24 Mart Çarşamba günü staj yaptığı iş yerine gitmek için yola çıkan G. Ş. geçtiği işlek sokakta teşhirci bir erkek tarafından cinsel tacize maruz kaldı. Bursa’da yaşanan olaydan bir evvelki gün de birebir kişi tarafından taciz edilen G. Ş. bu sefer yaşadıklarını kayıt altına aldı ve toplumsal medyada paylaştı. Olay yerine gelen polisler, faili yakalamaya yönelik çalışmalara başladı.
Bayanların; kendilerini inançta hissetmediklerini haykırmalarına, seslerini duyurmaya çalışmalarına karşın benzeri olaylar çabucak her gün karşımıza çıkıyor. Ülkemizde bayana yönelik şiddet, cinsel hücum ve taciz olayları artıyor. İstanbul Kontratı için Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yetki ve metot ögesi itibariyle hukuka alışılmamış biçimde alınan karar ülke çapında büyük reaksiyona neden olmaya devam ediyor.
Cinsel taciz cürmü olan teşhirciliğin artışını, yargının nasıl devreye girdiğini ve tutuklanmalar sonrasında bu faillere verilen cezaları Ceza Avukatı Naim Karakaya ile konuştuk.
‘TUTUKLAMAYI KUTSAMAMAK LAZIM’
Kolluk kuvvetlerinden devlete kadar göz gerisi edilen bu durumu olağanlaştırmaya müsaade vermeyen insanların çabası karşısında yargı ne yapıyor?
Teşhir suretiyle işlenmiş hareket cinsel tacizdir. Bu cürmün; 6 aydan 3 yıla kadar, yarı oranda arttırılınca da 9 aydan 4 buçuk yıla kadar cezası var. Lakin 1 yıla kadar verilen cezalar, paraya çevrilebiliyor. Ya da kamuya faydalı bir işte çalıştırabiliyorlar. Aksiyonun özelliğine nazaran yaptırımın ne olacağıyla ilgili bir süreç geçiyor.
Tutuklamayı da kutsamamak lazım. Türkiye’de tutuklama yaygın uygulanan bir durum ve artık tek başına cezaya dönüşmüş durumda. Burada da çok ağır ihlaller çıkabiliyor. Tutukluluk karar oranları dünya ölçeğinde gelişmişlik düzeyini gösterir. Yani gelişmiş ülkelerde, tutuklu hükümlü oranları yüzde otuza yüzde yetmiş iken Türkiye’de aşağı üst tam aksisi. Türkiye’de tutuklama ağrı kesici üzere kullanılıyor. Mağduriyeti gideriyormuş, can güvenliğini koruyormuş gibi… Lakin asıl maksadı bu değildir. Hedef, yargılamayı sağlamaktır. Burada da somut kanıt var. Değerli olan, durumun yargıya intikal etmesi. Bizde tutuklama çok yaygın. Sebebi, toplumsal öfkeyi dindirmek olarak bedellendiriliyor olması. Cinsel taciz hatalarında da tutuklamayı istisnai hale getirip yargıyı hızlandırmamız lazım. Temeli de soruşturma dediğimiz etabın çok uzuyor olması aslında, bunun kısaltılması gerek.
Beşerler sokakta yürürken inançta hissetmiyorlar. Toplum huzuru ve güvenliği tehdit ediliyor. Teşhirciler potansiyel tecavüzcü olarak yargılanmalı mı?
Temelinde bu kabahatler şikayete olağan değildir ve doğal kamu davası da açılır. Potansiyel tecavüzcü bakış açısı çok hakikat bulunmuyor. Bu damga rehabilitasyon mantığı açısından da tartışılan bir sıkıntı. Alışılmış faillerin her vakit ruhsal tedavi görmesi gerektiğiyle ilgili de bir durum yok.
‘AF ÇIKMIYOR LAKİN ZIMNÎ AFLAR ÜRETİLİYOR’
Cezaların caydırıcılığı aslında kabahatin, hiçbir vakit cezasız kalmayacağına dair duyulan toplumsal inançtır. Cezanın tartısından çok, hata olan bir hareketin cezasız kalmayacağına dair duyulan inanç… Türkiye’deki cezaların çok aktif olmadığı aslında genelde söyleniyor. Bunun salt yaptırımla açıklanması gerçek değil. ‘Bu ceza fazla değil’ açısından çok daima getirilen kontrollü hürlük sisteminin değiştirilmesiyle bireylerin, ‘ben bu cezayı çekmeden çıkarım. Ya af ya da indirim çıkar. Ben de istifade ederim’ diye düşünüyor oluşu da faal rol oynuyor. Bu formda içsel dünyalarında oluşan hisler, cürüm işlerken bunun cezasız kalacağına dair bir bilinçaltı kelam konusu. Bu da cinsel taciz kabahatlerinin artmasına neden oluyor. Baktığınızda teknik manada bir af çıkmıyor lakin infaz sistemi üzerinde koşullu salıverilme mühletleri yahut kontrol müddetleri üzerinden revizeler yaparak zımnî aflar üretiliyor.
Yaşanılan kimi olaylardan dolayı konuta gelen kuryenin ya da otobüsteki muavinin tehdit oluşturduğuna dair tehlikeli bir korku var insanlarda. Patron, kişinin isimli sicil kaydına baktığında cinsel taciz kabahati işlediğini görüyor mu?
İsimli sicil kaydında, belirli kaideler yerine getirildiğinde arşiv kaydına indirilir. İsimli sicil kaydında görülemez lakin arşivli sabıka kaydında görülür. O da her vakit herkese verilen bir şey değil.
Cumhuriyet
