Davada, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İspark AŞ, İston AŞ, İsfalt AŞ, İsbak AŞ. ve Kültür AŞ ile İETT Genel Müdürlüğü’nü toplayarak tamamı ile ilgili yapmış olduğu yetki tespitine itiraz edildi. Dava dilekçesinde, bakanlık tarafından yapılan tespitin yasaya, Yargıtay kararlarına ve şahsen bakanlığın kendi yerleşik uygulamalarına ters olduğu vurgulandı. Toplu iş mukavelesi manasında birlikte düşünülmesi hukuken imkânsız olan üç farklı hukuksal statüde, 7 farklı hukukî kişiliğin yasaya karşıt formda bir ortaya toplanarak yetki tespiti yapılmaya çalışıldığına dikkat çekildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kamu kurumu vazfına haiz, idari ve mali özerkliğe sahip kamu hukukî bireyi, öteki yerlerin ise belediye şirketleri pozisyonunda bulunduklarına işaret edilen müracaatta, bu şirketlerin her birisinin farklı hukuksal kişiliği bulunduğu, özel hukuk hukuksal bireyi vasfına sahip oldukları vurgulandı. İETT’nin ise başkalarından büsbütün farklı hukuksal özelliğe sahip, başka hukuksal kişiliği olan, maddeyle kurulan bağlı kuruluş olduğuna dikkat çekilen müracaatta, bakanlığın ise her birisi farklı hükmî kişiliğe sahip, farklı türel yapıdaki 7 farklı hükmî kişilik işletmesini hiçbir hukuksal desteği olmadan, yasaya açıkça muhalif olarak toplayarak süreç yaptığı kaydedildi. Belediye-İş, başka hukuksal kişiliği olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin farklı bir işletme, belediye şirketlerinin farklı ayrı birer işletme, İETT’nin ise büsbütün farklı tüzel yapıda öbür bir işletme olduğunu belirterek, Sendikalar ve Toplu İş Kontratı Yasası’na dikkat çekti. Maddede, işletme toplu iş mukavelesinin “bir gerçek yahut hükmî bireye ya da bir kamu kurumu yahut kuruluşuna ilişkin tıpkı işkolundaki birden çok iş yerini kapsayan sözleşme” formunda tanımlandığını belirten Belediye-İş, tekrar birebir maddede “Bir gerçek yahut hukuksal şahsa yahut bir kamu kurum yahut kuruluşuna ilişkin birebir işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde toplu iş kontratı lakin işletme seviyesinde yapılabilir” kararının yer aldığını bildirdi.
‘ÖZGÜRLÜĞE AYKIRI’
Müracaatta, yasanın bu açık kararına rağmen bakanlık tarafından 3 farklı hukuksal statüdeki 7 farklı hukuksal kişiliğin toplanarak tamamı için tek yetki tespiti yapıldığı belirtilerek, 7 farklı hukukî kişilik işletmelerinin evvelki toplu iş mukavelelerine bakıldığında, daha evvel bu türlü bir yasaya tersliğin yapılmadığı, her bir hukuksal kişilik işletmesi için başka farklı yetki tespiti yapıldığı, başka toplu iş kontratları imzalandığı kaydedildi.
Belirtilen 7 başka hukuksal kişilik işletmeleri ile misal yapıdaki, farklı vilayetlerdeki hukukî kişilikler işletmeleri için de bakanlığın genel uygulamasının her bir hukuksal kişilik işletmeleri için başka ayrı yetki tespiti yapılması formunda olduğunu lisana getiren Belediye-İş, şöyle devam etti:
“Bakanlık tarafından yapılan tespit, haksız, hukuka ve şahsen bakanlığın kendi uygulamalarına, çalışanların sendika seçme hak ve özgürlüğüne karşıttır. Bakanlığın kanuna muhalif yetki tespitleri, kaynağını anayasamızdan alan çalışanların özgür iradeleri ile sendika seçme, bir sendikaya üye olma ya da olmama özgürlüğünü de açıkça ihlal etmektedir. Toplam 7 farklı hükmî kişilik işletmesinin her birisinde personellerin farklı sendikal tercihleri olabilir. Bu çok doğal ve sendika seçme özgürlüğüne büsbütün uygundur. Emredici ve kamu nizamına ait kanun kararlarına açıkça karşıt yetki tespiti ile personellerin bu temel, anayasal hakkı elinden alınmış, açıkça çalışanların iradeleri hiçe sayılmıştır.”
Müracaatta, sendika üyelik ve istifa süreçlerinin e-devlet üzerinden yapıldığı, bakanlık tarafından da anında görüldüğüne dikkat çekilirken, buna rağmen bakanlığın 11 ay bekledikten sonra yasaya karşıt bu uygulamayı yaptığı kaydedildi. Ortalama 2 yahut 3 haftada tespit yapılabildiğine işaret eden Belediye-İş, bu kadar uzun müddet beklenip tespit yapılan öbür bir örnek olmadığını da lisana getirdi.
Cumhuriyet
