözüyle baktığı stratejik Ukrayna’nın yörüngesinden çıkmasıyla aslında çok ağır bir darbe yemiş, bir manada kolu kesilmişti. Tarihî olarak Ruslar, “düşman”la direkt karşı karşıya kalmamak için hudutlarında tampon bölgeler bulunmasına hayati ehemmiyet veriyor.
İşte artık Rusya ikinci tarihi darbenin Belarus üzerinden gelmesinden büyük kaygı duyuyor, gerçekte pek de hoşlanmadığı Belarus Devlet Lideri Aleksandr Lukaşenko’yu iktidarda tutabilmek için elinden geleni yapıyor, yardım için ordusunu hazırda tutuyor. Zira şayet Ukrayna’nın akabinde “Belarus duvarı” da çökerse Rusya Batı dünyası ile yüz yüze kalacak ve-küçük Moldova dışında-o taraftaki çember kapanmış olacak. Elbette Kafkasya Moskova için hayati kıymette, elbette oradaki anahtar pozisyonunu kaybetmemek, diğer ülkelerin, örneğin Türkiye’nin rol çalmasını engellemek için sonuna kadar direnecek lakin bölgeyle ilgili tahlil yaparken Rusların şu anda “can derdi”ne düştüğünü gerçeğini de akılda tutmak gerekiyor.
Cumhuriyet
