Bu kapsamda birinci evvel kaya düşme riskinin ortadan kaldırılmasının amaçlandığını tabir eden Coşkun, can güvenliğini temin edecek ve manastırın yapılarına ziyan vermesini engelleyecek biçimde çalışmaların gerçekleştirildiğini aktardı.
Kaya ıslahı ve sağlamlaştırma çalışmalarını gerçekleştirebilmek için manastıra iskele kurulduğunu bildiren Coşkun, “İskele olduğu ve üstte kaya çalışması yapıldığı için frekslerle ilgili çalışmalarımıza birinci etapta başlamadık. Birinci etapta içerideki frekslerle ilgili çalışmalarımızı devam ettirdik. Bu yüzden de çalışmalarımızı aslında etap etap tamamlayabileceğimiz bir hale getirdik.” dedi.
Coşkun, manastırın birinci etabının geçen yıl Müzeler Haftası’nda, ikinci etap kısmının da 28 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın telekonferans sistemi, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da Sümela Manastırı’ndan iştirakiyle açıldığını anımsattı.
FREKSLER TEMİZLENECEK
Etaplama çalışmalarında proje ve programların belirli olduğunu lisana getiren Coşkun, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu program kapsamında artık de iskele kalktıktan sonra dışarıdaki frekslerin temizlenmesi işine başlıyoruz. Bu frekslerde öncelikle şunu net olarak söyleyeyim, yakın vakitte yapılmış hiçbir tahribat mevcut değil, kelam konusu bile değil. Yakından bakıldığında görülüyor, 1800’lü yıllardan başlayarak 1960’lar, 70’lere kadar türlü vakitlere tarihlendirebileceğimiz tahribatlar maalesef ki var. Tarihler yazılmış, tarihler not olarak düşülmüş her lisandan, her tarihten tahribatlar mevcut.”
Coşkun, bu cins çalışmaları restoratörlerden kimyagerlere, mimarlardan endüstriyel dağcılara kadar multidisipliner halde yürüttüklerine işaret etti.
Çalışmaların, Türkiye’nin de milletlerarası taraf olduğu Venedik Tüzüğü’ne nazaran gerçekleştirildiğini belirten Coşkun, şunları kaydetti:
“Bütün belgeleme çalışmalarını yaparak hareket ediyoruz. Laboratuvarlarımızdaki arkadaşlarımız, onarım ve konservasyon çalışmalarına başlarken hangi tahribatlar yapılmış, hangi müdahaleler yapılmış, hangi devirde, ne biçimde, ne biçimde bir müdahale yapılmışsa hepsini görsel ve yazılı olarak kayda alıyorlar. Elimizde 1914 yılından başlayarak birçok vakitteki buranın fotoğrafları mevcut. 1980’lerde ve 90’larda çekilen fotoğraflarda da tıpkı tahribatların mevcut olduğunu görebiliriz. Bu fotoğraflar ve daha evvel yaptığımız tüm müdahaleler görsel ve yazılı olarak da kayıtlı durumda bulunuyor.”
YENİ BELGELEME ÇALIŞMALARI BAŞLADI
Coşkun, uzmanların evvelki hafta prestijiyle yeni belgeleme çalışmalarına da başladıklarına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Hangi tahribatlar var, nerelere müdahale edeceğiz, ne halde müdahale edilecek? Bunların hepsinin çalışmaları yapıldı. Özgün harçları yine üretmekten tutun renkleri tekrar nasıl tanımlayabiliriz, nasıl birebir hale getirebilirize kadar laboratuvar çalışmaları yapıldı. Önümüzdeki günlerde de paklık çalışmalarına, onarım ve konservasyon çalışmalarına başlayacağız. Birebir karşılaştırma yaparak üzerindeki tahribatların 1990’larda, 80’lerde de mevcut olduğunu görebiliriz. Yakın bir vakitte yapılmış bir tahribat yok. Aslında müze görevlilerimiz, güvenlik vazifelisi arkadaşlarımız, restoratörlerimiz her gün burada, alanda bulunuyor.”
“KISA VAKITTE PAKLIK ÇALIŞMALARINI TAMAMLAYACAĞIZ”
Freksler üzerinde çalışmanın çok zahmetli olduğunu ve çaba gerektirdiğini vurgulayan Coşkun, “İnce eleyip sık dokuyarak çok dikkatli çalışmayı gerektiriyor. Özgün harçlarındaki, renklerindeki, motiflerindeki, desenlerindeki bütün kıvrımlara kadar çalışarak ve daha evvel belgelendirilmiş olan çalışmalara da bakarak hangi vakitte hangi müdahale yapılmış bunlarla da mukayese ederek yapıyoruz lakin en kısa vakitte paklık çalışmalarını tamamlayacağız.” diye konuştu.
Cumhuriyet
